Człowiek w perspektywie personalistyczno-fenomenologicznej

Aforyski to cudowna, wielotematyczna lektura dla tych, którym nieobcy jest siarczysty, czarny humor z nutą filozoficznej refleksji. To podróż po krainie przekąsu, a momentami również dąsu. To myśli, które zostają i świdrują nieraz bardziej, niż by się tego chciało. Ale na tym polega ich moc, wyjątkowość, a przede wszystkim szczerość. [...]

Dwudziestowieczna amerykańska aksjologia i estetyka zasługują – zdaniem profesora Bohdana Dziemidoka – na bliższe poznanie w Polsce. Aksjologia Johna Deweya i innych pragmatystów stała się filozoficznym fundamentem liberalizmu amerykańskiego - synonimu amerykańskich wartości na całym świecie.
W książce zaprezentowano różne nurty amerykańskiej aksjologii, m.in. naturalizm empirystyczny (R.B. Perry, D.W. Prall), pragmatyzm (J. Dewey, C.I. Lewis) i neopragmatyzm (R. Rorty) oraz estetyki, m.in. pragmatystyczny kontekstualizm (S.C. Pepper), antyesencjalizm (M. Weitz, W. Kennick), perceptualizm (M.C. Beardsley, J. Stolnitz, V. Aldrich), instytucjonalną teorię sztuki (G. Dickie, T. Binkley), kulturową filozofię sztuki (Margolis) i neopragmatyzm (R. Schusterman). Amerykańska filozofia sztuki konfrontowana jest z estetyką europejską, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku polskiej estetyki (R. Ingarden, W. Tatarkiewicz, S. Ossowski, M. Wallis, W. Morawski i inni).

Paris, near the turn of 1932-3. Three young friends meet over apricot cocktails at the Bec-de-Gaz bar on the rue Montparnasse. They are Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir and their friend Raymond Aron, who opens their eyes to a radical new way of thinking...”It’s not often that you miss your bus stop because you’re so engrossed in reading a book about existentialism, but I did exactly that...The story of Sartre, Beauvoir, Camus, Heidegger et al is strange, fun and compelling reading. If it doesn’t win awards, I will eat my copy”. (Independent on Sunday). „Bakewell shows how fascinating were some of the existentialists’ ideas and how fascinating, often frightful, were their lives. Vivid, humorous anecdotes are interwoven with a lucid and unpatronising exposition of their complex philosophy...Tender, incisive and fair”. (Daily Telegraph). „Quirky, funny, clear and passionate...Few writers are as good as Bakewell at explaining complicated ideas in a way that makes them easy to understand”. (Mail on Sunday).

W pierwszej połowie siedemnastego stulecia Descartes należał jeszcze nie tyle do grona postępowych medyków, co raczej wizjonerów i planistów, torujących dla przyszłych pokoleń drogę prowadzącą do wyzwolenia od niedogodności nietrwałego ciała, której przeznaczeniem było nawiązanie przez człowieka ściślejszych relacji z całą przyrodą. To bowiem jest przewidywanym skutkiem działań z zakresu nauk, do których należą rozwiązania medyczne, że uzdrowione ciało ludzkie, nigdy nie będąc izolowane i stanowiąc genetycznie część całego materialnego uniwersum, ma zostać z nim lepiej zintegrowane. To owa nieograniczona fizyczna rozciągłość, której wspomniane ciało jest tylko fragmentem, stanowi dla Descartes’a jedyne pewne pole jego działań jako rzeczy myślącej. Mówiąc w skrócie: jako taka, dusza ludzka, z uwagi na swe naturalne uposażenie, jest zobowiązana do poświęcenia swojego czasu i zdolności na zaznajomienie się z warunkami umożliwiającymi przedłużanie zdrowia i życia materii, z jaką została połączona. Zjednoczona zaś jest z ciałem konkretnego człowieka, którego żywotne interesy zostają odtąd rozpoznane jako dające się szacować oraz diagnozować w pytaniu o to, jak się ów „człowiek cielesny” czuje. Dodajmy jeszcze jedno. Otóż, od chwili, kiedy możemy o sobie powiedzieć, że odczuwamy swoje ciało i się z nim utożsamiamy, przestaje ono być częścią materialnie rozumianego wszechświata, a zaczyna być naszą, palącą nas sprawą; tym, co określa nosze miejsce w przestrzeni tego świata, ale nie jako rzecz posiadającą rozmiary, lecz jako materię specyficznie odczutą, odczutą aż do bólu. W tym związku człowiek nie tylko nie łączy się już z resztą przedmiotów, ale nawet z którymkolwiek z innych ludzi. Jest sobie dany bez jakichkolwiek zapośredniczeń, ale dokonuje się to w objęciu wszechogarniającego go cierpienia, z którego może go uwolnić znający tajniki natury ciała lekarz.
Ze Wstępu: Dlaczego medycyna?

Najnowsza książka niemieckiego historyka idei Rüdigera Safranskiego (ur. 1945) traktuje o czasie w najróżniejszych postaciach. Safranski, badacz niemieckiego romantyzmu, a także współczesnej niemieckiej filozofii, od tej właśnie strony podchodzi do doświadczenia czasu, a matematyczno-fizyczna interpretacja temporalności nie gra tu głównej roli. Czas przeżywamy poza pomiarami za pomocą zegarów pewnej liniowej, jednokierunkowej wielkości. Jego żywe doświadczenie, opisywane w poszczególnych rozdziałach, wyraża się w przeżyciu nudy, początku czy troski. Dopiero czas uspołeczniony posługuje się zegarem. W gospodarce czas staje się pieniądzem, nabiera zróżnicowanego tempa. Zarówno jednak czas własnego ciała, jak i czas kosmiczny, eschatologiczny czy literackiej narracji mają osobne wymiary odległe od wymiaru mierzalnego, zegarowego. W ten sposób autor, wybitny erudyta i sprawny narrator, zapewnia czytelnikowi panoramę rozumień czasu w dzisiejszym świecie. Pod tym względem jest to wyjątkowa książka, obejmująca liczne dziedziny, w których czas się pojawia, i chociaż po jej lekturze nadal nie umiemy zdefiniować, czym on jest, to umiemy powiedzieć o wiele więcej o nim jako doświadczeniu i jako zjawisku.

Kiedy w XI w. neokonfucjanista Zhu Xi skompilował kanon zwany Czteroksięgiem, w jego skład, obok "Analektów" i "Mencjusza" weszły też dwa rozdziały "Zapisów o rytuale": "Najwyższa nauka, Da Xue", oraz "Powszednia praktyka drogi środka, Zhong Yong", spójne w formie wykłady na temat zaprowadzania ładu moralnego na świecie i propagowania wewnętrznego samodoskonalenia. Teksty te się uzupełniały, tworząc opis wczesnokonfucjańskiej moralności i służyły w jej reinterpretacji w duchu neokonfucjańskim – podkreślającym nieco zaniedbywany przez wczesnych konfucjanistów metafizyczny wymiar moralności. Niniejsze tłumaczenie dr Katarzyny Pejdy - pierwsze dostępne na polskim rynku - oferuje czytelnikom nie tylko tekst źródłowy wraz z towarzyszącymi mu komentarzami, wszystko podane w obu wersjach językowych oryginału i przekładu, ale także obszerny wstęp tłumaczki, przybliżający znaczenie i rolę tych tekstów w rozwoju kultury chińskiej.