Czytając gazetę niemiecką... Dziennik pisany w ukryciu w Warszawie w latach 1943–1944

Pełna szalonego humoru historia kobiety, która wszystkiego chciała za bardzo.

Jak nie zmarnować życia na szukanie tego, czego wcale nie potrzebujemy? Jak odróżnić zwykłego kierowcę volkswagena od mistrza ferrari? Dlaczego nie warto za wszelką cenę trzymać się noworocznych postanowień? I co zrobić, kiedy wiadomo, że buta nie zjesz? Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć – samej sobie, ale także swoim czytelnikom – autorka bloga „Cyrki Bezpłatne”, szalona trzydziestolatka, która nie waha się mówić tego, co myśli. Ani robić.

Kiedyś […] zawsze chciałam być tam, gdzie mnie nie było, mieć to, czego nie miałam, pracować tam, gdzie nie pracowałam, mieszkać tam, gdzie nie mieszkałam, i być z kimś, z kim nie byłam. Dziś […] staram się doceniać to, co mam, cieszyć się tym, co mam, i kochać swoje życie dokładnie takim, jakie jest w danym momencie, ze wszystkimi jego wadami i zaletami.

Pauli Łuczak – ambitna 33-latka, która wciąż szuka swojego miejsca na ziemi. Wychowała się w dużej, małomiasteczkowej rodzinie. Ukończyła stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Łódzkim. Od niedawna jest w szczęśliwym związku. Swoją przygodę z pisarstwem rozpoczęła na studiach, a na publikowanie swoich tekstów zdecydowała się 3 lata temu, tworząc własnego bloga. Jej pasje to kino, książki, sport, tatuaże i podróże. Jak sama o sobie mówi: „Jestem wariatką, zodiakalnym baranem, choć upartym jak osioł. Mam milion pomysłów na minutę, jednak ich realizację utrudnia słomiany zapał. Mimo to, w obliczu istniejących potrzeb, potrafię się spiąć i osiągnąć swój cel”.

Powieść „Cyrki bezpłatne” jest jej debiutem literackim.

Michał Eustachy Brensztejn urodził się 1874 r. w Telszach na Żmudzi. Do szkoły realnej uczęszczał w Wilnie. Następnie brał udział m.in. w wykładach uniwersyteckich w Krakowie w zakresie archiwistyki i studiów bibliotecznych, gdzie nawiązał liczne kontakty ze środowiskiem literackim i naukowym. Brał udział w pracach Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie, zasilał jego zbiory przygotowywał do druku kolejne publikacje. W 1910 roku przeniósł się wraz z żoną do Wilna. Michał trudnił się wykonywaniem prac w zakresie zarządzania gospodarstwami domowymi, pewne dochody przynosiła mu także aktywność literacko-dziennikarska i naukowa. Po wskrzeszeniu Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie Brensztejn został w nim bibliotekarzem, kierując od 1925 r. aż do śmierci jej Działem Rękopisów. Brensztejn był znanym kolekcjonerem, zgromadził m.in. liczne okazy archeologiczne, numizmatyczne, etnograficzne, rękopisy. Część zbiorów jeszcze za życia przekazywał instytucjom naukowym i kulturalnym. Jego obszar zainteresowań naukowych obejmował archeologię, numizmatykę, historię. Lista publikacji liczy około 300 rozpraw, artykułów i sprawozdań. Niniejszy „Dziennik” Michała Brensztejna dotyczy okresu Wielkiej Wojny. Autor rozpoczął notatki 18 maja 1915 roku, a zakończył 31 grudnia 1918 r. Zawierają one wiadomości o najważniejszych wydarzeniach rozgrywających się wówczas w Wilnie, czasem na Wileńszczyźnie. Tematyka dotyczy przede wszystkim codzienności wojennej – sytuacji aprowizacyjnej, możliwości zarobkowania, zdrowotności, stanu bezpieczeństwa, zachowania Rosjan w ostatnich miesiącach sprawowania przez nich władzy w mieście, polityki Niemców w okupowanym Wilnie oraz aktywności społecznej i politycznej mieszkańców w rzeczywistości wojennej. Warto podkreślić, że w swoim „Dzienniku” Brensztejn nieraz wklejał oryginalne dokumenty związane z opisem. Wartość poznawcza tych materiałów jest na tyle duża, że zdecydowano się na zamieszczenie tych treści na końcu publikacji, w aneksach. Do każdego dokumentu dołączona jest informacja, z jaką datą w ”Dzienniku” materiał koresponduje. „Dziennik” jest dla historyka pozycją niezwykle wartościową. Bogactwo szczegółów, precyzja w przekazywaniu informacji, duże możliwości w pozyskiwaniu wiedzy na temat rozgrywających się wydarzeń oraz ich odpowiednia selekcja, przenikliwość w czynionych obserwacjach – wszystko to powoduje, że publikowany „Dziennik” jest doskonałym źródłem do dziejów Wilna i Wileńszczyzny.

Dziennik praktykującego wójta… Rzecz o codziennym życiu wójta, burmistrza, prezydenta miasta i innych zależnych od wyboru nawet największego tłuka w Polsce to prawdziwe zapiski z prawdziwego życia, prawdziwego wójta, prawdziwie praktykującego to zajęcie przez ponad dwanaście lat.
Przeciętny wyborca nie zdaje sobie sprawy, ile trzeba zabiegów i najróżniejszych układów, żeby sprawy załatwiać pozytywnie. To, co zostało zapisane, może się zdarzyć nawet w najmniejszej gminie w kraju nad Wisłą. Niewykluczone również, a raczej bardzo prawdopodobne, że takie historie zdarzają się w każdej gminie.
Relacje między organem wykonawczym a uchwałodawczym na poziomie samorządu gminnego są często napięte. Nierzadko w codziennych kontaktach pomiędzy tymi organami dochodzi często do sytuacji wręcz śmiesznych. Można płakać ze śmiechu przy opisie tak zwanych opozycjonistów wójta i zarzutów pod jego adresem kierowanych. Można też włosy drzeć na głowie z powodu głupoty ludzkiej, z jaką przeciętnemu wójtowi przychodzi się nierzadko spotykać i mierzyć.
Dziennik… to również zapiski, jak ludzie potrafią być małostkowi, zawistni i zupełnie nie rozumieją, czym jest wspólnota samorządowa, już nawet na poziomie wsi.
Nie brakuje w Dzienniku… notatek lub cytatów z donosów i skarg czy to na wójta, czy to na ludzi na stanowiskach kierowniczych w gminie, aż wreszcie na sąsiadów.
Jednak Dziennik… to także opis wyniszczającego wpływu władzy publicznej na jednostkę. Człowiek obejmujący stanowisko publiczne z wyboru, staje się zakładnikiem wyborców, radnych i obietnic złożonych w trakcie kampanii wyborczej. Ci, którzy chcą się w pełni oddać temu zajęciu, zauważają po jakimś czasie, że ich życie prywatne, życie rodzinne jest powoli zawłaszczane przez wyborców i prywatne interesy poszczególnych mieszkańców gminy.
Ogólnie rzecz ujmując, to bardzo smutna opowieść, w której wiele może śmieszyć, ale nie mniej może też przerażać.
W świetle tego, co napisano w Dzienniku… można sobie wyobrazić, jak może wyglądać życie polityków ze sceny krajowej i uświadomić sobie, że politycy nie ułatwiają nam życia. Co najwyżej robią wszystko, aby utrzymać się na powierzchni i zabezpieczyć jak najbardziej własne interesy.
Myślę, że Dziennik… może być ciekawą lekturą, zwłaszcza dla tych, którym po głowie chodzi zaangażowanie się w pracę samorządową.
Wszyscy z pewnością znajdą tu coś dla siebie!
Autor

Chronologicznie Dzienniki Władysława Tatarkiewicza obejmują lata 1944–1960 (tom I), 1960–1968 (tom II) i 1969–1977 (tom III), który ukaże się w roku 2022. Tom drugi ma charakter pamiętnikarski, jest dokumentem historycznym, relacją pisaną na bieżąco, z dnia na dzień, przez zarazem znakomitego obserwatora i sprawozdawcę, człowieka ukształtowanego w Polsce niepodległej, arystokratę ducha, filozofa i nauczyciela akademickiego, ponadto chrześcijanina. Lektura Dzienników to fascynująca, intelektualna podróż w czasie. Konfrontowanie się Tatarkiewicza z siermiężną rzeczywistością Polski Ludowej powoduje niekiedy zabawne dysonanse. Oprócz spraw codziennych, filozof opisuje realia i kuluary życia naukowego. Przez całą książkę przewijają się postaci naukowców, artystów i dziennikarzy. Dzienniki mogą być wciągającą lekturą dla młodych czytelników, znających autora wyłącznie dzięki jego trzytomowej Historii filozofii. Mają bardziej charakter zapisków literackich niż filozoficznych dywagacji. Pan Profesor Tatarkiewicz schodzi z katedry uniwersyteckiej wprost w codzienność, jawi się w niej nie jako uczony, lecz jako „żywy człowiek”, zatroskany o swoje zdrowie, los rodziny i znajomych.
(od Redakcji)

Zbiór felietonów Krystyny Jandy, czytanych przez nią wcześniej w I Programie Polskiego Radia. Aktorka opowiada o swym własnym życiu z wielkim darem obserwacji, refleksji i autoironii.
Janda nie dzieli spraw na „wielkie” i „małe”: fascynuje ją i widok za oknem, i poezja Haliny Poświatowskiej. Najbardziej jednak ceni sobie spotkania z ludźmi. Tymi znanymi – jak na przykład pewien reżyser, albo anonimowymi – jak pewien owdowiały portier czy mijany w drodze rowerzysta.
Felietony Krystyny Jandy mają siłę przekonywania nie mniejszą niż jej wielkie kreacje aktorskie. A przy tym felietonom tym nie brak dystansu i humoru. Autorka uświadamia nam, jak niezwykłe mogą być zwykłe zdarzenia, jeśli tylko starczy nam na dostrzeżenie tego wrażliwości i wyobraźni.
Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w 2000 roku, a znajdujące się w niej teksty – które są listami do tajemniczej B. – są datowane na lata 1999 i 2000.
Teksty te, to nie tylko interesująca, ponadczasowa lektura, ale także interesujące świadectwo czasów, w których były pisane.
Projekt okładki: Iwona Białas.

Połowa z was, gdyby miała tylko okazję, to by przyćpała – a jeśliby to nie wiązało się z żadnymi konsekwencjami, to i wszyscy.