Człowiek państwo wojna Analiza teoretyczna

Anegdoty o historiach, przypadkach i osobowościach polskiej (i nie tylko) dyplomacji. [blurb] „Kilkadziesiąt lat pracy autora w polskiej służbie zagranicznej zaowocowało zbiorem kapitalnych wypisów z powszechnej – często tej mniej oficjalnej – historii dyplomacji. Prezentowane są różne kraje, fragmenty rozmów, przykłady podejmowanych decyzji. Nie brakuje humoru. Smakowite – czekamy na dalszy ciąg”. Anna i Andrzej Magierscy

Jakub T. Wolski – prawnik i dyplomata. W służbie zagranicznej od 1972 do 2016 roku. Pracował w konsulacie generalnym w Nowym Jorku, ambasadzie w Bagdadzie i w Waszyngtonie oraz w misji OBWE w Rydze. Ambasador RP w Trypolisie i w Kopenhadze. Podsekretarz stanu w MSZ w rządzie Marka Belki. Długoletni ambasador tytularny do spraw Arktyki i Antarktyki. Autor parodii i pastiszów (Nasze wiosny, nasze lata, Księga kotów polskich, Nosorożec tańczący, Bal na Titanicu). Dziadek pięciorga wnucząt płci obojga: Gajki, Zuzi, Ginewry, Tomka i Stefanka.

Książka jest niby o polityce, ale dotyczy w całości Ciebie, bo z każdej strony jesteś ogrywany z powodu niskiego poziomu obywatelskiej wiedzy i świadomości. Musisz wiedzieć, że cały czas jesteś w grze, bo życie jest grą: grą na punkty - i musisz mieć zdolność zrealizowania wartości tej gry, żeby przetrwać. Staraj się jakoś ogarnąć, żebyś wyrabiał. Staraj się być w treningu, żebyś w każdej chwili mógł wejść do gry, bo inaczej zostaniesz wyautowany. Mówię Ci to w oparciu o całe moje doświadczenie i nie licz na to, że mi się myli.

Autor podejmuje problematykę wykonywania przez Sejm funkcji kontrolnej i kreacyjnej w procesie kształtowania polskiej polityki zagranicznej, w kluczowym w historii III RP okresie 1997–2004 r. W tych latach Polska – ze znaczącym udziałem Sejmu – zrealizowała dwa główne cele polityczne sformułowane po zmianach w 1989 r.: członkostwo w NATO i w Unii Europejskiej. Autor bada możliwość wpływu parlamentu (w tym także opozycji) na politykę zagraniczną realizowaną przez rząd demokratycznego państwa.

Scrutiny and formation functions of the Sejm in shaping the foreign policy of the Republic of Poland (1997–2004)

The author addresses the issues of the Sejm performing scrutiny and formation functions in the process of shaping Polish foreign policy in the years 1997–2004, especially with regard to the involvement of the Sejm in achieving the two main political objectives formulated after the transformation of 1989: joining NATO and the European Union.

Członkowie salafijji, Bracia Muzułmanie, walczący o niepodległość w Chinach Ujgurzy, bojownicy Państwa Islamskiego, fundamentaliści w Indonezji, na Filipinach, we Francji, Anglii i Stanach Zjednoczonych – wszyscy oni są dziś uznawani za przedstawicieli „fundamentalizmu muzułmańskiego”. Tymczasem zjawisko to jest bardzo złożone, a błędy w stosowaniu pojęcia – częste. Warunkiem sine qua non zrozumienia go jest uwzględnienie różnorodności fundamentalizmów muzułmańskich oraz wpisanie ich w odpowiednie konteksty polityczne i geograficzne. Anne-Clémentine Larroque w swej niewielkiej, lecz niezwykle bogatej w treść książce przedstawia struktury tych ruchów, analizuje źródła i podstawy doktryn sunnickich i szyickich, geopolityczne zakorzenienie poszczególnych ruchów oraz ich stosunek do kwestii zdobywania władzy, tworząc tym samym nieodzowną pomoc w rozumieniu współczesnego świata.

Konferencje Monachijskie, postrzegane początkowo jako kameralne spotkania ekspertów zajmujących się polityką bezpieczeństwa, rodzaj familijnego spotkania państw NATO, stały się wydarzeniem porównywanym do wielkich konferencji międzynarodowych w Nowym Jorku, Wiedniu, Genewie, Helsinkach czy Davos. Szeroka formuła konferencji, podczas której toczą się dyskusje m.in. na temat bezpieczeństwa militarnego, demograficznego, zdrowotnego, dotyczącego ochrony środowiska oraz poszerzania geograficznych obszarów analizy, to odpowiedź na wyzwania globalizacji. Wprawdzie Adam Daniel Rotfeld przestrzegał: "dokumenty, przemówienia i deklaracje nie są najlepszym źródłem do rozpoznania i rozumienia rzeczywistości, a w szczególności nie mogą być głównym źródłem do podejmowania decyzji", jednak obserwacja i analiza dyskursu towarzyszącego spotkaniom polityków, ekspertów, akademików czy opinii publicznej w Monachium oraz całoroczne zaangażowanie instytucji i osób fizycznych pozwalały szukać dróg do zrozumienia aktualnych problemów bezpieczeństwa międzynarodowego.

Kulisy nierównej dyplomatycznej gry...

Po wznowieniu oficjalnych stosunków między USA a ZSRR w 1933 roku i w czasie całej prezydentury Franklina D. Roosevelta, wyjątkowo ważną i trudną funkcję pełniło pięciu pierwszych ambasadorów Stanów Zjednoczonych w Związku Radzieckim. William Bullitt, Joseph Davies, Laurence A. Steinhardt, William H. Standley i William Harriman różnie wywiązywali się z tej trudnej dyplomatycznej misji. Sytuacja skomplikowała się w momencie wybuchu II wojny światowej, a zwłaszcza po 22 czerwca 1941, kiedy to Niemcy zaatakowały ZSRR, a kilka miesięcy później Józef Stalin stał się oficjalnym sojusznikiem aliantów w wojnie z hitlerowskimi Niemcami. Jednak wbrew rozsądnym i rzetelnym raportom swoich ambasadorów o prawdziwych intencjach i charakterze władz Kraju Rad, prezydent USA nie przestawał zabiegać o względy Stalina, ignorując przejawy coraz wyraźniejszej ekspansjonistycznej polityki ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.

Bogdan Grzeloński, wykorzystując mało znane amerykańskie i rosyjskie materiały źródłowe omawia stosunki między USA a ZSRR w latach 1933–1945, na pierwszym planie stawiając działalność ambasadorów amerykańskich w ZSRR. Prezentuje ich relacje z ludźmi radzieckiej władzy, opinie o ZSRR i bieżących wydarzeniach politycznych. Treść wzbogaca ciekawymi angedotami z życia radzieckich i amerykańskich polityków. Z interesującej perspektywy ujawnia kulisy polityki międzynarodowej m.in. – rozmowy o sprawie polskiej, konferencje „wielkiej trójki” w Teheranie i Jałcie oraz realizację pomocy ZSRR w ramach lend-lease act.

Stając się formalnie od grudnia 1941 r. sojusznikiem Stalina, Roosevelt skrupulatnie wypełniał podejmowane wobec niego zobowiązania. Choć nie miał złudzeń co do istoty stalinowskiej dyktatury, nie zmienił zdania, uważając, że jest ona mniej groźna niż hitlerowska, bo nie zakładała podboju świata z użyciem militarnej siły. Roosevelta nie nurtował dylemat, jaką cenę płaci za sojusz z Kremlem.

Roosevelt nie reagował, kiedy Stalin obciążył Niemców zbrodnią katyńską albo dyskredytował polski rząd na emigracji, zrywając z nim stosunki dyplomatyczne i oskarżając o współpracę z faszystami, lub kiedy odmówił Waszyngtonowi wykorzystywania lotnisk na Ukrainie w czasie powstania warszawskiego.