Czerwony snajper Wspomnienia z frontu wschodniego

ONA NIOSŁA NADZIEJĘ NAJSŁABSZYM. ON DAWAŁ JEJ SIŁĘ. Warszawa, 1940 rok. Gdy naziści tworzą getto w okupowanej stolicy, Irena nie zamierza siedzieć z założonymi rękami. W jego murach zamknięto przecież tysiące osób potrzebujących pomocy… Jej pomocy. Dzięki wsparciu przyjaciół dziewczyna wyprowadza żydowskie dziecko na aryjską stronę – najpierw jedno, potem drugie, a później kolejne. Nadaje im nową tożsamość, a prawdziwe nazwiska zapisuje na bibułkach, które potem starannie ukrywa. Wie, jak wiele ryzykuje, ale każdego dnia wraca do getta. Bo za jego murami pozostał ktoś jeszcze, ktoś najbliższy sercu Ireny – Adam, miłość jej życia… Niezwykła historia Ireny Sendlerowej, jednej z największych bohaterek XX wieku, którą wreszcie możemy poznać taką, jaka była: pełną pasji, niezłomną i gotową do poświęceń. Poruszająca opowieść o sile charakteru i uczuciu, które rozkwitło w cieniu wojny. Dzięki swojej odwadze ocaliła tysiące dzieci. Czy uda jej się ocalić także miłość?

Tomasz Bonek, Demony śmierci. Zbrodniarze z Gross-Rosen – Auschwitz? W Auschwitz w porównaniu z tym, co działo się w Gross-Rosen, było jak... w sanatorium – opowiada były więzień „kamiennego piekła”. Lekarze z SS zabijający zastrzykami z benzyny i fenolu. Polowanie obozowych strażników na więźniów ze złotymi koronami zębowymi. Mordercza praca w kamieniołomach. Przeraźliwy głód i epidemie chorób zakaźnych. To wszystko dziesiątkowało zesłanych do KL Gross-Rosen, jednego z najcięższych obozów III Rzeszy. Tutejszymi kapo i blokowymi zostawali przede wszystkim niemieccy recydywiści: gwałciciele, złodzieje i mordercy. To oni wraz ze zwyrodnialcami z SS znęcali się nad uwięzionymi. Tomasz Bonek, reporter, dokumentalista i autor reportaży historycznych, dociera do zeznań więźniów niemal już zapomnianego kacetu założonego pod dolnośląską Rogoźnicą. Każdy z kolejnych analizowanych dokumentów jest bardziej przerażający. Wszystkie układają się w przejmującą opowieść o demonach śmierci – oprawcach z KL Gross-Rosen.

Ann, żona esesmana, która właśnie przeprowadziła się z dziećmi do Auschwitz, nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Jest przerażona, bo jeszcze nigdy nie widziała ukochanego Hansa tak zmęczonego. Nabiera przekonania, że jego praca musi być naprawdę ciężka i wyczerpująca, bo mąż stał się bardzo nerwowy. Najbardziej jednak martwi ją to, że nie chce powiedzieć, czym się zajmuje, co budzi w niej jeszcze większy niepokój. Ann nie ma wątpliwości, że ciągłe przebywanie z tymi kryminalistami w pasiakach odbija się na jego zdrowiu.
Po morderczej pracy w obozie Auschwitz esesmani wracali do swoich domów prosto w ramiona stęsknionych żon i dzieci. Tuż za obozowymi drutami uprawiali róże i hodowali króliki, a w ogródkach radośnie poszczekiwały psy.
O ich wygodę dbali więźniowie oraz zmuszona do pracy okoliczna ludność. Pili w pobliskiej kantynie, chodzili do burdelu, wyjeżdżali na urlopy i zakochiwali się w okolicznych dziewczynach. Niektórym życie tutaj tak przypadło do gustu, że nie chcieli opuszczać Auschwitz, a co niektórzy nawet po wojnie tu wracali.

Wiosna 1945 roku. Trzecia Rzesza dogorywa.
Uciekający z Auschwitz Anioł Śmierci, doktor Mengele, krąży wzdłuż obecnej polsko-czeskiej granicy, przeprowadzając selekcje w kobiecych obozach należących do Gross-Rosen.
W końcu dociera do Sieniawki, małej miejscowości położonej na Dolnym Śląsku.

Sieniawka to jeden z podobozów Gross-Rosen, potwornej maszyny śmierci składającej się ze stu podobnych miejsc rozrzuconych na terenach Polski i Czech. Tu dokonano masowej zagłady, niewolniczo wykorzystywano więźniów i przeprowadzano zbrodnicze eksperymenty medyczne.
To piekło stworzone na ziemi, to imperium małych piekieł.

Rok 2018. Joanna Lamparska wpada na trop tajemniczego laboratorium medycznego z czasów II wojny światowej, rozpoczyna śledztwo. Długie, mroczne tunele, laboratoryjne stoły, zapomniane zapiski i postrzępione relacje prowadzą do przerażającej tajemnicy, która pozostawia więcej pytań niż odpowiedzi.

Czemu służyła makabryczna pracownia w obozie Sieniawki?
Czy naziści w kompleksie podziemnych instalacji chcieli stworzyć technologię mającą przechylić szalę zwycięstwa?
Jakie skarby mogą być schowane w podziemiach obozu?
Co jeszcze kryje największy i najstraszniejszy nazistowski obóz Gross-Rosen?

Powyższy opis pochodzi od wydawcy.

Przekład z języka szwedzkiego Mariusz Kalinowski

Ojciec przeżył łódzkie getto, Auschwitz i marsz śmierci. Był jednym z ocalonych z Zagłady. Czerwony Krzyż przetransportował go do małej szwedzkiej miejscowości. Dotarł tam latem 1945 roku. To miał być tylko przystanek przed dalszą podróżą w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. Niestety, do końca życia leczył się z Auschwitz i na Auschwitz zmarł.

Goran Rosenberg wyruszył w drogę śladami zmarłego ojca. Jest kronikarzem opisującym wysiłek budowania nowego życia w cieniu przeżytej traumy. Życia w społeczeństwie, które odwróciło się plecami od ocalonych.

"Krótki przystanek w drodze z Auschwitz" to odkrywanie pamięci — pamięci ojca i dziecka, pamięci o czasie i miejscu.

Książka została wyróżniona Nagrodą Augusta 2012.



"„Pisanie poezji po Auschwitz jest barbarzyństwem” – powiedział w 1945 roku Theodor Adorno. Paul Celan udowodnił, że po Zagładzie mogą powstać piękne i wstrząsające wiersze, ale nie można dalej żyć. Auschwitz zabija nawet wiele lat po wojnie – pokazali Jean Améry, Primo Levi, Bogdan Wojdowski i wielu innych. Był wśród nich Dawid Rosenberg, ojciec Görana. Ojciec opuścił go w 1960 roku „w trzydziesty siódmym roku życia, ścigany czasem Zagłady” – podaje lakonicznie Göran Rosenberg w swej poprzedniej, fascynującej i kontrowersyjnej książce o Izraelu. Teraz poświęca się temu tematowi całkowicie. „Krótki przystanek w drodze z Auschwitz” („ponieważ Auschwitz jest miejscem, gdzie wszystkie pociągi stają za wcześnie i ostatecznie”) to książka niezwykła. Pamiętnik z dzieciństwa, esej o pamięci Zagłady, tkwiącej w ocalałych, bo wszakże „ocalenie nie jest normalnie stanem constans, lecz stanem doraźnym” i o dorastaniu tak zwanego drugiego pokolenia w ciągłym cieniu Zagłady."
Michał Sobelman

"[…] to błyskotliwa, szczera i dosadna proza, pisana jednocześnie z dystansem i szczerością, głęboko poruszająca czytelnika swoją mrocznością. „Krótki przystanek w drodze z Auschwitz” jest mądrą, pełną melancholii, piękną i bardzo osobistą książką."
„Dagens Nyheter”

"Mistrzowsko napisany pamiętnik z dzieciństwa. Rosenberg opowiada z sugestywnością powieściopisarza, ale to wszystko wydarzyło się naprawdę."
„Aftonbladet”

"Sposób, w jaki Göran Rosenberg przedstawia w tej opowieści swojego ojca, jest niezwykle przekonującym i inspirującym czytelniczym doświadczeniem."
„Svenska Dagbladet”

,,Praca prof. Bonusiaka nie jest przeglądem dotychczasowych tekstów i na ich podstawie napisanej książki. Jest – co chcę wyraźnie podkreślić – autorską monografią, opracowaną na podstawie własnych badań. Autor wykonał obszerną i pracochłonną kwerendę archiwalną, nie tylko w Polsce, ale na Ukrainie i w Niemczech. (...) Dwugłos: przedstawienie tych samych problemów w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej – to inspirujące przedsięwzięcie. (...) Niewątpliwie będzie ważnym wydarzeniem w polskiej literaturze historycznej i szybko wejdzie do obiegu naukowego". [Z RECENZJI PROF. DRA HAB. ZBIGNIEWA ZAPOROWSKIEGO]

,,Bogate merytorycznie i wartościowe opracowanie historyczne, dotyczące stosunków polsko-radzieckich oraz polsko-niemieckich w okresie II wojny światowej, stanowi nowatorską analizę ważnego problemu i cenny wkład do polskiej historiografii. (...) Specyficzny dla Włodzimierza Bonusiaka styl narracji historycznej powoduje, że nawet mniej zorientowany w faktografii czytelnik tej publikacji, zostanie wprowadzony w krąg wydarzeń, które decydowały o losach ziem polskich, okupowanych przez ZSRR i Niemcy. Nowatorstwo treści dzieła jest niepodważalne, bowiem Autor wprowadził do obiegu naukowego szereg nowych ustaleń, uściśleń, uzupełnień i konstatacji. (...) Publikacja zawiera bardzo dokładny obraz rzeczywistości politycznej, ekonomicznej i społecznej na terenach wschodniej Polski, okupowanych w czasie II wojny światowej przez ZSRR i III Rzeszę. Losy zamieszkałej tam ludności, podsycane konflikty narodowościowe i społeczne, zostały przedstawione w sposób niezwykle staranny". [Z RECENZJI DRA HAB. PROF. UKW W BYDGOSZCZY ADAMA SUDOŁA]

WŁODZIMIERZ BONUSIAK – profesor zwyczajny nauk humanistycznych w zakresie historii. Badania: systemy i polityka okupacyjna III Rzeszy i ZSRR; stosunki polsko-ukraińskie; dzieje miast i miejscowości (Kalisz, Rzeszów, Ropczyce, Dębica, Łańcut, Tarnobrzeg, Lwów, Drohobycz); biografistyka (przywódcy ZSRR, wybitne postaci Polski południowo-wschodniej). Publikacje: ogółem 250, w tym 19 monografii, m.in.: Polityka ekonomiczna III Rzeszy na okupowanych obszarach ZSRR 1941–1944 (1981); Kto zabił profesorów lwowskich? (1985); Małopolska Wschodnia pod rządami III Rzeszy (1990); Polityka ludnościowa III Rzeszy na okupowanych obszarach ZSRR 1941–1944 (1992); Życie i działalność Ignacego Łukasiewicza (1985); Józef Stalin – biografia (1993); Polityka ludnościowa i ekonomiczna ZSRR na okupowanych ziemiach polskich w latach 1939–1941 (Zachodnia Ukraina i Zachodnia Białoruś) (2006); Polska podczas II wojny światowej (4 wyd., ostatnie, rozszerzone w 2011 r.); Trzecia Rzeczpospolita (1989–2007) (2007), Historia Polski (1944–1989) (2007); Druga Rzeczpospolita (1918–1939) (2011), Ignacy Łukasiewicz. Szejk z Galicji (3 wyd., ostatnie w 2021 r.). Doktor honoris causa uniwersytetów w Czerniowcach, Drohobyczu i Berdiańsku.