Ciągłość miasta Prolegomena

Pierwsze monograficzne opracowanie historii nauk mineralogicznych na Uniwersytecie Warszawskim. Na tle burzliwych dziejów stołecznej uczelni Autor przedstawia najważniejsze wydarzenia, placówki i sylwetki uczonych uprawiających tę dziedzinę wiedzy. Opisuje ewolucję, jaką przeszły nauki mineralogiczne w ciągu ostatnich 200 lat – od początków Uniwersytetu, kiedy mineralogia obejmowała całość obecnej problematyki geologicznej, po współczesność z wąskimi specjalizacjami naukowymi, dzielącymi nauki mineralogiczne na mineralogię, petrologię i geochemię.

Przedmiotem zainteresowania Autora są zarówno uniwersyteckie dzieje badań naukowych w tej dziedzinie, jak i nauczanie mineralogii na poziomie akademickim. Książka zawiera także historię uniwersyteckich zbiorów minerałów i prezentację osób zaangażowanych w ich gromadzenie. Publikacja ukazuje się w jubileuszowym roku 200-lecia Uniwersytetu Warszawskiego.

NAGRODA NAUKOWA IM. JANA JĘDRZEJEWICZA
25 września 2017 roku autor książki Jan Parafiniuk otrzymał Nagrodę Naukową im. Jana Jędrzejewicza dla najlepszej książki polskojęzycznej poświęconej historii nauki i techniki wydanej w 2016 roku ufundowanej przez Samorząd Miasta Płońska.

Niniejsza praca wyjaśnia istotę aglomerowania się miast w ujęciu fizykalistycznym. Podkreśla podstawową w tej kwestii rolę miastotwórczych sił dośrodkowych i odśrodkowych (ujęcie mechanicystyczne), które za pośrednictwem materii i energii miastotwórczych, a przy współudziale procesu entropii (ujęcie termodynamiczne) stanowią o możliwościach genetycznych miast i ich aglomeracji.
W publikacji omówiono rolę sił miastotwórczych w procesach aglomeracyjnych, opierając się na dotychczasowych badaniach naukowych oraz autorskiej próbie syntezy. Ważną kwestią było także ustalenie podstaw relacji między elementem mechanicystycznym (deterministycznym) a termodynamicznym (probabilistycznym). Podkreślono również, że geneza aglomeracji miast w ujęciu fizykalistycznym jest niezmienna w czasie i przestrzeni.

W monografii zaproponowano także systematyzację modeli genetyczno-rozwojowych miast. Konstrukcja przyjętej typologii opiera się na specyfice sił dośrodkowych i odśrodkowych, charakterze ich oddziaływań oraz relacji do takich zagadnień, jak entropia układu osadniczego. Wszystkie wyróżnione typy zostały zaprezentowane na przykładach modeli skupień miast istniejących na obszarze Polski w okresie od XIII do XX w.

Tom zawiera prace Krystyny Rembowskiej publikowane na przełomie XX i XXI w. Prezentują one humanistyczny, antynaturalistyczny model geografii.
Tom obejmuje prace Krystyny Rembowskiej publikowane na przełomie XX i XXI w. Prezentują one humanistyczny, antynaturalistyczny model geografii, który zakłada odrębność i swoistość charakteru metodologicznego nauk społecznych, nazywanych w tym ujęciu naukami humanistycznymi. Zebrano je w trzech rozdziałach: pierwszym – Teoria i metodologia geografii społeczno-ekonomicznej (człowieka) – dziesięć prac, drugim – Teoretyczno-metodologiczne aspekty geografii społecznej i regionalnej (społeczno-regionalnej)– sześć prac i trzecim – Teoretyczno-metodologiczne wymiary Geografii Kultury – osiem prac.

Publikacja traktuje o globalnych problemach środowiska przyrodniczego. Są to aktualne i atrakcyjnie zaprezentowane oraz przyjazne dydaktycznie ćwiczenia dotyczące: kolizji Ziemi z ciałami niebieskimi, ochronnych powłok Ziemi, deforestacji, desertyfikacji, gazów szklarniowych, ubytków ozonu, ENSO, wybuchów wulkanów i zjawisk sejsmicznych, zmian ilościowo-jakościowych środowiska wodnego, wykorzystania surowców mineralnych w powiązaniu z zagadnieniem odnawialności i nieodnawialności zasobów, odpadów, aspektów przyrodniczych problemu wyżywienia ludności. Opracowanie powstało w odpowiedzi na zapotrzebowanie dydaktyczne wynikające z kształcenia akademickiego przedmiotu „Globalne problemy środowiska przyrodniczego”, aczkolwiek jest ono adresowane również dla odpowiednio zmotywowanych odbiorców pozostałych poziomów edukacyjnych oraz hobbystów i sympatyków problematyki. Konstrukcja programowa jak i scenariusze poszczególnych zajęć zostały przygotowane przez zespół mający wieloletnie doświadczenie naukowo-dydaktyczne, a kompetencje w zakresie globalnych problemów środowiska przyrodniczego, dodatkowo kształtowane w czasie licznych podróży kontynentalnych i międzykontynentalnych, pobytów w różnych strefach klimatycznych, roślinnych i glebowych, zlewiskach Oceanów Spokojnego, Atlantyckiego i Indyjskiego.

W rozprawie przedstawiono analizę charakterystyki petrologicznej i geochemicznej wczesnomezozoicznych skał granitowych z plutonu Baga-Gazriin Chuluu, położonego w centralnej Mongolii. Po wprowadzeniu w rozpatrywaną tematykę (1) w kolejnych rozdziałach omówiono: zastosowane metody badań (2), zarys budowy geologicznej Mongolii (3) oraz budowę geologiczną obszaru badań (4). Następnie opisano prace terenowe (5) i oberwacje mikroskopowe (6). W rozdziale 7 zamieszczono analizę składu chemicznego badanych minerałów, a w rozdziale 8 – geochemię skał magmowych. Tematem rozdziału 9 są datowania badanych granitów metodą Ar-Ar. W rozdziałach 10 i 11 porównano granity z plutonu Baga-Gazriin Chuluu z innymi granitami mezozoicznymi centralnej Mongolii, z wybranymi granitoidami z różnych okresów geologicznych oraz z archaicznymi granitami alkalicznymi. Rozdział 12 zawiera dokładne omówienie wykonanych badań. Cenne uzupełnienie książki stanowią tablice (zamieszczono w nich barwne fotografie z obszaru badań i zdjęcia petrograficznych odmian granitu), a także załączniki (mapy obszaru badań – geologiczna, satelitarna i tektoniczna – oraz wykaz lokalizacji miejsc pobrania próbek).

Piąty rozdział siedmiorozdziałowego kompendium wiedzy geograficznej dla maturzystów przedstawione w sposób przejrzysty i interesujący.
Chociaż w geografii bardzo ważny jest rysunek, to nagrana część opisowa daje duże szanse zapoznania się z tematyką potrzebną do egzaminu maturalnego. Z zagadnieniami dotyczącymi obliczeń geograficznych oraz map należy jednak zapoznać się wcześniej, a audiobook traktować w tym przypadku jako powtórzenie.
Spis treści rozdziału piątego:
1. Naturalne czynniki warunkujące rozwój rolnictwa.
2. Pozaprzyrodnicze czynniki warunkujące rozwój rolnictwa.
3. Struktura użytkowania ziemi na Świecie.
4. Zróżnicowanie poziomu produkcji rolnej na Świecie.
5. Produkcja roślinna.
6. Produkcja zwierzęca.
7. Rybołówstwo.
8. Leśnictwo i gospodarka leśna.
9. Obszary niedoborów i nadwyżek żywności. Przyczyny głodu.
10. Sposoby zwiększenia produkcji żywności.
11. Transport na Świecie.
12. Turystyka.
13. Bibliografia.
Opracowanie: Adam Sochaczewski, Anna Borowicz, Karolina Wolszczak
Recenzja: Beata Rogoziewicz-Rundo