Codzienność nudy Dom jako przestrzeń produktywna i nieproduktywna.

Nowe wydanie światowego bestsellera literatury popularnonaukowej, część pasjonującej serii „50 idei, które powinieneś znać”.


Jaka jest różnica pomiędzy kolumną dorycką a jońską?
Jak działa łuk przyporowy?
Jakimi wytycznymi kieruje się współczesna architektura?
Czym różni się konserwacja od renowacji?

Jeżeli kiedykolwiek nurtowały cię te pytania – lub zastanawiałeś się nad tym, kiedy budynek jest po prostu budynkiem, a kiedy stanowi dzieło sztuki – odpowiedzi znajdziesz w tej książce, będącej znakomitym wprowadzeniem w świat architektury.

Prześledziwszy niezliczone metody i sposoby, przy pomocy których ludzkość przez wieki tworzyła i kształtowała nasze środowisko architektoniczne, Philip Wilkinson zwięźle i przystępnie wyjaśnia podstawowe teorie architektury. W tej niezwykle wciągającej narracji znajdziemy fachowe wprowadzenie do trendów najważniejszych w całej historii architektury i do najbardziej reprezentatywnych prac największych architektów.

Poczynając opis od najstarszych starożytnych korzeni architektury, idąc dalej przez jej rewolucyjny rozwój pod koniec XIX wieku, rzeźbiarskie formy ekspresjonistów, do oszczędnych szklano-betonowych budynków stylu międzynarodowego – i wreszcie do ironii i aluzji postmodernizmu i najnowszych wskazań dzisiejszej architektury ekologicznej, niniejszy przewodnik pozwala na zrozumienie architektury i docenienie jej ogromnego wpływu na świat, w którym żyjemy.

„50 idei, które powinieneś znać” to seria książek wprowadzających w fascynujący świat pytań i zagadnień – tych trudnych oraz tych zupełnie podstawowych – które od dawna towarzyszą ludzkości w jej misji zrozumienia świata. Seria prezentuje najważniejsze teorie i idee głównych dziedzin wiedzy, stanowiąc świetny punkt wyjścia do dalszej nauki. Obowiązkowa lektura każdego początkującego erudyty!

Architektura lat siedemdziesiątych XX wieku budzi wiele interesujących dyskusji. Ten stosunkowo nowy kierunek badań coraz częściej postrzegany jest w różnych aspektach. Wybudowane wtedy obiekty uważane są niekiedy za nieatrakcyjne, które utrudniają lub blokują lokalizowanie nowych inwestycji. Bardzo często architekturze tej przypisywane są cechy elementów oszpecających przestrzeń miejską, które kojarzą się głównie z ówcześnie panującym ustrojem. Wręcz z alergiczną niechęcią podejmowane są próby odnowy, które mogłyby zachować ich dotychczasowy charakter, nie ingerując w ich pierwotną formę. Należy jednak spojrzeć na tą architekturę z innej perspektywy. Niekiedy pod wieloletnią zasłoną zaniedbań przezierają interesujące i niezwykle współczesne rozwiązania urbanistyczne.
Autorzy, podejmując się badań osiedli mieszkaniowych wybudowanych w latach siedemdziesiątych w Rzeszowie, wyznaczyli te osiedla, które charakteryzują się oryginalnymi rozplanowaniami przestrzennymi wyrosłymi z interpretacji walorów natury miejsca. Przyjęte w procesie projektowym koncepcje przestrzenne i środki architektonicznego kształtowania reprezentują te przykłady, które wniosły kolejne ogniwa do szerokiego spektrum architektury nurtu modernistycznego.

Niniejsze opracowanie jest wspólnym dziełem autorów, będących członkami Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN. Jest swoistym podręcznikiem pisania tekstów naukowych. Ma przygotować studenta do stworzenia eseju, stanowiącego główną część pracy magisterskiej na kierunku architektura oraz gospodarka przestrzenna. Książka może także służyć słuchaczom studiów doktoranckich i podyplomowych.

Celem publikacji jest również podniesienie poziomu naukowego dyskursu o Architekturze i Urbanistyce w całej architektonicznej społeczności, przez co powinna wpływać na jakość dzieł architektonicznych i urbanistycznych.

W książce autorzy wyraźnie podkreślają odrębność Architektury i Urbanistyki jako nauki. Negują rozumienie jej jako bezrefleksyjnie tworzonej sztuki albo wyuczonej umiejętności, pozbawionej intelektualnego zaplecza. Próbują także uporządkować chaos pojęciowy pojawiający się w dyskusjach oraz tekstach naukowych z tej dziedziny nauki. Zbyt często bowiem bez zrozumienia używa się przypadkowo wybranych terminów z warsztatu innych dyscyplin, takich jak: filozofia, psychologia, etyka.

Dla uporządkowania treści książki teksty zostały podzielona na cztery grupy. Pierwsza dotyczy metodologii działania w przestrzeni architektonicznej i urbanistycznej, druga mówi o nauce w twórczości architektonicznej i urbanistycznej, trzecia o eksperymencie (pytając jednocześnie, o ewentualne miejsce architektury i urbanistyki w odpowiednim dla niej laboratorium). W części czwartej autorzy zajmują się paradygmatem architektury i urbanistyki, a w zasadzie powodami jego zmiany.

Publikacja porusza ważny i aktualny temat, jakim jest postrzeganie architektury jako nauki – posiadającej swój własny aparat pojęciowy i metodykę pracy. Książka warta przeczytania zwłaszcza teraz, gdy toczą się dyskusje na temat roli architektury, warunków jej uprawiania i nauczania. Wśród pojawiających się licznych poglądów i pomysłów na zmiany w tym zakresie warto pamiętać, że dawni mistrzowie arcydzieł podziwianych do dziś tworzyli dzięki swoim umiejętnościom i mądrości mecenasów, którzy zaufali ekspertom, nie próbując ingerować w ich warsztat.

Z recenzji prof. dra hab. inż. arch. Aleksandra Böhma, Kraków

Książka Cerkwie drewniane dawnej Galicji Wschodniej jest pierwszym tomem serii, w której publikowane będą wybrane, najcenniejsze fotografie ze zbiorów Fototeki Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednego z najstarszych archiwów fotograficznych o profilu historyczno-artystycznym na ziemiach polskich (rok założenia 1884). Tom zawiera dwa naukowe eseje, autorstwa Piotra Krasnego i Wojciecha Walanusa: pierwszy jest wprowadzeniem w problematykę historyczno-artystyczną i konserwatorską drewnianych świątyń obrządku wschodniego na ziemiach Rzeczypospolitej, drugi przedstawia pokrótce dzieje zbiorów Fototeki, okoliczności powstania zaprezentowanych w tomie fotografii oraz sylwetki ich autorów. Zasadniczą częścią książki jest album ze stu szesnastoma reprodukcjami archiwalnych odbitek, na których utrwalono wygląd ponad siedemdziesięciu cerkwi, przeważnie już nie istniejących lub przekształconych. Albumowi towarzyszy katalog, w którym zostały podane najważniejsze fakty historyczne dotyczące poszczególnych budowli (wraz z podstawową bibliografią) oraz szczegółowe informacje o fotografiach (technika, wymiary, datowanie, autorstwo, inskrypcje, znaki własnościowe itd.).

Publikacja przybliża zagadnienia dotyczące ochrony dziedzictwa miast. Poruszana problematyka dotyczy nie tylko wartości kulturowych dziedzictwa architektonicznego, znacznie łatwiejszego w sformułowaniu zasad ochrony, co przede wszystkim urbanistycznej skali ochrony dotyczącej historycznej struktury miast, zespołów i założeń oraz ich znaczeń niematerialnych, symbolicznych, emocjonalnych nazywanych potocznie „duchem miejsca”. Wykazuje na konieczność sięgania ku początkom formułowania się myśli konserwatorskiej, filozofii ochrony w odniesieniu do miast, by zrozumieć współczesne dylematy globalnej ponowoczesności. Zagadnienia ochrony dziedzictwa miast, identyfikacji kulturowej różnorodności regionów, specyficznych i wyjątkowych cech krajobrazu stanowią do dziś najtrudniejsze zadanie dla samorządów lokalnych, które nie znajdując odpowiednich rozwiązań w propozycjach urbanistów (plany miejscowe, dokumenty strategiczne rozwoju miast, programy rewitalizacji itd.) poszukują profesjonalnego wsparcia. Książka ukazuje tę problematykę z pozycji teorii i współczesnej praktyki rozwijając zagadnienie niezbędnego dziś równoważenia rozwoju miast poprzez ochronę wartości kulturowych dziedzictwa widzianą z pozycji międzynarodowych doświadczeń (nowe dokumenty ICOMOS-UNESCO zamieszczone w aneksie: Historic Urban Landscape (HUL) oraz Dokument La Valletta Komitetu Naukowego Miast Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków). Publikacja będzie pomocną lekturą także dla studentów wydziałów architektury, gospodarki przestrzennej oraz samorządowców i polityków lokalnych, zainteresowanych długim trwaniem wartości dziedzictwa miast.

Publikacja wprowadza nowe pojęcia oraz horyzonty myślenia o mieście w kontekście systemów złożonych oraz ontologii. Zawarte w niej teksty przybliżają pojęcie emergencji, w kontekście badań nad złożonością, odnoszą się do nieprzewidywalnego procesu transformacji miejskiej. Zamieszczone w książce fragment badań z zakresu socjofizyki i symulacji zachowań zbiorowych pokazują możliwości symulacji ruchu pieszych w określonej przestrzeni architektonicznej jako narzędzia wspomagającego diagnozę i optymalizację zarządzania infrastrukturą miejską.