Czerwony monter Mieczysław Berman grafik który zaprojektował polski komunizm

Książka dopowiadająca wątki wystawy „After Year Zero”, przygotowanej przez Annett Busch i Anselma Franke w 2013 roku w berlińskim Haus der Kulturen der Welt, a w 2015 rozbudowanej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Jej temat to relacje między powojenną, wyzwalającą się z kolonializmu Afryką a Zachodem.

Tytułowy „rok zero” to rok 1955 i zorganizowana w indonezyjskim Bandungu „Konferencja solidarności Azji i Afryki” oraz początki Ruchu Państw Niezaangażowanych, ale „latami zerowymi” w tej opowieści są także rok zakończenia drugiej wojny, czy kolejne daty wyznaczające koniec kolonialnych zależności afrykańskich państw. Innym symbolem zestawiającym historię „pierwszego” i „Trzeciego Świata” jest „kurtyna” – znana nam dobrze żelazna i ta „kolorowa”, jak określano głęboki podział między światem ludzi białych i kolorowych. „Rok zero” to także utopia „nowego początku”, odcięcia przeszłości – co nigdy się nie udaje, a już zwłaszcza wtedy, gdy ta przeszłość jest tragiczna i naznaczona przemocą. „Przeszłość zawsze zostawia ślad” – mówi Annett Busch. „Interesowało nas napięcie między ambitnym planem budowania wszystkiego od nowa a potrzebą współpracy, między starymi i nowymi sojuszami zawiązywanymi po obu stronach kolorowej kurtyny.”

Dla twórców wystawy i redaktorów książki jednym z kluczy do opowieści o powojennej Afryce i o jej zmieniającej się tożsamości są artystyczne i kulturalne czasopisma, które tę tożsamość budowały. Dla francuskojęzycznej Afryki były to założony w 1947 roku w Paryżu kwartalnik „Présence Africaine”, kluczowy dla panafrykanizmu oraz idei Négritude (pisali tu m.in. Aimé Césaire, Léopold Sédar Senghor, Albert Camus, Jean-Paul Sartre i Michel Leiris) czy marokańskie pismo „Souffles”, wydawane w Rabacie po francusku i arabsku (1966-1972), od początku lat 70. bardzo zaangażowane w sprawę palestyńską. Z kolei założony w 1957 „Black Orpheus” był pierwszym anglojęzycznym afrykańskim pismem literackim, kluczowym dla kultury Nigerii (jeden z jego autorów to późniejszy noblista Wole Soyinka).

Jeszcze inny przykład to międzynarodowe lewicowe pismo „Tricontinental”, założone na Kubie w 1966 roku czy ważny dla afrykańskiej diaspory magazyn „Transition”, powstały w Ugandzie w 1961 roku, a 30 lat później reaktywowany w USA. Pismom tym teksty w książce poświęcają Denis Ekpo, Lotte Arndt, Clare Davies, Nida Ghouse i Bongani Madondo, który pisze także o muzyce popularnej. Afrykański jazz to temat autorów z RPA, Maxa Annasa i Gary’ego Minkleya, o „czarnej elegancji” i latach 80. w muzyce pisze natomiast krytyk i filmowiec z Zimbabwe, Charles Tonderai Mudede. Poeta, znawca jazzu i Black Radical Tradition, Fred Moten, tłumaczy, że historia się nie powtarza – ale się rymuje. Poza esejami (wraz z „programowym” tekstem Anselma Franke i wychodzącym od senegalskiego filmu esejem Annett Busch), książka zawiera także krótkie prezentacje 19 artystów i grup artystycznych, wśród których są John Akomfrah, Kader Attia, Jihan El-Tahri, Kiluanji Kia Henda, Daniel Kojo Schrade czy Otolith Group (Kodwo Eschun i Anjalika Sagar).

Niezapomniany, wielki, czarujący. Mistrz

Grał postacie od dziesiątków lat działające na wyobraźnię Polaków: a to Misia Uszatka, któremu dał swój głos. A to drania oferującego tanie usługi lub postać wyznającą miłość do pani Moniki w piosenkach Wasowskiego i Przybory, czyli w niestarzejącym się Kabarecie Starszych Panów. Kreował postacie komediowe – w filmach Barei, w teatrze, w telewizji – ale także nikczemnego hrabiego Horvatha w serialu Janosik. Przy tym stwarzał charaktery idealnie pasujące do sztuk Sławomira Mrożka.

Wnikliwa biografka, autorka bestsellerowego Kobusza, odkrywa, że Mieczysław Czechowicz był kimś innym, niż nam się zdaje. Jakie tragiczne wydarzenia z młodości spowodowały, że nawet na scenie bał się, gdy ktoś celował do niego z pistoletu? Czy pomimo powszechnego uznania, jakie budził, zmarł w poczuciu niespełnienia? Czemu zawdzięczał swój występujący jednocześnie komizm i liryzm? Dlaczego ciągle go kochamy? Autorka dotarła do osób najbliższych artyście – mogła opowiedzieć nam pierwszym tak głęboko o miłości jego życia.

Oto pierwsza biografia legendarnego artysty!

Hanna Faryna-Paszkiewicz – doktor historii sztuki, pracownik naukowy Instytutu Sztuki PAN w latach 1980–2009, autorka książek o Warszawie, monografii o Marii Morskiej i Marii Jehanne Wielopolskiej oraz artykułów do pisma „Architektura”. Wydała stale cieszącą się zainteresowaniem czytelników biografię Kobusz. Jan Kobuszewski z drugiej strony sceny.

W „Filozofii sztuki” (1865) Hippolyte Taine bada w sposób całościowy historię sztuki europejskiej na przestrzeni wieków. Filozofia sztuki nie jest jednak pracą wpisującą się w obszar krytyki sztuki, ale szeroko pojętej estetyki, a więc służyć ma rozpoznaniu, zrozumieniu i odkryciu zasad wartościowania Piękna. Zastosowana w tym celu metoda krytyczna i historyczna zakłada, że doskonałe, czyli mimetyczne dzieło sztuki nie jest wynikiem zbiegu przypadkowych okoliczności, czy nagłym przebłyskiem geniuszu, ale efektem ściśle określonych warunków. Analiza tych warunków, która prowadzić ma do zrozumienia dzieł sztuki i dostarczyć narzędzi ich hierarchizacji, jest głównym tematem tej pracy.

From court portraits for the Spanish royals to horrific scenes of conflict and suffering, Francisco José de Goya y Lucientes (1746–1828) made a mark as one of Spain’s most revered and controversial artists. A master of form and light, his influence reverberates down the centuries, inspiring and fascinating artists from the Romantic Eugène Delacroix to Britart enfants terribles, the Chapman brothers.

Born in Fuendetodos, Spain, in 1746, Goya was apprenticed to the Spanish royal family in 1774, where he produced etchings and tapestry cartoons for grand palaces and royal residences across the country. He was also patronized by the aristocracy, painting commissioned portraits of the rich and powerful with his increasingly fluid and expressive style. Later, after a bout of illness, the artist moved towards darker etchings and drawings, introducing a nightmarish realm of witches, ghosts, and fantastical creatures.

It was, however, with his horrific depictions of conflict that Goya achieved enduring impact. Executed between 1810 and 1820, The Disasters of War was inspired by atrocities committed during the Spanish struggle for independence from the French and penetrated the very heart of human cruelty and sadism. The bleak tones, agitated brushstrokes, and aggressive use of Baroque-like light and dark contrasts recalled Velázquez and Rembrandt, but Goya’s subject matter was unprecedented in its brutality and honesty.

In this introductory book from TASCHEN Basic Art 2.0 we set out to explore the full arc of Goya’s remarkable career, from elegant court painter to deathly seer of suffering and grotesquerie. Along the way, we encounter such famed portraits as Don Manuel Osorio Manrique de Zúñiga, the dazzling Naked Maja, and The 3rd of May 1808 in Madrid, one of the most heart-stopping images of war in the history of art.

Malarka, arystokratka, femme fatale.

Tamara Łempicka – artystka w pracy i w życiu. Niepokorna, skandalizująca, zafascynowana pięknem ludzkiego ciała. Orędowniczka wolnej miłości i przyjemności życia. Budowała swoją legendę konsekwentnie i bezkompromisowo.

Ważniejsza od prawdy była dla niej opowieść – tych kilka dodanych szczegółów, które zmieniały to, co nudne, w to, co niepowtarzalne. W końcu żyć to wyróżniać się na tle innych.

Czy da się dotrzeć do prawdziwej historii, przedzierając się przez misternie stworzoną legendę? Małgorzacie Czyńskiej udało się uchwycić Tamarę – kobietę z krwi i kości, która kochała, pracowała i zmagała się z losem, by trwale zapisać swoje miejsce w historii.

Małgorzata Czyńska - pisarka i dziennikarka, historyczka sztuki, kuratorka wystaw. Autorka „Metafizycznego haremu” i „Kobiet z obrazów” oraz biografii, m.in. Katarzyny Kobro i Mai Berezowskiej.

Henri Matisse (1869–1954) was a fighting spirit. Despite a cancer diagnosis in 1941, increasing frailty, and the confines of a wheelchair, the indomitable Frenchman never stopped in his quest to make art. With what he called une seconde vie, a second life, he embarked on a remarkable collage period, cutting and pasting pieces of colored paper into gouaches découpées of birds, plants, flowers, and the female form.

Emphasizing color and contrast, the cut-out technique generated both striking lines and vivid juxtapositions. In works such as Icarus (1943), The Blue Nude (1952), The Snail (1953), and The Sheaf (1953), clean forms and elemental structures power a compositional force that belies the work’s decorative appeal, at once tightly organized and infectious with joie de vivre. As his work progressed, Matisse’s excitement with his results fueled ever-larger pieces, advancing from small works to vast wall-sized murals.