„Cieszyński Almanach Pedagogiczny”. T. 1: Tradycja i współczesność w myśli pedagogicznej

Jubileuszowy tom, ukazujący się w 80 lat od daty publikacji pierwszego zeszytu „Chowanny”, poświęcony został problematyce modalnych aspektów kształcenia. Zbiór otwiera artykuł okolicznościowy, którego autor omawia dzieło filozofa i pedagoga Bronisława F. Trentowskiego, twórcy tryptyku pedagogicznego Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Pozostałe teksty zostały zgrupowane w pięciu częściach wokół następujących zagadnień: pojmowania modalności, modalnościowych aspektów systemów edukacji, statycznych i dynamicznych aspektów treści kształcenia, pytań i modyfikacji treści w komunikacji edukacyjnej, edukacyjnych aspektów modalności znaku i znaczenia.

Wojna jest współcześnie tematem „gorącym” społecznie, nawet w miejscach, w których od drugiej wojny światowej panuje pokój. Świadomość zagrożenia wojną konstruowana jest w rozmaitych doświadczeniach kulturowych – z udziałem przekazów medialnych, historycznych, filmów, literatury, opowieści naocznych świadków. Takie doświadczenia dotyczą także polskich dzieci, które dowiadują się o konfliktach wojennych – toczących się, kiedyś czy obecnie, na całym świecie, także tuż za naszą granicą – z telewizji, Internetu oraz z rozmów i opowieści dorosłych. Fikcjonalne i historyczne obrazy wojny dziecko znajduje w książkach (m.in. lekturach szkolnych), filmach, grach komputerowych, sztuce ikonicznej. Wszystkie te złożone doświadczenia wykorzystywane są w kreacjach dziecięcych, takich jak zabawa, rysunek czy opowieści.

[...] My proponujemy przyjrzeć się tym dziecięcym interpretacjom, by móc odnieść się do nich w propozycjach edukacyjnych. Warto zadać pytanie, czy w szkole bierze się pod uwagę te dziecięce obrazy świata i jaka jest edukacyjna odpowiedź na horyzont oczekiwań kulturowych współczesnych dzieci [ze Wstępu].

Red. naczelny Ewa Syrek, red. części monograficznej Beata Dyrda Podjęcie problematyki rozwoju ludzkich potencjalności w zawartych w części monograficznej tomu „Chowanny” artykułach wpisuje się w nurt publikacji z obszaru psychopedagogiki pozytywnej, zorientowanej na problemy dotyczące poznania i zrozumienia tych czynników jednostkowych i uwarunkowań środowiskowych, które wiążą się z wykorzystaniem zasobów i cnót ludzkich. Problematyka rozwoju ludzkich potencjalności związana jest z coraz bardziej szeroką i śmiałą obecnością publikacji wywodzących się z nurtu nowego paradygmatu psychologii mocnych stron człowieka i postulatów psychologii pozytywnej, która reorientuje zainteresowania badawcze z ludzkich słabości na ludzką siłę, poszukuje odpowiedzi na podstawowe pytania ludzkiej kondycji i egzystencji w kontekście pełniejszego wykorzystania potencjału ludzkiego (ang. human potentials), a także z pedagogiką rozwoju (pedagogiką pozytywną), która koncentruje się na zasobach człowieka, jego zdolnościach, uzdolnieniach, kreatywności i mądrości życiowej. Tak jak głównym przedmiotem zainteresowań psychologii pozytywnej jest opisanie i wyjaśnienie czynników, które gwarantują człowiekowi dobre i szczęśliwe życie, tak zadaniem pedagogiki i edukacji pozytywnej jest wspieranie człowieka w rozwoju jego potencjalnych i urzeczywistnionych zdolności i uzdolnień, cnót obywatelskich, osobistych. Poruszenie tych zagadnień w tekstach tomu czasopisma pozwala spojrzeć na ludzkie potencjalności przez szeroki wachlarz pojęć i znaczeń, które wiążemy z zaletami, cechami i możliwościami człowieka, a które mogą zostać skutecznie wykorzystane jedynie w określonych warunkach środowiskowych. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły, w których autorzy rozważają między innymi tematykę skupioną na przemocy wobec dzieci, roli wykształcenia matki w kontekście strategii rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności dzieci, refleksyjności w rozwoju człowieka dorosłego, poczuciu osamotnienia u dzieci zdolnych czy edukacji globalnej (planetarnej).

Drugi tom publikacji zatytułowany #szkoła.2.0 został napisany, prócz pierwszego artykułu, przez studentki. Dla niektórych z nich niniejsza publikacja jest debiutem i jednocześnie, być może, początkiem przyszłych bardziej zaawansowanych działań naukowych. Z tego też powodu niniejsza książka jest niezwykła. Zawarto w niej – w przeważającej części – artykuły prezentujące wyniki empirycznych badań. Autorki tekstów, studentki kierunków nauczycielskich, w przyszłości rozpoczną pracę w szkole. Stanisław Palka twierdzi, że: „zawód nauczycielski narzuca niejako konieczność występowania w roli badacza pedagogicznego, wszak nauczyciel musi diagnozować, wyjaśniać, podejmować decyzje, posiłkując się między innymi wynikami rozmów z uczniami, innymi nauczycielami, rodzicami, analizą dokumentów, analizą wyników sprawdzianów i testów dydaktycznych”. Ich artykuły stanowią zatem pierwszy krok ku realizacji roli nauczyciela-badacza.
Także i w tym tomie hasztag grupuje informacje/artykuły tematycznie. Problemy omówione przez autorki są efektem ich zainteresowań badawczych, „naukowego niepokoju”, który skłania do przemyśleń i potrzeby eksplorowania danej problematyki.

Niniejsza książka tematycznie wyrasta z podjętego kilka lat wcześniej projektu badawczego, którego rezultatem były wydane w 2010 r. trzy publikacje pt. Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do dziejów wychowania, poświęcone problemowi czasopiśmiennictwa jako źródła do historii edukacji i nawiązuje do niego.
Jest ona trzecią z monografii, w których zostały zamieszczone artykuły, przedstawiające możliwości czerpania wiedzy z różnorodnych wydawnictw ciągłych, ukazujących się w XIX, XX i początkach wieku XXI.
Wydawany tom należy traktować jako suplement poszerzający „listę” periodyków, których zawartość treściowa może służyć odkrywaniu edukacyjnej przeszłości.

Celem przedstawionych badań było wyodrębnienie predyktorów przestępczości nieletnich po zakończeniu resocjalizacji instytucjonalnej (teoretyczny) i sformułowanie implikacji dotyczących oddziaływań resocjalizacyjnych w zakresie poszczególnych wymiarów funkcjonowania psychospołecznego wychowanków (praktyczny). Najważniejsze przesłanie tej pracy zawiera się w pedagogicznym ujęciu podjętego problemu badawczego. Mimo że oparta o przesłanki interdyscyplinarne (kryminologiczne, psychologiczne) jest ona na wskroś pedagogiczna - poczynając od aparatury pojęciowej, argumentacji, eksponowania edukacyjnych aspektów resocjalizacji, po proponowane rozwiązanie odnoszące się do metodyki pracy z jednostkami wykolejonymi społecznie.