Ćwiczenia z immunologii

Niniejszy tom jest zbiorem streszczeń artykułów przygotowanych przez Uczestników 50. Międzynarodowego Seminarium Kół Naukowych w Olsztynie „Seminarium Obrazowania Studenckiej Myśli Naukowej”, które odbyło się na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie w dniach 15-16 września 2021 roku. Twórcami artykułów są Studenci i Doktoranci uczestniczący w 50. MSKN. W ramach seminarium mieli oni możliwość wymiany argumentów i opinii nie tylko z naukowcami z UMW, ale także z młodymi badaczami z innych ośrodków akademickich.

Tom 2 nowoczesnego, podstawowego podręcznika do przedmiotu Anatomia zwierząt.


Książka zawiera splanchnologię (nauka o trzewiach), bez gruczołów dokrewnych i angiologię (nauka o naczyniach).


Tom ten, podobnie jak tom 1, jest gruntownie przerobioną i unowocześnioną wersją poprzednich wydań. Zmian tych dokonał współautor - prof. Krzysztof Świeżyński.


W nowym wydaniu autorzy uwzględnili współczesny stan wiedzy, aktualne wymagania programowe, a także zastosowali nowe naukowe mianownictwo anatomiczne, histologiczne i embriologiczne, zgodne z Nomina Anatomica Veterinaria, Nomina Histologica oraz Nomina Embryologica Veterinaria. Na szczególną uwagę zasługują czytelne, dobrze dobrane i odpowiednio opisane ryciny oraz skorowidze nazw polskich i nazw łacińskich, zamieszczone na końcu książki.


Podręcznik przeznaczony jest głównie dla studentów i lekarzy medycyny weterynaryjnej; może być wykorzystywany w innych kierunkach przyrodniczych, np. hodowli zwierząt, biologii czy biotechnologii.

Publikacja poświęcona antycznemu DNA – materiałowi genetycznemu organizmów sprzed setek lub tysięcy lat. aDNA, do niedawna pozostający bardziej w sferze fantastyki naukowej niż realiów nauki, pozwala na odkrywanie niedostępnej innymi drogami wiedzy na temat wymarłych gatunków oraz przeszłości gatunków wciąż istniejących.

Autor opisuje w przystępny sposób metody pozyskiwania i analizy aDNA oraz zastosowania tych technik w różnych dziedzinach – od biologii ewolucyjnej, poprzez ochronę gatunków, po archeologię. Książka zawiera liczne ilustracje ułatwiające śledzenie wywodu.

Analizy aDNA – jak pisze Autor: […] przyciągnęły uwagę nie tylko biologów molekularnych, ale także opinii publicznej. Było to wynikiem kilku spektakularnych odkryć, zwłaszcza tych dotyczących historii naszego gatunku. Badania antycznego DNA ujawniły złożoność historii współczesnego człowieka. […] Antyczny DNA, poza analizami ewolucyjnymi lub na poziomie populacji, może być również wykorzystywany w indywidualnej charakterystyce i identyfi kacji poszczególnych znalezisk w podobny sposób, jaki stosuje się w genetyce sądowej. […] Analizy aDNA umożliwiły również identyfi kację patogenów odpowiedzialnych za straszliwe epidemie, które pojawiały się w historii ludzkości.

*********

Ancient DNA and Genetic Engineering

This book is dedicated to ancient DNA (aDNA) – genetic material of organisms that perished hundreds to many thousands years ago. Only recently a subject of science fiction fantasies, now aDNA brings us vast amounts of invaluable, otherwise inaccessible, knowledge about the extinct species as well as about the past of the extant ones, including our own. The author in a reader-friendly way presents the methods of obtaining and analyzing aDNA and the application of aDNA research in a range of fields, from evolutionary biology through biodiversity conservation to archaeology. Numerous accompanying illustrations guide the reader throughout the text.

*********

Prof. dr hab. Piotr Węgleński – wybitny polski genetyk, absolwent Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UW. Całą swoją karierę zawodową związał z Uniwersytetem Warszawskim – w 1974 roku uzyskał habilitację, w 1982 roku objął stanowisko profesora nadzwyczajnego, w 1989 roku został profesorem zwyczajnym nauk biologicznych. Przez wiele lat kierował Zakładem Genetyki, później Instytutem Genetyki i Biotechnologii UW, w latach 1987–1996 pełnił funkcję prorektora, a następnie – w latach 1999-2005 – rektora UW. Był również Dyrektorem Centrum Nowych Technologii UW i pracował w Instytucie Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk. Członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz członek rzeczywistym PAN, a także Komisji ds. etyki PAN.

W latach 70-tych spędził kilka lat na stażach naukowych w Wielkiej Brytanii (John Innes Institute), USA (Massachussets Institute of Technology, MIT) i Francji (Paris XI). Pobyty zagraniczne pozwoliły mu na zapoznanie się z powstającą właśnie inżynierią genetyczną – dziedziną, która zrewolucjonizowała biologię końca XX wieku, doprowadzając do wielu przełomowych odkryć naukowych o ważnych zastosowaniach praktycznych. Uczestniczył w 1974 roku w słynnej konferencji naukowej w Asilomar w Kalifornii. Jak wspominał: „Ostatecznie doszliśmy wtedy do wniosku, że potencjalne korzyści przewyższają potencjalne ryzyko i że należy iść dalej z tymi nowymi technologiami, tyle że z zachowaniem ostrożności”.

Po powrocie do Warszawy wdrożył techniki inżynierii genetycznej do badań prowadzonych w Zakładzie Genetyki UW. Zakład ten przez długie lata był jedynym polskim ośrodkiem zajmującym się tą technologią i kształcącym specjalistów dla innych placówek naukowych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Zapoczątkował prace nad pozyskiwaniem ludzkiej insuliny z bakterii, kierował wieloma projektami naukowymi – zarówno teoretycznymi, jak i aplikacyjnymi. Uczestniczył w 3 wyprawach na Antarktydę, których celem było zdobycie cennych dla przemysłu zimnolubnych szczepów bakterii. W ostatnich latach zajął się również pracami nad antycznym DNA, mającymi na celu odtworzenie historii ewolucyjnej ssaków w okresie plejstocenu.

---------

PhD assoc. prof. Piotr Węgleński – Professor is a distinguished Polish geneticist. Between 1999 and 2005 he was Rector of the University of Warsaw.

„Atlas płazów i gadów Polski” należy do literatury podstawowej, a przy tym budzącej szerokie zainteresowanie nie tylko w kręgach naukowych, ale i szerszych, społecznych. Dobrany zespół wybitnych specjalistów-autorów gwarantuje wysoką jakość merytoryczną dzieła. Na jego oryginalność składa się przede wszystkim zawartość faktograficzna i wprowadzenie nowych rozdziałów (np. tło paleozoologiczne, krytyczny przegląd systematyki) z najnowszymi osiągnięciami w zakresie herpetologii europejskiej. W polskiej literaturze naukowej nie ma on odpowiednika.
Atlas nie jest ani typową książką ani podręcznikiem akademickim, jest natomiast wzbogaconym problemowo atlasem rozmieszczenia zwierząt, który może służyć jako pomoc w zajęciach terenowych i specjalistycznych dla studentów nauk przyrodniczych, zwłaszcza kierunków biologicznych, środowiskowych i leśnych, czyli praktycznie na wydziałach uniwersyteckich. Ważną pozycję w tym atlasie stanowią nowoczesne klucze do oznaczania gatunków.

Wyjątkowa książka, w której omówiono procesy zachodzące w organizmach żywych w sposób zintegrowany, pozwalający zrozumieć mechanizmy zjawisk i związki przyczynowo-skutkowe w biologii, a szczególnie w biochemii. Autorzy przyjęli oryginalny, ale zarazem czytelny sposób wykładu, posługując się wielokrotnie porównaniami i modelami ze świata makroskopowego i uświadamiając Czytelnikowi istnienie jedności praw fizyki, chemii i biologii. Całość zilustrowana jest licznymi, przemawiającymi do wyobraźni rysunkami i schematami.

W obecnym wydaniu znalazły się dodatkowo informacje narzucone postępem wiedzy w minionych kilku latach. Dotyczy to m. in. nowotworzenia –bulwersującej ludzkość dziedziny - gdzie w wyniku wybuchowego wręcz rozwoju wiedzy genetycznej nastąpił istotny postęp a także bioinżynierii z niezwykle efektywnie wykorzystywaną techniką przejętą z rozwiązań świata bakteryjnego, jaką jest technika CRISPRCAS.

Podręcznik jest pasjonującą lekturą dla wszystkich zainteresowanych biologią, a także stanowi doskonałe wprowadzenie do dynamicznie rozwijającej się w ostatnich latach biologii systemów. Skorzystają z niego studenci: biotechnologii, medycyny, bioinformatyki, programowania, robotyki i automatyki, biocybernetyki, inżynierii biomedycznej. Po książkę chętnie sięgną także czytelnicy, dla których oczywista staje się potrzeba zmian w sposobie przekazywania ogromu współczesnej wiedzy biologicznej - nauczyciele i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych.

Sześćdziesiąt pięć lat temu James D. Watson, wówczas zaledwie dwudziestoczteroletni, był jednym z uczonych, którzy rozpoczęli największą naukową przygodę naszych czasów. Dziś profesor Watson, wielki autorytet i wizjoner współczesnej biologii, po raz kolejny opisuje pełne dzieje rewolucji genetycznej. Barwna i fascynująca opowieść Watsona, choć sięga do czasów antycznych i dziwnie dziś brzmiących koncepcji dawnych naturalistów, naprawdę rozpoczyna się w roku 1866, w niewielkim przyklasztornym ogrodzie, gdzie mnich Gregor Mendel przeprowadzał swoje przełomowe eksperymenty nad dziedziczeniem cech groszku. Potem autor prowadzi nas do początków współczesnej genetyki, do narodzin tej tak wiele obiecującej i zarazem (przynajmniej według niektórych) wciąż budzącej grozę nauki, która mówi nam, jak możemy zmieniać same podstawy życia. W roku 1953 trwające od lat studia nad chemią życia doprowadziły do przełomowego odkrycia – poznaliśmy strukturę DNA. Za to odkrycie w roku 1962 James D. Watson i Francis Crick oraz Maurice Wilkins uhonorowani zostali Nagrodą Nobla. Podwójna helisa DNA pozwoliła stworzyć nową naukę, która zrewolucjonizowała nasz świat. To z tego odkrycia właśnie wyłoniły się technologie, które dziś współkształtują nasz świat, a w niedalekiej już przyszłości ich wpływ będzie zapewne jeszcze większy: inżynieria genetyczna, genomika spersonalizowana, nowe leki i terapie, badania nad komórkami macierzystymi, techniki edycji genów CRISPR/Cas…
Pokazując, iż sekret życia ma czysto chemiczną naturę, genetycy otworzyli przed ludzkością horyzonty, których istnienia nikt wcześniej nawet nie podejrzewał. Te nowe perspektywy profesor Watson potrafi opisać w sposób zrozumiały dla niespecjalisty, jasno i przystępnie objaśniając zarówno molekularne sekrety „kodu życia”, jak i nowe technologie. Dowiadujemy się, jak badania nad DNA zmieniają nasz sposób rozumienia tajemnic powstania naszego gatunku i ludzkiej tożsamości – społecznej i jednostkowej. A dzięki temu, iż niemal od samego początku James Watson tkwi w samym centrum tych badań, dowiadujemy się też niemal z pierwszej ręki, jak wiele możliwości zmiany ludzkiej kondycji otworzyły przed nami genetyka i genomika – od genetycznie modyfikowanej żywności po genetyczną modyfikację linii zarodkowych (a przy okazji jak z domeny czystej nauki genetyka przeszła w świat wielkiego biznesu). Ów dziwny i fascynujący świat, zaludniony przez wielkie umysły, wielkie odkrycia i równie wielkie ambicje odsłania przed nami książka DNA. Historia rewolucji genetycznej.
Burzliwy rozwój genetyki jest źródłem wielu poważnych, społecznych i etycznych problemów. Także i w tych kwestiach trudno byłoby o lepszego przewodnika niż James Watson, który nigdy nie bał się ani trudnych pytań, ani kontrowersyjnych odpowiedzi. Nawet zaś te najtrudniejsze dylematy i najbardziej złożone kwestie odkrywca DNA potrafi zaprezentować czytelnikowi z talentem, który z jego pierwszej książki, Podwójnej helisy, uczynił jeden z największych naukowych bestsellerów wszech czasów (ponad 20 milionów sprzedanych egzemplarzy!).
Książka DNA. Historia rewolucji genetycznej to gruntowanie zmienione i uzupełnione o nowe rozdziały wydanie książki przygotowanej w roku 2003 z okazji pięćdziesiątej rocznicy odkrycia DNA, która w Polsce ukazała się w roku 2004 pod tytułem DNA. Tajemnica życia.