Cztery eseje metafizyczne

Główne pytanie dotyczy wartości dowodowej chrześcijańskiego świadectwa śmierci. Autor do odpowiedzi próbuje zbliżyć się poprzez filozoficzna interpretacje przekonania o perswazyjnej roli męczeństwa. Jest to nie tylko problem o podstawowym znaczeniu dla zrozumienia gwałtownej ekspansji starożytnego Kościoła, ale także kluczowy problem filozofii chrześcijańskiej. Koncepcja świadectwa śmierci, ukształtowana na przełomie II i III wieku, do dziś ogniskuje zainteresowanie teologów. Świadectwo jest bowiem rdzeniem chrześcijańskiej koncepcji doskonałości - podstawowym wyzwaniem i powołaniem uczniów Chrystusa. W tej sprawie po naukę trzeba się udać do dawnych mistrzów.

Dariusz Karłowicz (1964) - filozof, publicysta, prezes Fundacji Świętego Mikołaja, redaktor naczelny rocznika filozoficznego "Teologia Polityczna", współautor programu "Trzeci Punkt Widzenia" (TVP Kultura). Autor książek: Arcyparadoks śmierci (2000; 2007; wyd. ang. 2016), Koniec snu Konstantyna (2004, nagroda Kijowskiego), Sokrates i inni święci (2005; 2020; wyd. ang. 2017), Polska jako Jason Bourne (2017), Neokopirovana budoucnost (2018), Teby- Smoleńsk-Warszawa (2020).


Ta znakomita książka, mniej więcej ćwierć wieku temu napisana, ukazuje takie treści pojęcia filozofii, jak i chrześcijaństwa, które rzadko obecne są w naszej świadomości. Niech nowe wydanie Arcyparadoksu śmierci Dariusza Karłowicza przypomina ko nich szczególnie owocnie tu i teraz.
prof. Juliusz Domański

Książka Dariusza Karłowicza stawia problem rzadko dziś podejmowany. Czy jest jakiś związek między męczeństwem a prawda? Czy śmierć Sokratesa czyni wiarygodną jego filozofię? Czy śmierć Jezusa czyni wiarygodnym Objawieniem?
prof. Ryszard Legutko

Jest to książka o tym, że nie każde szukanie prawdy jest szukaniem mądrości. Samą tylko pracą myśli ani w pojedynkę mądrości się nie znajdzie.
prof. Jacek Salij OP

SŁOWEM „PONOWOCZESNOŚĆ ” określa się zwykle ten najnowszy okres kultury Zachodu, w którym teraz żyjemy, a który nastąpił po jej nowoczesnym okresie, radykalnie mu się przeciwstawiając. Albowiem główną cechą ponowoczesności jest utrata wiary w nieograniczone możliwości ludzkiego rozumu i bezgraniczny postęp, ta zaś wiara była czymś typowym dla nowoczesnej mentalności, zainspirowanej oświeceniową ideologią.

Okres ponowoczesności zaczął się w drugiej połowie XX wieku, gdy kręgi zachodniej lewicy uznały, że straszliwe zbrodnie sowieckich komunistów oznaczają klęskę nowoczesnego paradygmatu rewolucji, który wiązał się ze stosowaniem przemocy, terroru i doprowadził do ludobójstwa. Postawiło to przed zachodnią lewicą pytanie: w jaki sposób można by dokonać marksistowskiej rewolucji w krajach Zachodu bez przemocy i terroru? Odpowiedzi w tej kwestii udzielili zachodni marksistowscy intelektualiści, reprezentujący tzw. marksizm kulturowy. Według nich rewolucji w zachodnich krajach należy dokonywać w sposób pokojowy, zastępując stopniowo ich tradycyjną kulturę marksistowską ideologią. Od tamtego czasu szeroko rozumiana zachodnia lewica, kierując się ich wskazaniami, swoimi wieloletnimi działaniami kształtowała tę ponowoczesną postać kultury, która obecnie dominuje w krajach zachodnich.

Autor analizuje zakres obowiązywania zasad sprawiedliwości w stosunkach międzynarodowych. Bada struktury argumentacyjne liberalnych koncepcji sprawiedliwości międzynarodowej, rekonstruując postulowany przez nie zakres praw i obowiązków, jakie powinny obowiązywać aktorów stosunków międzynarodowych. Teorie te zakładają odmienne ontologie i aksjologie (indywidualne lub grupowe) i udzielają różnych odpowiedzi w kwestii dystrybucji praw i obowiązków w stosunkach międzynarodowych.

Henryk Paprocki (ur. 1946), duchowny prawosławny, wykładowca wielu uczelni, autor książek, artykułów i przekładów z dziedziny teologii prawosławnej i filozofii, w niniejszej pracy kontynuuje poszukiwania rozpoczęte w książce Czas. Eseje o wieczności (2018), tym razem w odniesieniu do przestrzeni, pytając, „czym jest przestrzeń?”. Autor przedstawia rozległy obraz problematyki przestrzeni w mitologiach, filozofii, teologii i literaturze. Te fascynujące zagadnienia rozpatruje w kluczu pustki, nicości i niebytu, by ostatecznie dojść do pojęcia bezkresu bezprzestrzennego. Jak sam pisze we wstępie „Rozważania nad przestrzenią zrodziły się podczas lektury zbioru opowiadań Brunona Schulza Sanatorium pod klepsydrą, a konkretnie zdania: «Cały ten ciemny krajobraz, pełen powagi, zdawał się ledwie dostrzegalnie płynąć sam w sobie, przesuwać się mimo siebie jak chmurne i spiętrzone niebo pełne utajonego ruchu». Istotną rolę odegrało też stwierdzenie ks. Pawła Fłorienskiego, że zagadnienie nieskończoności świata w przestrzeni trzeba oddzielić od problemu jego nieskończoności w czasie, co dopiero pozwoli zrozumieć zarówno jeden, jak i drugi problem. Omawiając problematykę przestrzeni, należało poza tym dokonać selekcji różnorodnych poglądów – podobnie jak w pracy o czasie – by nie zamienić jej w rodzaj leksykonu i by przedstawić jedynie te teorie, które odegrały znaczącą rolę w rozwoju myśli”. Autor zaznacza, że „nie jest to koniec wędrówki w poszukiwaniu czasu i przestrzeni. Dotychczasowe badania są potrzebne do opracowania nowej teorii przestrzeni, w tym wypadku teorii pustki”.

Democracy in America is a classic of political philosophy. Hailed by John Stuart Mill and Horace Greely as the finest book ever written on the nature of democracy, it continues to be an influential text on both sides of the Atlantic, above all in the emerging democracies of Eastern Europe.

De Tocqueville examines the structures, institutions and operation of democracy, and shows how Europe can learn from American success and failures. His central theme is the advancement of the rule of the people, but he also predicts that slavery will bring about the 'most horrible of civil wars', foresees that the USA and Russia will be the Superpowers of the twentieth century, and is 150 years ahead of his time in his views on the position and importance of women.

Na piąty tom „Dzieł zebranych” Feliksa Konecznego składają się prace opublikowane przez krakowskiego historyka w latach 1903-1905. Znajdziemy wśród nich książkę „Dzieje Polski za Jagiellonów”, w której w sposób przystępny przedstawił losy Polski w czasach panowania litewskiej dynastii. Warto zwrócić szczególną uwagę na broszurę „Geografia historyczna”. Koneczny syntetycznie przedstawił w niej historię ziem Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego, usiłując tym samym pobudzić rodaków do szerszego spojrzenia na sprawy polskie. Tom zawiera również ostatnie recenzje sztuk teatralnych wystawianych na deskach krakowskiego teatru, a także „Nowiny z historiografii polskiej”, gdzie prezentował swój punkt widzenia na rezultaty ówczesnych badań historycznych.

W roku 1905 Feliks Koneczny został redaktorem naczelnym „Świata Słowiańskiego”. Miesięcznik miał na celu propagowanie idei słowiańskiej wśród Polaków oraz nawiązywanie stosunków kulturalnych z elitami pobratymczych narodów. W niniejszym tomie można odnaleźć artykuły Konecznego z pierwszego rocznika tego czasopisma.