Czcionką i piórem. Jan Januszowski w roli pisarza i tłumacza

Tradycyjnie już teksty składające się na niniejszą publikację zgrupowane są wokół trzech działów: edukacja literacka i kulturowa, edukacja językowa oraz recenzje.
W artykułach skoncentrowanych wokół edukacji literackiej i kulturowej poruszono m.in. kwestię wpływu nowych mediów na proces dydaktyczny; możliwości, jakich dla szkolnej interpretacji dostarcza wykorzystanie różnych narzędzi metodologicznych; omówiono również funkcjonowanie baśni na wszystkich etapach kształcenia; sposób istnienia literatury kresowej na lekcjach języka polskiego w liceum oraz korzyści, jakie dla procesu dydaktycznego płyną ze szkolnych prób poetyzowania uczniów.
W artykułach związanych z edukacją językową przedstawione zostały m.in. postulaty zmian współczesnej pisowni; korelacje zachodzące między kompetencją przestrzenną a umiejętnością czytania ze zrozumieniem; sposoby wykorzystania działań twórczych w rozwijaniu u uczniów kompetencji komunikacyjnych. Ponadto podjęto tematykę jakości dyskursu pytajnego nauczycieli stosowanego w komunikacji z uczniem, jak również zanalizowano sposób prezentacji zagadnień związanych z frazeologią w wybranych podręcznikach gimnazjalnych. W tomie znalazły się również artykuły, w których dokonano analizy językowego obrazu pór roku w tekstach dzieci oraz stereotypu młodzieńca, jaki wyłania się z tekstów zamieszczonych w czasopiśmie „Filipinka” z lat 1979-1980.
Nowością jubileuszowego tomu „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” jest indeks autorów, publikujących swoje artykuły na łamach rocznika od początku jego istnienia.
Niniejsza publikacja dostarcza nie tylko wartościowych informacji z zakresu teorii dydaktyki, ale również stanowi nieocenione źródło inspiracji do poszukiwań nowych rozwiązań dydaktycznych.

Textes réunis par Elżbieta Biardzka, Katarzyna Kwapisz-Osadnik, Fabrice Marsac, Ewa Pilecka et Rudolph Sock Prezentowany 27. tom czasopisma „Neophilologica” zawiera 22 artykuły w języku francuskim, włoskim i hiszpańskim, których autorzy, reprezentujący krajowe i zagraniczne ośrodki badawcze, podejmują zagadnienia związane z tematyką tłumaczenia (w tym automatycznego) oraz percepcji w języku.

Publikacja stanowi kompendium wiedzy o współczesnej polszczyźnie, pokazuje jej ewolucję, ale także związki z kulturą narodową i światową, osadzone w zmieniających się systemach wartości. Współczesność jest tu pojmowana w odniesieniu do najnowszych dziejów polszczyzny, których początek wyznacza przełomowe w historii Polski wydarzenie, jakim był wybuch II wojny światowej.

Prezentowana praca bada imiona własne (a dokładniej tę ich część, którą zaliczam w poczet antroponimów) występujące w sztuce pt. Acharnejczycy autorstwa ateńskiego komediopisarza greckiej epoki klasycznej, Arystofanesa. Jej głównym celem jest przeprowadzenie takiej analizy antroponimów greckich, która sprawdziłaby ich (szeroko rozumianą) morfologię oraz opisała je w ujęciu onomastycznym, z pewnym zacięciem filologicznym.

Siódmy tom cieszącej się dużym zainteresowaniem serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej studentów, doktorantów i młodych doktorów (Katowice, 9 XI 2016). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów skupiali się zwykle na takich kwestiach, jak: 1) opis leksyki dawnej (też współczesnej) zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; 2) analiza dawnych tekstów; 3) zagadnienia poprawności ortograficznej i językowej. Wskazane kręgi tematyczne stały się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części.

Na pierwszą z nich (Język a słowo) złożyły się prace poświęcone analizom słownictwa, a zatem: rozwojowi semantycznemu czasownika ciec, leksemom wyrażającym w polszczyźnie następstwo, terminologii stosowanej w tekstach naukowych z zakresu językoznawstwa na przełomie XIX i XX wieku, nazwom własnym w twórczości Juliana Tuwima, zarysowi pola nazw ubioru w gwarze śląskiej. W drugiej części (Język a tekst) znalazły się artykuły, w których autorzy podjęli się analiz na poziomie dawnego tekstu. Artykuły dotyczyły: tekstu „Rozmyślania przemyskiego” i porównania go z jednym z prawdopodobnych źródeł części pasyjnej apokryfu, czyli „Passio Christi et opera Christi” Jakuba z Vitry, polszczyzny Jana Andrzeja Morsztyna, perswazyjności w felietonistyce Bolesława Prusa dotyczącej zagadnienia nauczania języków obcych, obrazu rodziny żydowskiej w piosence Mein jidysze mame oraz językowych wyznaczników relacji między pracodawcą a pracownikiem w prasie zakładowej na przykładzie czasopisma „Echo Chełmka”. W zamykającej tom części trzeciej (Język a ortografia) poddano oglądowi badawczemu następującą problematykę: kwestię skrótowców w świetle reformy ortograficznej z 1956 roku oraz zagadnienia wątpliwości pisownianych Polaków nadsyłanych do poradni językowych (w latach 1958-1967 oraz na początku XXI wieku).

Autorzy zebranych w tej publikacji prac udowodnili po raz kolejny, że językoznawstwo historyczne jest interesującą dla młodych badaczy języka dyscypliną, której rozpoznanie przybliża nas do zrozumienia nie tylko epok minionych, ale także współczesnych tendencji rozwojowych polszczyzny i polskiej kultury.

Tom jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych historią języka polskiego – językoznawców, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologicznych) oraz licealistów. Szczegółowe ustalenia i proponowane rozwiązania dyskutowanych problemów, jakie znajdujemy w kolejnych artykułach publikacji, mogą zostać wykorzystane w dalszych badaniach nad językiem, kulturą i człowiekiem.


Wioletta Wilczek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Historii Języka Polskiego, w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. W roku 2015 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy Język hobbystycznych portali internetowych w perspektywie lingwistyki płci i socjolingwistyki (na przykładzie portali motoryzacyjnych). Od 2014 roku opiekun Sekcji Historycznojęzykowej Studenckiego Naukowego Koła Językoznawców UŚ. Członkini Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Języka Polskiego UŚ „Via Linguae”.



Zainteresowania badawcze: lingwistyka płci, socjolingwistyka, polszczyzna śląska, lingwistyka kulturowa i język Internetu.



Wybrane publikacje: monografia Polski język motoryzacyjny początku XXI wieku (na materiale portali hobbystycznych) (Katowice, 2016); współredaktorka szóstego tomu Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii (Katowice, 2016). [21.12.2017]

Publikacja dotyczy zagadnień związanych z tworzeniem tematycznych słowników onomazjologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem słowników o charakterze pedagogicznym. książka łączy tematykę leksykograficzną z podejściem do badań językiem wypracowanym w ramach językoznawstwa kognitywnego. Autor precyzuje dwa nadrzędne cele publikacji: przedstawienie teoretycznych podstaw tworzenia słowników onomazjologicznych z uwzględnieniem wiedzy z zakresu semantyki kognitywnej oraz zaprezentowanie alternatywnych sposobów tworzenia haseł słownikowych w oparciu o wybrane modele/teorie wypracowane przez językoznawstwo kognitywne (Fragment recenzji dr hab. Agnieszki Kalety prof. UJK).