Człowiek - istota niedoskonała

Wczesna interwencja to interdyscyplinarne działania ukierunkowane na wsparcie rozwoju małego dziecka oraz jego rodziny. O skuteczności tego procesu decyduje czas – im szybciej zostaną zauważone nieprawidłowości rozwojowe u dziecka, tym skuteczniejsze może okazać się wsparcie. Istotnym i często niedocenianym czynnikiem jest organizowanie wsparcia w kontekście całej rodziny. Powinniśmy postrzegać dziecko nie tylko przez pryzmat jego deficytów przeznaczonych do kompensacji i rehabilitacji, ale jako człowieka żyjącego w konkretnej rodzinie, która posiada określony potencjał oraz zasoby stanowiące podstawę działań wczesnej interwencji. Ich poznanie i wykorzystanie pozwala na zorganizowanie części wsparcia w naturalnym środowisku dziecka, czyli w jego domu rodzinnym. Takie podejście wymusza na specjalistach całościowe spojrzenie na proces wczesnej interwencji, obejmujący nie tylko czynniki psychospołecznego rozwoju, ale również te społeczne.

Publikacja jest przykładem interdyscyplinarnego podejścia do zagadnienia wczesnej interwencji. Porusza problematykę związaną z budowaniem zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, angażowaniem rodziców w proces terapeutyczny, dietetyką jako czynnikiem często marginalizowanym, oraz bardzo wczesną diagnozą autyzmu.

Praca należy do tego rodzaju przedsięwzięć badawczych, które w wy-raźny sposób łączą refleksję teoretyczną z analizami empirycznymi. (…) Tak więc wypada pozytywnie ocenić zamierzenie Autorki. Studium empirycznie zorientowanego socjologa przynieść bowiem może argumenty, pozwalające na weryfikację niektórych tez i często nie ugruntowanych przekonań, dotyczących formuły i funkcji dobroczynności w zaawansowanej nowoczesności.
z recenzji prof. Zbigniewa Bokszańskiego
Katarzyna Górniak swą książkę poświęciła kategorii dobroczynności, która stanowi odpowiedź na mechanizm wykluczenia społecznego. Podjęto w niej rozważania nad działaniami praktykowanymi przez organizacje społeczne na rzecz osób doświadczających wykluczenia społecznego i nad tym, jak te organizacje przystosowują się do współczesnych wyzwań, jaką ofertę pomocy i wsparcia przygotowują. Stawiane jest pytanie o kształt współczesnej dobroczynności realizowanej w Polsce i wyrażanej poprzez działania organizacji pozarządowych. Inne pytania, to: jakie zmiany zachodzą we wzorach ich działalności, jaki rodzaj systemu tworzą, jak organizacje społeczne reagują na problematykę wykluczenia, jak ją traktują, jak definiują osoby, do których kierują swoje działania.
Całość dociekań Autorki koncentruje się zatem wokół problemu, który skrótowo można ująć: dobroczynność w kontekście wykluczenia.

Katarzyna Górniak – socjolożka, jest adiunktem na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Zajmuje się badaniem ubóstwa, wykluczenia społecznego i nierówności społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru kulturowego oraz analiz dyskursu wokół tych zjawisk. Autorka licznych opracowań i publikacji dotyczących tych obszarów tematycznych.

ABC Projektariatu jest raportem z życia projektariatu, czyli tych ludzi, którzy nie posiadają nic oprócz gotowości do włączenia się w projekt. Książka jest próbą uchwycenia pomruku projektowej maszynerii, która urządza nasze życie, a jednocześnie pozostaje na marginesach naszego pola widzenia. Realia pracy i życia w projekcie są pomijane w oficjalnych katalogach, recenzjach czy materiałach prasowych. ABC projektariatu idzie na przekór tej tendencji. Jest książką o ludziach żyjących i pracujących w projekcie.

Celem publikacji jest przedstawienie wybranych metod i perspektyw badawczych, stosowanych we współczesnej analizie dyskursu, która od początku była i pozostaje obszarem spotkania wielu dyscyplin: językoznawstwa, socjologii, historii, kulturoznawstwa, politologii, a także pedagogiki i filozofii. To spotkanie powoduje, że analiza dyskursu jawi się jako dziedzina w oczywisty sposób inter- i multidyscyplinarna. Niekiedy korzystanie z wielorodnych inspiracji prowadzi do wypracowania własnych, zintegrowanych, a zatem interdyscyplinarnych języków analitycznych. W innych przypadkach obserwujemy raczej sytuację multidyscyplinarną w postaci wzajemnego uzupełniania się odmiennych strategii badawczych.
Analizując polskie tekstów publiczne autorzy używają instrumentarium badawczego wywodzącego się z nauk humanistycznych i społecznych, uwzględniając obecne w polskiej tradycji nurty badawcze oraz specyfikę kontekstu społeczno-kulturowego. Prezentowane w tomie analizy były przedmiotem wspólnych dyskusji, które pozwalały na konfrontację różnych metodyk (dominującym ujęciem okazały się jakościowe metody semiotyczno-lingwistyczne) i metodologii oraz perspektyw teoretycznych (deskryptywna, krytyczna).
Teksty metodologiczne zostały podzielone na trzy kategorie: metody (przedstawiono wybrane metody analizy dyskursu: analizę pola semantycznego, analizę narracyjną, analizę multimodalną, analizę semiotyczną oraz analizy ramowania), perspektywy badawcze (perspektywa krytycznej analizy dyskursu, perspektywa postkolonialna, perspektywa feministyczna oraz perspektywa postfoucaultowskiej analizy dyskursu) a także dwie analizy tego samego materiału.
Prezentowany tom stanowi dobrą ilustrację zastosowania w praktyce badawczej reguł interdyscyplinarności i efektów multidyscyplinarności oraz zestawiania ze sobą różnych punktów widzenia w badaniach nad komunikowaniem publicznym, które jest wdzięcznym polem dla takich ujęć badawczych.
Książka powinna cieszyć się zainteresowanie wszystkich interesujących się debatą publiczną w Polsce, jej historycznymi odsłonami oraz poszukiwaniem narzędzi dla jej poznawania i analizy.

The monograph contains reflections divided into seven parts. The first part Towards the Philosophy of Localness is a theoretical interpretation of the idea of localness being developed as a broad and affirmative concept defining the humans’ way according to the teaching of a place. This part stems from the need to trace a creative power in what is only seemingly passive, stiffened, separate. A local man is demonstrated in the power to create bonds with the world and a valid story of a place. The next part Being at Home on the Border: The Silesian History of Place and Things introduces into the understanding of local space as world space because it is a place which is the beginning of determining oneself as an individual and as a part of a community – there is Jedermann in a local man. Silesian Görlitz, together with the experience of wandering and stories of those who lost home, enables reflection on localness in the proximity of home and migration. In the part The Transgression of History and the Desire for Nature: The Value of a Derelict Park I focus on the experience of existence developed by a local man, which is formulated on the very margins of the world. The reflection is focused on a fallen landscape design of the former Fazaniec park in Silesia. The next part The Narrative of the Cultural Border and the Silesian Philosophy of Home is focused on the description of the borders and the problem of the dialectics of oppression and border protection. Where could one search for new ways of narrating the border, ones that would not only constitute a novelty but affect the realm of relations? The reflection leads to the Silesian narrative of home. The part An Insight into a Post- Industrial Place is focused on the post-industrial place which is more than just design. The post-factory teaches us to understand we are attached to the ground and offers us such a journey which is perhaps a passage to the heart of darkness. It also inscribes our existence in the larger event of dwelling. The Philosophy of Localness and the Arts combines thinking about a city with thinking about a metaphysical community, home and localness, which directs to the description of cultural practice in Barcelona, but also to the reflection upon a local metropolis. The last part University and the Idea of Place is an interpretation of the idea of the university at the intersection of the world and home. The main aim of this part is to describe problems of autonomy, location, and connection with regions. The explanation of the idea of wonder leads to the consideration of an important role of university as an independent and autonomous place in our common space.

Każda emigracja ma swoje blaski i cienie. Z punktu widzenia emigranta źródłem radości bywa możliwość ucieczki od nieznośnych warunków życia, szansa zdobycia miejsca bezpiecznego lub dającego oczekiwane perspektywy rozwoju indywidualnego oraz awansu społecznego dzieci. Cieniem okazują się nieoczekiwane trudności, różnice kulturowe, obcość nowego środowiska społecznego. Po stronie społeczeństwa przyjmującego blaskiem może być uzupełnienie braków na rynku pracy, zetknięcie się z ciekawą odmiennością. Nierzadko jednak towarzyszy temu cień w postaci zachowań niezrozumiałych, nieznanych, dziwacznych, czasem wręcz nieakceptowanych, odbieranych jako groźne i odrażające. (Ewa Nowicka)

*********

Prof. dr hab. Ewa Nowicka – profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Zakładu Antropologii Społecznej UW oraz profesor w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Prowadzi badania z zakresu antropologii społecznej, problematyki akulturacji, różnorodności kulturowej społeczeństwa polskiego, adaptacji migrantów w Polsce, mniejszości etnicznych w Polsce, Europie i na Syberii. Opublikowała m.in.: "Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą" (2000); "U progu otwartego świata. Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998" (ze Sławomirem Łodzińskim, 2001); "Wietnamczycy w Polsce. Integracja czy izolacja?" (z Teresą Halik, 2002); "Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej" (red., 2003); "Homecoming. An Anthropology of Return Migrations" (red., z Homą Firouzbakhch, 2008).