Czartoryscy czyli wieczna pogoń

W poszczególnych mapach i planszach przedstawiono informacje w dużej mierze będące owocem pierwszym takim zbiorem w pomorskiej historiografii, przez co atlas jest także cennym narzędziem dla profesjonalnego historyka. Publikację podzielono na trzy części: historię podziałów administracyjnych Pomorza na przestrzeni XX wieku, historię podobnych podziałów w kontekście najważniejszych religii obecnych na tym obszarze oraz najobszerniejszy, liczący prawie dwadzieścia tematów, ułożony chronologicznie zbiór prezentujący najważniejsze wydarzenia z lat 1914-2020.

Atlas historyczny Pomorza Nadwiślańskiego 1914-2020 jest wartościową i dobrze opracowaną publikacją popularyzującą historię najnowszą tego regionu. Jest pracą opartą na rzetelnych źródłach, czytelnie zredagowaną pod względem merytorycznym i graficznym, w sposób przystępny przybliżającą bardzo różnorodną tematyką. Zachęca ona każdego zainteresowanego do wgłębiania się w historię Pomorza.

Profesor Daniel Beauvois, historyk i polonista urodził się w 1938 roku. Jest emerytowanym profesorem Sorbony (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne), a od 1991 r. członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk.
Dorobek Autora ściśle wpisuje się w historiografię krajów, którymi się zajmował. W 1977 roku Jerzy Giedroyć zwrócił uwagę Czesława Miłosza na jego „naprawdę rewelacyjną książkę o uniwersytecie wileńskim”. Była to praca habilitacyjna Beauvois, która z powodu cenzury została wydana w Polsce dopiero w 1991 roku. Wznowiono ją w 2012 roku. Jest również znany jako autor trylogii o stosunkach polsko-ukraińsko-rosyjskich: Trójkąt ukraiński, która od 2005 do 2016 roku została wydana trzykrotnie. Po wydaniu pierwszej części tego tryptyku Józef Czapski napisał, że mógłby porównać wrażenie, jakie na nim wywarł „z wrażeniami wywołanymi lekturą Brzozowskiego w czasach mojej młodości”. Stefan Kieniewicz zaś określił ustalenia Beauvois mianem „naukowej sensacji”.
W swoich licznych artykułach Daniel Beauvois zabiera głos szczególnie w dyskusjach o kresach. W 2016 roku w liście do niego Olga Tokarczuk napisała: „Kolokwialnie mogłabym powiedzieć, że ozdrowieńczo przemeblowuje Pan polską głowę”. Uznanie to miało swoją cenę. Autor w swojej autobiografii nie kryje trudności, z jakimi spotykały się jego koncepcje i jakie przykrości przytrafiały mu się w świecie akademickim.
Niniejsza książka ukazuje niecodzienne koleje jego życia zawodowego i przywołuje ważne aspekty polsko-francuskich stosunków naukowych, a także bogate związki Autora z historykami Europy Środkowo-Wschodniej.
Daniel Beauvois został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

W najnowszej książce Andrzeja Szczerskiego omówione zostały cztery interpretacje nowoczesności, związane z konkretnymi okresami historycznymi: ostatnimi latami zaborów, niepodległością II Rzeczypospolitej, czasem PRL oraz odzyskaną po 1989 roku wolnością. Ich wyrazem są projekty w stylu zakopiańskim, inspiracje językiem esperanto, modernistyczna architektura i awangardowa sztuka dwudziestolecia, komentujące zimnowojenną rzeczywistość malarstwo lat 50. i 60., rozwój hoteli i ośrodków wypoczynkowych w latach 70., a także inspirowane modernizmem wzornictwo i sztuka ostatniego dwudziestolecia. Cztery nowoczesności to nowy, proponujący niestereotypową perspektywę głos w debacie o procesach modernizacyjnych w historii Polski. Zdaniem autora, kultura polska XX wieku potrafiła w oryginalny sposób postrzegać nowoczesne hasła, unikając naśladownictwa i wtórności. Nie warto więc przeciwstawiać „polskości” i „nowoczesności”, a „nowoczesność” należy uznać za integralną część polskiego dziedzictwa.

Najbardziej chyba znaną jednostką, która walczyła u boku Francuzów o przywrócenie niepodległości dla Rzeczypospolitej były Legiony Polskie, utworzone w 1797 roku we Włoszech, na czele których stanął generał Jan Henryk Dąbrowski. To właśnie Legiony były niejako kontynuacją polskiego oręża, które przestało istnieć wraz z upadkiem państwa polskiego. Innym znanym oddziałem, złożonym z polskich żołnierzy, a walczącym u boku Cesarza, był pułk polskich szwoleżerów, wsławiony szarżą w wąwozie Somosierra w listopadzie 1808 roku.
Wraz z postępem kampanii Napoleona przeciwko Prusom w 1806 roku, możliwe stało się w końcu utworzenie pierwszych oddziałów polskich na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Trudno dziś rozstrzygnąć, jaki cel przyświecał Napoleonowi, jeśli mowa o utworzeniu oddziałów wojskowych w 1806 roku złożonych z Polaków. Przeciwnicy Cesarza Francuzów głosić będą tezę, jakoby potrzebował on jedynie materiału ludzkiego, otumanionego nadziejami na niepodległość. Z drugiej strony, grupy polskich bonapartystów będą bronić Napoleona, gdyż to dzięki niemu właśnie powstało Księstwo Warszawskie, które z całą pewnością było namiastką państwa polskiego, nadzieją na lepsze jutro po ponad dziesięcioletnim okresie niewoli. Wydaje się, że prawda leży mniej więcej w połowie – nawet najzagorzalsi przeciwnicy Małego Kaprala muszą jednak przyznać, że nikt dla Polaków w tamtym okresie nie zrobił tyle dobrego, co właśnie Napoleon Bonaparte.
Jednym z oddziałów, utworzonych na terenie zaboru pruskiego na przełomie listopada i grudnia 1806 roku, był 9. pułk piechoty Księstwa Warszawskiego. Początkowo funkcjonował on jako 1. pułk legii poznańskiej...


Hubert A. Nowak (1994) – historyk, absolwent UAM w Poznaniu (spec. archiwistyka, historia wojskowości), obecnie pracownik Muzeum Ziemi Wschowskiej. Od dzieciństwa zafascynowany osobą Cesarza Francuzów, kiedy to jako kilkuletni chłopiec po raz pierwszy odwiedził leżący pod Lesznem „Stół Napoleona”. Oprócz czasów napoleońskich, w kręgu jego zainteresowań są również działania wojenne w Polsce 1939 roku, a także dzieje miasta Leszna i regionu leszczyńskiego.

Pierwszy tom pomnikowych Dziejów Polski, napisanych przez wybitnego historyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk prof. Andrzeja Nowaka, obejmuje okres od początków państwa polskiego do 1202 r. (śmierć Mieszka III Starego). Będzie on częścią zaplanowanej na sześć tomów monumentalnej panoramy dziejów naszego narodu, od jego czasów najdawniejszych aż do współczesnych. Osoba autora gwarantuje publikację na najwyższym poziomie naukowym i literackim, napisaną właściwym dla prof. Nowaka pięknym, a jednocześnie przystępnym językiem. Będzie to też jedna z niewielu na naszym rynku książkowym niezakłamanych historii Polski, wolna od cenzury i politycznej poprawności, za to przesiąknięta duchem miłości do Ojczyzny i jej dziejów.

Kolejny tom wspaniałej historii Polski opowiedzianej piórem profesora Andrzeja Nowaka liczy 462 strony, czyli o 80 więcej niż poprzednia część. Podobnie jak dwa poprzednie tomy charakteryzuje się wysokim poziomem edytorskim. Zdobią go liczne fotografie, rysunki, ryciny i mapy, które nie tylko dopełniają narrację autora, ale i poruszają wyobraźnię czytelnika.

Dzieło to owoc wspaniałego warsztatu badawczego, niesamowitego talentu pisarskiego i ogromnej wiedzy profesora Nowaka. Tym razem barwną przygodę z historią rozpoczynamy w 1340 roku od rządów króla Kazimierza Wielkiego, którego anonimowy autor Kroniki katedralnej krakowskiej przyrównuje do starotestamentowego króla Salomona. Przez karty monumentalnego tomu wędrujemy towarzysząc kolejnym postaciom historycznym – królowej Jadwidze, Władysławowi Jagielle, księciu Witoldowi, kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu, Kazimierzowi Jagiellończykowi i wielu innym – aż do roku 1468.