Co się dzieje z polskim społeczeństwem? Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ireneuszowi Krzemińskiemu

Kolejny numer czasopisma Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych (2/2017, tom XXV) zawiera zbiór tekstów ukazujących tematykę rzadkich zespołów genetycznych uwarunkowanych dziedzicznie, jak i zaburzeń neurorozwojowych, w tym ze spektrum autyzmu (ASD). Adresowany jest do nauczycieli, pedagogów, rehabilitantów, terapeutów, pracowników służb medycznych i socjalnych, a także studentów i rodziców. Część artykułów w nim zawartych jest pokłosiem dyskusji prowadzonych podczas konferencji poświęconej zagadnieniom związanym z tematyką rzadkiego zespołu genetycznego kruchego chromosomu X i zaburzeń neurorozwojowych. Konferencja została ta zorganizowana przez Fundację „Rodzina FRA X” w Międzyborzu i Fundację Placówek Terapeutycznych „JAŚ I MAŁGOSIA” w Szczecinku.

Publikację rozpoczyna artykuł autorstwa lekarzy genetyków z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, którzy w swojej pracy zawodowej na co dzień zajmują się diagnozą i problematyką chorób rzadkich. Autorzy opisują w nim istotne zagadnienia związane z zespołem kruchego chromosomu X, począwszy od patogenezy zespołu, poprzez objawy, strategie leczenia, zwracając uwagę na nowe horyzonty terapii i na poradnictwo genetyczne, które ze względu na specyfikę dziedziczenia tego zespołu powinno obejmować również badania genetyczne nawet u dalszych krewnych .

Kolejnych pięć opracowań poświęconych jest problematyce spektrum autyzmu (ASD), a dokładnie kwestiom takim jak: symptomatologia, diagnoza, terapia dziecka ze spektrum autyzmu. Trzy następne teksty dotyczą kognitywistyki i zagadnień takich jak: neuropoznawcza teoria umysłu u osób ze spektrum autyzmu, jej funkcjonowanie w praktyce, diagnoza neuropoznawcza oraz terapia i prezentacja indywidualnego przypadku. W dalszych artykułach zawarta jest problematyka roli integracji sensorycznej, zagadnień medycznych dotyczących zaburzeń metabolicznych, stresu oksydacyjnego, stanów zapalnych, bólu neuropatycznego, traumy pourazowej, zaburzeń neurorozwojowych w Alkoholowym Zespole Płodowym „FAS”

Tom kończy bardzo istotny głos osoby z niepełnosprawnością, który skłania do refleksji i przemyśleń w podejmowaniu pracy terapeutyczno-rehabilitacyjno-edukacyjnej, a co najważniejsze – akcentuje, że należy podejmować działania w nawiązywaniu współpracy we wszystkich obszarach z osobami na co dzień mierzącymi się ze swoimi niedyspozycjami.

Problematyka prezentowanych badań skoncentrowana jest na środowisku rodzimym, co obliguje do analizy przede wszystkim społecznych, a szczególnie rodzinnych uwarunkowań agresywności. Badania skoncentrowano na środowisku rodzinnym i społecznym. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny - z punktu widzenia psychologii, pedagogiki, socjologii, prawa. Rozpatrywana problematyka zawarta została w ogólnym problemie badawczym sformułowanym następująco: jakie różnice w poziomie i rodzajach agresywności dorastających dziewcząt i chłopców związane są ze spostrzeganymi przez nich postawami wychowawczymi rodziców?

Tom Szkoła/Pismo jest pierwszą w Polsce autorską propozycją podjęcia problematyki antropologii szkoły oraz szkolnej piśmienności. Są w nim prezentowane przekłady klasycznych bądź najnowszych tekstów oraz wyniki różnorodnych badań terenowych (prowadzonych m.in. wśród Indian Ameryki Południowej, wśród uchodźców tybetańskich w Nepalu, w polskich szkołach, w tym placówkach oświatowych dla niewidomych, a także w szkołach mniejszości łużyckiej, kaszubskiej i bretońskiej). Autorzy pokazują, że szkoła stanowi zestaw praktyk kulturowych, jest swoistą historycznie i kulturowo formą bycia w świecie, która przekracza to, co zawarte w programach nauczania oraz w instytucjonalnych formach ich realizacji.

Cultural participation was seen as a source of prestige, and the requirement of personal development, of becoming a cultured person, gained popularity and became almost an inherent element of the model of social advancement. The intelligentsia was expected to elevate the cultural level of the country, primarily by introducing the less educated parts of society to the national culture. […]

In our study of socialist Poland we wanted to focus primarily on the memories of everyday life of those who lived in that period. Our perspective refers therefore not to the experience of a witness of history, understood as a sequence of significant events, but rather simply to the everyday life of people who lived in this historical epoch. The aim of the study is to show not the functioning of the People’s Republic of Poland but how individual sought to “find themselves within it,” especially ways of dealing with problems, of living and experiencing. That is why we are not concentrating on studying the cultural memory of socialist Poland; rather, we are attempting to refer to the communicative memory of that period. A memory collected in the form of personal and biographical accounts, one analogous to narrative memory.

Fundamentalna publikacja dla nowoczesnego myślenia o tańcu. W badaniach nad tańcem, prowadzonych z perspektywy antropologicznej, Royce łączy własne doświadczenia związane z tańcem z wiedzą etnograficzną i wiedzą o kulturze, co pozwala jej sytuować taniec w obrębie innych sztuk performatywnych.

Książka jest klasycznym podręcznikiem dla studentów teatrologii, etnologów zgłębiających problematykę rytuałów i obrzędów środkowoamerykańskich, studentów kierunków kulturoznawczych i szeroko pojętej humanistyki, a także praktyków badających taniec w działaniu (instruktorów, choreografów) czy specjalistów od terapii tańcem.

Publikacja dopełnia wydaną przez WUW w 2010 roku książkę tej samej autorki: "Antropologia sztuk widowiskowych. Artyzm, wirtuozeria i interpretacja w perspektywie międzykulturowej".

W swoich badaniach nad tańcem – prowadzonych z perspektywy antropologicznej – Royce łączy własne doświadczenia związane z tańcem z wiedzą etnograficzną i wiedzą o kulturze. Jak sama to ujmuje, w jej pracy ważne stało się pytanie o miejsce tańca i sztuk performatywnych w różnych kulturach, zarówno w przeszłości, jak obecnie, oraz o to, w jaki sposób taniec buduje/nabiera/przenosi znaczenia. [...] [Analizuje] problemy „wspólnego” wytwarzania znaczenia w tańcu oraz kwestie […] związane ze szczególną pozycją społeczną tancerza: kto może tańczyć (przed innymi) i kto tworzy taniec (choreograf? ten, który tańczy? tradycja? kultura?). (Z recenzji Ewy Guderian-Czaplińskiej)

Książka Anyi Peterson Royce jest dla wykształcenia […] kadry krytyków w dziedzinie tańca rzeczą niezbędną. [...] zawiera usystematyzowaną wiedzę z perspektywy historycznej [...] i stanowi znakomitą próbę zdefiniowania zjawiska tańca w całej panoramie ekspresji człowieka. Wyznacza tropy dla przyszłych badaczy i porządkuje teoretycznie działanie „dojrzałych” twórców teatru tańca, może też stanowić bazę do uporządkowania poszukiwań artystycznych wielu młodych ludzi, którzy żywiołowe i instynktowne zafascynowanie tańcem mają szansę podbudować świadomą refleksję. (Z recenzji Piotra Cieślaka)

*********

The Anthropology of Dance

In her dance studies, conducted from an anthropological perspective, Royce combines her own experiences of dance with ethnographical knowledge and knowledge of culture, which enables her to situate dance within other performative arts. The publication is a textbook for theatre studies students, ethnologists exploring the topic of rituals and central-American rites, students of cultural studies and the humanities, as well as practitioners analysing dance in action (instructors, choreographers) or specialists in dance therapy.

Praktyczne wprowadzenie do metodologii badań terenowych, od samego wyboru miejsca dokonywania badań, przez zbieranie materiałów, po interpretację i w końcu prezentację badań etnograficznych. Autor rozważa najważniejsze dylematy, również etyczne, związane z rozpoczęciem obserwacji, a także stosunkiem do podmiotów badania. Książkę podsumowuje przybliżenie perspektyw etnografii w XXI wieku.