Cognitive semantics and onomasiological lexicography: the theory and practice of designing thematic dictionaries

Podręcznik rekomendowany przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w przygotowaniach do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1.

Praca jest kolejną, zmienioną i poprawioną, wersją podręcznika z lat dziewięćdziesiątych minionego stulecia, przeznaczonego głównie dla słuchaczy początkujących i średnio zaawansowanych. Zawiera 40 jednostek metodycznych poświęconych podstawowym zagadnieniom gramatyki polskiej, klucz do ćwiczeń umożliwiający studentowi samodzielną pracę z podręcznikiem oraz przykładowy test z zakresu poprawności gramatycznej (wraz z kluczem) dla poziomu B1, wzorowany pod względem technik egzaminowania i punktacji na oryginalnych zadaniach certyfikatowych.

Każda jednostka metodyczna składa się z tekstu i zestawu ćwiczeń obejmującego:
- sprawdzenie zrozumienia tekstu;
- ćwiczenia wdrażające omawianą formę lub konstrukcję gramatyczną;
- ćwiczenia kontrastujące ją z innymi jednostkami morfologicznymi podobnymi pod względem formy lub funkcji;
- ćwiczenia sprawdzające;
- ćwiczenia leksykalne i konwersacyjne związane z tekstem.

Zamieszczone w Wyborze materiały mogą być wykorzystane – zależnie od potrzeb – na wszystkich etapach procesu dydaktycznego: prezentacji, wdrożenia oraz utrwalenia i kontroli przyswojenia struktur. Książka może również służyć cudzoziemcom pragnącym samodzielnie doskonalić swoją znajomość polszczyzny.

Podręcznik rekomendowany przez Państwową Komisję ds. Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w przygotowaniach do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1

Na podręcznik składa się w sumie 40 jednostek metodycznych, poświęconych podstawowym zagadnieniom z zakresu fleksji i składni języka polskiego. W każdej jednostce punktem wyjścia jest tekst, część zasadniczą zaś stanowią ćwiczenia oparte na tym tekście. [...] Ćwiczenia są tak skonstruowane, że uczą, sprawdzają i utrwalają następujące sprawności: rozumienie tekstu, wdrażanie określonych form i konstrukcji gramatycznych, odróżnianie tych form i konstrukcji podobnych, używanie określonych form, konstrukcji i jednostek leksykalnych w wypowiedziach. Łącznie są to sprawności wymagane na egzaminach certyfikatowych, zatem taki układ poszczególnych jednostek dydaktycznych podręcznika należy uznać za celowy i funkcjonalny. [...]
W porównaniu z wersjami poprzednimi, zwiększono liczbę ćwiczeń oraz zaktualizowano słownictwo i dodano przykładowy test gramatyczny, wzorowany na oryginalnych zadaniach certyfikatowych. Wszystko to sprawia, że w obecnej postaci podręcznik jest dobrą pomocą dydaktyczną dla osób, które nie tylko uczą się języka polskiego jako obcego, ale także chcą zdać egzamin certyfikatowy ze znajomości polszczyzny. (Prof. dr hab. Stanisław Dubisz)

******

“If I Knew Polish Well…”

A handbook of the Polish language for foreigners – beginners and intermediate students. It includes 40 methodological units devoted to the basic Polish grammar issues, the key to exercises enabling the students to work with the handbook on their own, and an example test on grammatical correctness.

Pomieszczone w niniejszym wydawnictwie teksty stanowią różne głosy w dyskusji nad miejscem i rolą kultury popularnej w dzisiejszym świecie. Sięgnięto do zróżnicowanych gatunkowo tekstów, sformułowano rozmaite tezy, a wszystko po to, by opisać jeden z fenomenów współczesności. Napotkamy w analizach zarówno utwory poetyckie i prozatorskie reprezentujące dyskurs artystyczny, szeroko pojęte wypowiedzi medialne, jak i teksty będące przedstawicielami podróżopisarstwa. Opracowania składające się na niniejszy tom dotykają m.in.: problematyki polifoniczności kulturowej współczesnej poezji, zagadnienia tożsamości wampirów, kreacji wizerunku mężczyzny w literaturze gejowskiej, elitarnego egalitaryzmu Kabaretu Starszych Panów, metarefleksji nad literaturą wyróżnioną Nagrodą Literacką Nike, stylu podróżopisarstwa Mariusza Wilka, językowej kreacji zapachu w tekstach medialnych czy wreszcie onomastycznoliterackiej analizy prozy Ignacego Karpowicza.

Kształtujący się od lat 60. XX wieku, a w Polsce od przełomu wieków XX i XXI dyskurs LGBT – emancypacyjny, tożsamościowy, teoretyczny, artystyczny – powinien skłaniać badaczy do jego naukowej eksploracji. I rzeczywiście, stanowi pole zainteresowania wielu dziedzin naukowych. Traktują o nim filozofowie różnych paradygmatów, psychologowie i socjologowie, przyciąga uwagę antropologów, kulturoznawców, filmoznawców, literaturoznawców. Nie jest nieobecny w refleksji i badaniach lingwistycznych.

W Polsce najwięcej dotychczas uwagi poświęcono problematyce nominacji osób LGBT, która jest bardzo wrażliwym obszarem ujęzykowienia postrzegania i kategoryzowania osób o tożsamości psychoseksualnej innej niż powszechnie przyjęta – przez język zwany ogólnym, ale też przez język „branżowy”, czyli będący w użytku w środowisku osób LGBT.

Tok myślenia autorki kieruje się w stronę działania językowego osób nieheteroseksualnych. Wybiera ona gatunek mowy, który mocą swej performatywności stwarza nową rzeczywistość nie tylko językową – i to zarówno w skali jednostkowej, jak i społecznej. To coming out – publiczne (w różnym zakresie) oświadczenie danego człowieka o znaczeniu ‘jestem osobą LGBT’.

Praktyka komunikacyjna znana od dawna, choć jeszcze tak nie nazwana, bo obecne znaczenie wyrażenia datuje się od lat 60. ubiegłego stulecia, w Polsce pojawiła się w przestrzeni dyskursu publicznego w latach 90. XX w. Bardzo szybko została zaadaptowana: i akt komunikacyjny, nazwany coming outem, i nazwa, będącą cytatem z angielszczyzny.

Książka, mająca jako tło teoretyczne lingwistykę kulturową, traktuje o (relatywnie) nowym na polskiej mapie genologicznej gatunku mowy, jego semantyce i pragmatyce oraz o poszukiwaniach nazewniczych dla zetykietowania go (albo mówiąc językiem nowomedialnym: otagowania). Nazwa w tym przypadku ma bowiem wielki walor, ponieważ nie tylko dokumentuje ewolucję znaczenia wyrażania, ale także niesie z sobą duży potencjał emocjonalny wobec nazywanego wydarzenia komunikacyjnego.

Autorkę zajmuje polska praktyka wychodzenia z szafy, co nie oznacza, że jako tło i dokumentację materiałową pomija coming outy poza Polską i literaturę piękną, w której znajduje reprezentację problematyki LGBT i ilustracje zjawisk, o których pisze. Uważa coming out za gatunek mowy podnadgraniczny, uwagę koncentruję jednak na jego językowym opisie w polskiej przestrzeni dyskursowej.

W publikacji tej analizowane są środki perswazyjne użyte przez kibiców klubów ekstraklasy na flagach, które wieszają oni na płotach w trakcie spotkań piłkarskich. Przedstawiony zostanie proces przygotowywania flagi, wyboru hasła oraz analiza owego hasła pod kątem środków językowych, nawiązań intertekstualnych i tym podobnych. Publikacja zwierać będzie także słownik haseł.

W publikacji przeanalizowano przykładowe, trudne do zaakceptowania przez obcokrajowców aspekty polskiej obyczajowości, w tym zwyczajów językowych. Omówiono też kulturowe i językowe komplikacje związane ze spotkaniem kultur i języków oraz eksperymenty zmierzające do uczynienia z nauki języka polskiego czynności zajmującej, rozbudzającej zainteresowania i wyzwalającej pozytywne emocje.

Pracujący w Polonicum badacze i lektorzy oraz ich najbliżsi współpracownicy przygotowali studia i szkice, w których, czując się spadkobiercami pionierów i mistrzów warszawskiej glottodydaktyki polonistycznej, podjęli refleksję analogiczną do tej, która była udziałem ich poprzedników przed dziesiątkami lat i którą bez wątpienia będą podejmowały pokolenia ich następców. Jak odpowiedzieć na potrzeby i oczekiwania przybywających na Uniwersytet Warszawski studentów uczących się języka polskiego i poznających polską kulturę? Jak rozmawiać o polskim języku i kulturze, by przełamać bariery inności? Jak dotykać problemów gorąco dyskutowanych, np. politycznych? Jak reagować na
nieuchronne napięcia, które powstają na styku kultur?

Tom został przygotowany z okazji jubileuszu 65-lecia Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego. 65 lat życia człowieka to już dojrzałość – etap, na którym można zrobić bilans dobrych i złych przeżyć. To samo dotyczy i życia instytucji, jaką jest Polonicum. […] Publikację uważam za bardzo cenną, ciekawą i pożyteczną nie tylko dla lektorów języka polskiego jako obcego, ale też dla zagranicznych polonistów. […] Wszyscy autorzy […] wykazali się wielką wiedzą w zakresie danej problematyki. Widać w ich tekstach entuzjazm i energię do podejmowania nowych wyzwań w glottodydaktyce polonistycznej. (Prof. dr hab. Marta Pančíková, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie)

Publikacja zajmie ważne miejsce na tle innych publikacji glottodydaktyki polonistycznej. Z jednej strony daje świadectwo przeszłości, pozwala nowym pokoleniom na poznanie okoliczności, w jakich tworzono ważne centrum kształcenia językowego i kulturowego. Z drugiej zaś dotyka zagadnień teraźniejszych, aktualnych, nie zawsze wygodnych z punktu widzenia procesu nauczania języka polskiego jako obcego. Dzięki rzeczowej i merytorycznej dyskusji nad sprawami aktualnymi wytycza nowe szlaki, które na razie stanowią ścieżki nieutarte, pozornie prowadzące na manowce. (Dr hab. Anna Żurek, Uniwersytet Wrocławski)

******

The Wilderness of Polish Glottodidactics. Studies, Essays and Drafts

The publication analyses the examples of Polish customs, including language habits, which are difficult to accept by foreigners. The book also discusses cultural and language problems, resulting from the meeting of cultures and languages as well as experiments aimed at making Polish language learning an engaging activity, sparking interests and arousing positive emotions.

Praca jest monografią jednej z głównych miar wierszowych, jakimi posługiwał się tworzący w V wieku p.n.e. grecki poeta liryczny Bakchylides. Autorka śledzi rozwój daktyloepitrytów oraz zbiera i przedstawia antyczny i współczesny stan badań nad nimi. Wszelkie analizy są próbą odpowiedzi na pytanie, jaka jest natura metrum, którego nie zdecydowali się zaadaptować do swej poezji Rzymianie i które nazywane jest „wiecznym zmartwieniem wersologii greckiej”. Przedstawiona w prezentowanej publikacji szczegółowa analiza daktyloepitrytycznych pieśni Bakchylidesa pokazuje zmiany, jakim pod wpływem koncepcji metrycznych filologów klasycznych ulegają zachowane na papirusach teksty, zanim trafią do rąk czytelnika w nowym, współczesnym wydaniu.