"Czujni strażnicy demokracji" ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990

Wstęp / 7

Rozdział 1. W domu rodzinnym (1912–1930) / 29
W kręgu rodziny / 29
W latach szkolnych / 34
Na początku drogi do zrozumienia tajemnicy Ewangelii / 37

Rozdział 2. Podczas studiów na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej (1930–1934) / 42
Na Politechnice Lwowskiej / 42
W katolickich organizacjach akademickich / 45
We lwowskim oddziale Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie” / 50
Debiut publicystyczny na łamach „Vox Universitatis” / 56
Początki publicystyki na łamach „Życia Technickiego” i „Dyszla w Głowie” / 59

Rozdział 3. W czasie studiów na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1934–1938) / 76
Mistrzowie profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego / 77
Mistrzowie personalizmu francuskiego / 78
W krakowskim oddziale Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie” / 82
Tygodnie Społeczne SKMA „Odrodzenie” / 87
Z perspektywy Krakowa na szpaltach lwowskiego biuletynu „Dyszel w Głowie” / 90
Na łamach „Odrodzenia” oraz podczas XIV Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Kraków 1935 / 94
Na łamach wileńskiego „Paxu” / 102
W czasie XV Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Lwów 1936 / 113
W trakcie XVI Tygodnia Społecznego SKMA „Odrodzenie” – Wilno 1937 / 127
W kręgu zainteresowań literackich na szpaltach „Kultury” / 135
Aktywność międzynarodowa w katolickich środowiskach młodzieży akademickiej / 141
Na łamach „Prosto z Mostu” i „Gazety Kościelnej” / 147
Ślub z Anną Gąsiorowską / 160

Rozdział 4. W redakcji i na łamach „Głosu Narodu” (1939) / 167
W charakterze członka redakcji chadeckiego dziennika / 171
Wobec zagrożenia wybuchu konfliktu europejskiego / 196
Redaktor naczelny „Głosu Narodu” / 210

Epilog (1939–1945). W Goszycach / 218

Zakończenie / 248
Bibliografia / 265
Indeks osobowy / 284

Since the initial arrival of Spanish, French and English explorers, North America has stirred controversies, discussions and conflicting interpretations. A source of fascination for explorers, settlers and those in the Old World, the continent has, not surprisingly, generated many myths, fictions and stereotypes. The United States of America, the first independent country established on the continent, in particular and virtually from its inception engendered various interpretations and misinterpretations, readings and misreadings, as expressed in scientific, scholarly and artistic endeavors. The United States meant different things to residents, who had to deal with the country’s sometimes painful realities, and to prospective immigrants, for whom America was primarily a noble idea or a dream. Even today, extreme variations in perspective predominate: America and Americans are portrayed from radically different and often mutually exclusive viewpoints. The present volume offers essays which detail the various ways in which the United States, its people, its history and its culture have been depicted, understood and misunderstood throughout centuries. The authors explore this vast subject with reference to literature, film, music, painting and politics. They write about the past, the present and the potential future using different methodologies which reflect the polyvocal nature of their subject. The image of America and its people that emerges is far from smooth and consistent, but that is entirely in keeping with the inexhaustible complexity and the infinite variety of the nation under consideration in this volume.

Prezentowane w monografii dokumenty są przechowywane w zbiorach Ukraińskiego Towarzystwa Historycznego w Polsce. Zbiór jest nieuporządkowany. Dlatego uznano za zbędne podawanie pod każdym z nich źródła przechowywania. Z kolei pod publikowanymi materiałami podano źródło ich pochodzenia. W dokumentach zachowano ich oryginalną treść, ograniczając się jedynie do poprawy oczywistych błędów, w tym interpunkcji. Miejsca w dokumentach, w których nastąpiła ingerencja spowodowana np. ochroną niektórych danych osobowych czy też treści wrażliwych, zaznaczono trzema kropkami w nawiasie kwadratowym ([...]). Z przyczyn technicznych publikowane w materiałach fotografie mogły zostać przesunięte i publikowane w innym miejscu niż w oryginale. Zrezygnowano z numeracji fotografii, gdyż nie było takowej w publikowanych materiałach. Ze względu na to, że wydanie ma charakter jubileuszowy zamieszczono także notki biograficzne o zmarłych członkach UTHwP oraz wybrane publikacje jego członków (Bibliografia). (Fragment Wstępu)

Przedstawione w tym tomie artykuły i studia są rezultatem wieloletniej współpracy środowiska historyków działających w Komisji Historyków Polski i Rosji. Zainteresowania autorów odzwierciedlają w znacznym stopniu obszary badawcze, które skupiają na sobie uwagę historyków obu stron. Nie są to zawsze obszary tożsame. Jednak przeważnie są to przestrzenie wzajemnie się uzupełniające, które ukazują skalę zainteresowania Rosją w Polsce i Polską w Rosji. Od razu można zauważyć, że polskie środowisko akademickie, zwłaszcza środowisko historyków, skupia bardzo wiele uwagi na sprawach rosyjskich, przy czym nie zawsze dotyczy to wyłącznie problemów konfliktowych, ale również wiele miejsca poświęca się zagadnieniom dotyczącym jaśniejszej strony owych relacji. Na tym polu szczególnie wyraźnie widoczna jest cała gama zagadnień obejmujących szeroko rozumiane sprawy nauki. Nauka bowiem - wbrew dość powszechnej opinii wyniesionej z dawnego, tradycyjnego pojmowania stosunków polsko-rosyjskich - była głównym obszarem współpracy i wspólną platformą na której starano się i budowano zalążki dobrych relacji polsko-rosyjskich. Wielu polskich uczonych wniosło wiele do nauki rosyjskiej i na trwale zapisało się na jej stronnicach. Z drugiej strony całkiem pokaźna rzesza polskich naukowców swoje szlify akademickie zdobywała na rosyjskich uniwersytetach, a swe badania prowadzili na zlecenie centralnych rosyjskich instytucji naukowych.

Publikacja powstała we współpracy z Komisją Historyków Polski i Rosji oraz Instytutem Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk.

Wybuch powstania styczniowego w Królestwie Polskim oraz na Litwie, Białorusi i Ukrainie poprzedziły manifestacje religijno-patriotyczne 1861 r. Wydarzenia te stały się inspiracją do wykonania fotografii, znajdujących się w prezentowanym albumie. Wykonywanie zdjęć w stroju żałobnym i z emblematami świadczącymi o polskości było swoistego rodzaju protestem przeciwko caratowi.
Manifestacje religijno-patriotyczne 1861 r. objęły całą Białoruś, jednak najintensywniej wystąpiły w zachodniej części, czyli na Grodzieńszczyźnie, a głównie w samym Grodnie.
Dzięki Józefowi Markiewiczowi, zesłańcy syberyjskiemu, pieczołowicie chroniącemu i opisującemu fotografie grodzian, i dzięki jego synowi Piotrowi, który album przekazał do grodzieńskiego muzeum, możemy poznać grupę osób żyjących w tych czasach i być może niejednokrotnie uczestniczących w opisywanych zdarzeniach.
Publikacja może okazać się interesująca dla historyków podejmujących tematykę powstania styczniowego na ziemiach białoruskich oraz dla miłośników fotografii, którzy szukają jej początku na ziemiach byłej Rzeczypospolitej.

Przedstawiana książka to wyjątkowo rzetelna i ciekawa próba syntetycznego ujęcia historii Latynoameryki, która z całą pewnością spotka się z zainteresowaniem szerokiego kręgu odbiorców. Niewątpliwe naukowo-dydaktyczne zalety monografii idą w parze z jeszcze jedną cechą, która jest szczególnie godna podkreślenia, wartką, wciągającą narracja, zwłaszcza w partiach książki traktujących o podboju Ameryki przez Hiszpanów.