„Cieszyński Almanach Pedagogiczny”. T. 5: Świat wartości w wychowaniu i edukacji

Kolejny numer „Problemów Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, pt. "Interdyscyplinarność w opiece i wsparciu osób niepełnosprawnych" (2/2015, tom 21) pod redakcją Sylwii Wrony i Jerzego Rottermunda, zawiera dziewięć artykułów, w których autorzy dzielą się swoim doświadczeniem zawodowym, wskazując jednocześnie na konieczność podejmowania zadań i adekwatnych terapii dla poprawy jakości życia osób będących w potrzebie. Kryterium doboru publikacji do przedłożonego tomu mieści się w triadzie: osoba niepełnosprawna (rozwój, zdrowie, potrzeby) – środowisko (kształcenie, nauka, codzienne życie) – zespół rehabilitacyjny. Zakres tematyczny zaprezentowany w czasopiśmie jest szeroki, gdyż taka jest aktualnie potrzeba wymiany myśli, przekazywania sobie wzajemnie informacji o możliwościach, a zarazem prowadzenia czynności terapeutycznych, wspierających czy opiekuńczych.

Oddany do rąk czytelników tom niniejszego czasopisma zawiera artykuły o zróżnicowanej tematyce pedagogicznej. W części pierwszej czasopisma zawarto artykuły z zakresu historii i wychowania dzieci i młodzieży. Kolejne części to badania i komunikaty, recenzje, sprawozdania i opinie.

Niniejsza książka tematycznie wyrasta z podjętego kilka lat wcześniej projektu badawczego, którego rezultatem były wydane w 2010 r. trzy publikacje pt. Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do dziejów wychowania, poświęcone problemowi czasopiśmiennictwa jako źródła do historii edukacji i nawiązuje do niego.
Jest ona pierwszą z kolejnych trzech monografii, w których zostały zamieszczone artykuły przedstawiające możliwości czerpania wiedzy z różnorodnych wydawnictw ciągłych, ukazujących się w XIX i początkach wieku XX.
Wydawany tom należy traktować jako suplement poszerzający „listę” periodyków, których zawartość treściowa może służyć odkrywaniu edukacyjnej przeszłości.

Podjęty przez Katarzynę Wójcik ważki temat przemian społecznych i gospodarczych w świadomości młodzieży szkół ponadpodstawowych i ich wpływ na aspiracje młodego pokolenia wart jest poznania naukowego. W recenzowanej publikacji Autorka dokonała próby powiązania wybranych aspektów aspiracji młodzieży(z terenu województwa śląskiego), z wyznaczonymi celami Strategii Rozwoju Kraju oraz potrzebami rynku pracy, co pozwoliło na sformułowanie wniosków
dotyczących znaczenia edukacji w inspirowaniu zmian w podejściu do przyszłości zawodowej młodzieży. Temat podjęty przez Autorkę jest niezwykle ważny z punktu widzenia społecznego, politycznego, gospodarczego i oświatowego.

Autoprezentacja jest aktualnie jednym z bardziej zastanawiających zjawisk społecznych i psychologicznych, o czym świadczą liczne poradniki, mówiące o tym, w jaki sposób korzystnie prezentować swoją osobę. Autoprezentacja jest zachowaniem społecznym podlegającym samokontroli i samoobserwacji, dlatego wywołuje emocje i procesy poznawcze z nią związane (Stojanowska 1998).

Prezentujemy Państwu książkę pt.: "Autoprezentacja młodzieży szkolnej", w której Autorka podchodzi do tematu autoprezentacji bardzo wnikliwie i szczegółowo.

Czy osoby z wysokim lękiem społecznym prezentują się bardziej negatywnie niż te z niskim poziomem lęku ? Do takich wniosków doszedł Arkin ze swoimi współpracownikami, na podstawie badań jakie przeprowadzili w 1980 r. Autorka te wnioski konfrontuje z kolejnymi badaniami i nową interpretacją. Wyniki są nie tylko ciekawe, ale także wartościowe pod kątem wykorzystania w pracy z młodzieżą.

Książka Weroniki Juroszek podejmuje się zadania rozwinięcia tematu lęku społecznego i jego wpływu na stopień jakości uczestnictwa społecznego. Celem badań było określenie znaczenia deprecjonującej i faworyzującej autoprezentacji dla zmian w poziomie lęku sytuacyjnego oraz metapercepcji u osób o różnym dyspozycyjnym lęku społecznym.

Prezentowana praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym omówiono problem autoprezentacji w świetle teorii i badań, przeanalizowano podstawowe założenia dotyczące autoprezentacji, jej funkcje i style, rolę lęku społecznego w kierowaniu wrażeniem. Kolejne punkty poświęcono autoprezentacji faworyzującej (jako podstawowemu stylowi stosowanemu przez osoby z niskim lękiem społecznym) oraz autoprezentacji ochronnej (charakteryzującej osoby z wysokim lękiem społecznym). Rozdział ten kończy analiza znaczenia metapercepcji dla autoprezentacji.

Rozdział drugi zawiera omówienie badań własnych. W punkcie pierwszym sformułowano pytania i hipotezy dotyczące faworyzowania i deprecjonowania się w sytuacji powodzenia i niepowodzenia w sferze społecznej i intelektualnej przez młodzież szkolną z wysokim i niskim lękiem społecznym (badanie ankietowe). W punkcie drugim sformułowano hipotezy, opierając się na badaniach eksperymentalnych. Punkt trzeci traktuje o tym, jak dyspozycyjna koncentracja na różnych rodzajach „ja” wpływa na faworyzującą i deprecjonującą autoprezentację oraz jej emocjonalne oraz poznawcze konsekwencje – lęk sytuacyjny i metapercepcję.

W rozdziale trzecim przedstawiono metodologię badań własnych – omówiono metody, określając zmienne i ich operacjonalizację, przy czym zmienne niezależne oraz zależne zostały szczegółowo wyodrębnione. W pracy wykorzystano następujące metody: ankietę do pomiaru stylu autoprezentacji (skonstruowaną przez autorkę niniejszej publikacji), Skalę Koncentracji na Sobie, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku oraz arkusz „Jak widzą mnie inni?”.

Rozdział czwarty zawiera wyniki przeprowadzonych badań. Na początku scharakteryzowano omawiane zmienne osobowościowe, takie jak: lęk społeczny, ja-publiczne, ja-prywatne, zmienne określone w badaniach ankietowych oraz eksperymentalnych (podrozdziały pierwszy i drugi). W podrozdziale trzecim przedstawiono wyniki dotyczące autoprezentacji osób o wysokim i niskim lęku społecznym w sytuacji powodzenia oraz niepowodzenia. Podrozdział czwarty to weryfikacja hipotez zakładających wpływ faworyzującej i deprecjonującej autoprezentacji w sytuacji powodzenia, jak również niepowodzenia na lęk sytuacyjny i metapercepcję u osób o różnym poziomie lęku społecznego. W podrozdziale piątym przeanalizowano zależności między dyspozycyjną koncentracją na różnych rodzajach „ja” i lękiem społecznym a autoprezentacją oraz jej konsekwencjami.

Pracę zamykają rozdział dotyczący interpretacji wyników, zakończenie i streszczenie pracy.

Nauczyciel – Wychowawca – Opiekun, przygotowany pod redakcją naukową dr hab. Beaty Oelszlaeger-Kosturek, stwarza pole do namysłu nad wielością ról i zadań nauczyciela. Funkcje i zadania nauczyciela istnieją w powiązaniu z podstawowymi funkcjami szkoły kształcąca, wychowawczą, opiekuńczą. Nauczyciel to osoba wcielająca się w różne role, posiadająca kompetencje opiekuna-wychowawcy, które warunkują prawidłowe relacje z wychowankiem. Jest podstawowym ogniwem procesu i systemu oświaty, siłą sprawczą. Od efektów jego pracy zależy przyszłość i jakość życia poszczególnych jednostek, kształt ładu społecznego i natura procesów makro, mezo i mikrospołecznych”.

Niniejszy tom czasopisma jest adresowany głównie do studentów pedagogiki – przyszłych nauczycieli, wychowawców, opiekunów.



(Z „Przedmowy” do tomu 3 „Cieszyńskiego Naukowego Forum Studenckiego” autorstwa A. Szczurek-Boruty)


Beata Oelszlaeger-Kosturek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, zastępca dyrektora ds. kształcenia, ekspert MEN. Zainteresowania badawcze autorki są ściśle związane z wcześniejszą, trzynastoletnią pracą w charakterze nauczyciela nauczania początkowego, kiedy wdrażała do praktyki edukacyjnej innowacje pedagogiczne (koncepcję Celestyna Freineta oraz nauczanie języka obcego – francuskiego w klasach I-III). Dotyczą takich kwestii, jak: cechy samokontroli i samooceny jako działań podmiotowych uczniów klas młodszych; uwarunkowania kształcenia nauczycieli; aspekty podmiotowości w kształceniu nauczycieli i uczniów klas I–III; uczenie się uczniów klas młodszych; integracja procesów nauczania, uczenia się i wychowania; nauczyciel i uczniowie jako uczestnicy szkoły jutra; działania nauczycieli; programy i podręczniki w kształceniu zintegrowanym i edukacji wczesnoszkolnej; innowacje pedagogiczne; nauczanie języka obcego nowożytnego w przedszkolu i klasach I–III. [21.03.2013]