Ciało absolutu

Głównym motywem książki poetyckiej Archeolożka w czółenkach jest wspólnotowe doświadczenie kobiet. Anikó Polgár mówi o nim, odwołując się do bohaterek mitologii greckiej i rzymskiej, które jednak przedstawia w niekonwencjonalny sposób: w ich ludzkim, cielesnym wymiarze. One również rodzą, karmią, cierpią, tyle że we współczesnej scenerii. Mężczyzn zaś w tym uniwersalnym, ponadczasowym świecie reprezentują mityczni bogowie – Zeus, Dionizos, Hermes, Wulkan, których Polgár także uczłowiecza. Te przesycone ironią, zabawne wiersze dzielą się z czytelnikiem lekko sformułowaną, a przy tym śmiałą refleksją nad istotą ludzkiej godności i wolności.

Czterdzieści dni to wiersz lament, poetycka kronika krzywd (doznanych przez matkę i syna ze strony sadystycznego ojca), która przekształca się w przejmujące świadectwo przepracowywania traum, w zapis bolesnej wędrówki z piekielnych czeluści pamięci, ze środka ropiejącej rany, ku niezmierzonym wodom litości i przebaczenia. Z nieufnością zwykle traktuje się sztukę, która nosi znamiona autoterapii. Cassar nic sobie z tych uprzedzeń nie robi, bo skala cierpienia, z jakim musi się zmierzyć, przewyższa literackie kalkulacje. Efektem jest swoisty poemat drogi: od nienawiści (również wobec samego siebie) do miłosierdzia, drogi w sensie metafizycznym i czysto dosłownym, ponieważ bohater codziennie uporczywie pokonuje pieszo kolejne kilometry. Wędruje przez życie i przez tekst, przez krajobrazy i historię literatury, cierpi jak Hiob i narażony jest na pokusy jak Chrystus podczas czterdziestu dni postu. Romantyczny patos i barokowa metaforyka są jego orężem przeciwko szaleństwu.

Książka Tozana Alkana i Wiatr jest osobistą manifestacją nowego spojrzenia na sztukę poetycką w Turcji. Najistotniejszym utworem w tomie wydają się Zapiski z historii czytania... – demonstracyjny sprzeciw wobec zniewolenia, „zamknięcie drzwi cenzurze”. Tozan Alkan jest apostołem wolności nowych skojarzeń, zerwania ze spetryfikowanymi sposobami operowania mową. Cechy jego poezji to niezależność myślenia i pisania oraz brak skrępowania w określaniu tematów poetyckich. Reprezentuje te tureckie środowiska, które mają już nowoczesną świadomość wolności – wolności wyrażania własnego, niezależnego i integralnego bytu. Igrający z materią słowa poeta wymaga od czytelnika natężenia intelektualnego, oczekuje, że będzie on człowiekiem wolnym – od uprzedzeń, stereotypów, utartych szablonów i kompleksów.

Wszystkie wiersze zamieszczone w tym zbiorku pochodzą z okresu panowania dynastii Tang (618-906) i powstały między VII a IX wiekiem. Odległe od nas o ponad tysiąc lat i tysiące kilometrów, pozostają jednak żywe i zrozumiałe w swoich emocjach i obrazach, nic więc dziwnego, że weszły do kanonu literatury światowej.

Panowanie Tangów to czas imponującego rozkwitu kultury chińskiej i równie wspaniałego rozkwitu typu poezji określanej po chińsku jako shi. Wtedy pisali dwaj poeci uznawani za największych w całej historii Chin: Li Bai, nazywany „nieśmiertelnym zesłanym na ziemię” i Du Fu, określany mianem „poety-kronikarza”. Mówiąc o najlepszych poetach tangowskich, nie sposób też pominąć Wang Weia, zwanego „patriarchą buddyzmu chan w poezji”.

Poza trójką największych, znalazły się tu także wiersze m.in. Li He, zwanego „demonicznym talentem”, oraz wybitnego pisarza i myśliciela Han Yu. Najmniej znane i rzadziej pojawiające się w antologiach są wiersze Meng Jiao, zebrane w serię Jesienne uczucia - wstrząsające jako opis grozy towarzyszącej starości i chorobie, a jednocześnie zdumiewająco nowoczesne w niezwykłości swoich obrazów.

Każda sztuka polega na kadrowaniu rzeczywistości, poetyckie podsłuchiwanie niczym się nie różni od pracy rzeźbiarza, który ociosuje swoją wizję z nadmiaru materiału. Poeta oczyszcza język ze zbędnych szumów. Poezja S?lima Babullaoglu jest jednocześnie mądrościowa i po dziecięcemu naiwna, aforystyczna, ale i dyskursywna. Co najważniejsze zaś – świadoma własnych ograniczeń w konfrontacji z bogactwem doznań, które niesie ze sobą każdy kolejny dzień. Babullaoglu często zwraca się w swoich tekstach do konkretnych osób, kreując atmosferę intymnej przyjacielskiej rozmowy, której mamy okazję się przysłuchiwać. To wiersze bardzo życiowe w sensie dosłownym, dzieciństwo spotyka się w nich z dojrzałością i starością, by wspólnie wyśpiewać pieśń zachwytu nad światem.

Po raz pierwszy wydany zbiór poezji jednego z najważniejszych francuskich pisarzy. Antologia zawiera utwory o miłości, beznadziejności oraz o z pozoru nudnej codzienności, która jest tłem dla zbliżającego się końca cywilizacji. W świecie supermarketów, rozrośniętego transportu publicznego i wszechogarniającego konsumpcjonizmu Houellebecq próbuje okiełznać chaos.


Michel Houellebecq – poeta, prozaik, jeden z najsłynniejszych i zarazem najbardziej kontrowersyjnych francuskich pisarzy tego stulecia. Znany jako bezlitosny krytyk i błyskotliwy komentator cywilizacji zachodniej. Pierwszą z siedmiu powieści, „Poszerzenie pola walki”, opublikował w 1994 roku (pol. wyd. 2006). Międzynarodowy rozgłos przyniosły mu wydane cztery lata później „Cząstki elementarne” (pol. wyd. 2004) oraz „Platforma” (pol. wyd. 2007). Na podstawie „Cząstek elementarnych” powstał film w reżyserii Oskara Roehlera. „Możliwość wyspy” (pol. wyd. 2006) nominowano do Nagrody Goncourtów, najważniejszej francuskiej nagrody literackiej, a powieść „Mapa i terytorium” (pol. wyd. 2011) uhonorowana została tym wyjątkowym wyróżnieniem. Pisarz zagrał samego siebie w „Porwaniu Michela Houellebecqa” (2014) w reżyserii Guillaume’a Niclouxa. Szósta powieść Houellebecqa, „Uległość” (pol. wyd. 2015), której premiera zbiegła się w czasie z zamachem w redakcji „Charlie Hebdo”, była wydarzeniem wyczekiwanym we Francji i na całym świecie. Houellebecqa okrzyknięto wówczas literackim prorokiem. Nakład pierwszego francuskiego wydania jego najnowszej książki – „Serotonina” – wyniósł 320 tysięcy egzemplarzy.