Dawne rządy a Rewolucja

Wśród wielu pisanych źródeł historycznych doby staropolskiej na pewno do ciekawszych należą te o charakterze epistolograficznym. Ich treść, bardzo często nacechowana dużym subiektywizmem, niesie zazwyczaj wiele informacji, których nie da się odnaleźć w innych źródłach. Do takich interesujących zbiorów należą listy Stanisława Karwowskiego, generalnego plenipotenta Izabeli Branickiej, siostry Stanisława Augusta Poniatowskiego i żony kasztelana krakowskiego Jana Klemensa Branickiego, pisane przez niego w latach 1771–1788. Wydawać by się mogło, że nie znajduje się w nich nic poza zwięzłymi informacjami na temat spraw prawno-majątkowych i gospodarczo-finansowych kasztelanowej krakowskiej. Nic bardziej mylnego. Autor listów barwnym językiem i nierzadko ze swadą, jakiej nie powstydziłby się sam Jan Chryzostom Pasek, rysuje w nich tętniący życiem obraz środowiska białostockiego dworu i latyfundium Izabeli Branickiej, staropolskiej palestry i mechanizmów jej działania, podlaskiej szlachty, w końcu codzienności magnackiego oficjalisty reprezentującego prawno-majątkowe, i nie tylko, interesy królewskiej siostry.

W roku 1177 p.n.e. grupy maruderów znanych pod nazwą „Ludy Morza” najechały Egipt.

SPIS TREŚCI
ZENON ROMANOW – Andrzej Czarnik – nauczyciel, historyk, społecznik 5
Bibliografia publikacji Andrzeja Czarnika, opr. Zenon Romanow i Wojciech Skóra 9
JAROSŁAW SOCHACKI – Kwestia trybutu śląskiego w XII wieku 13
AGNIESZKA TETERYCZ-PUZIO – Wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Palestyny 29
ZBIGNIEW I. BRZOSTOWSKI – Reinhold Heidenstein – Epitafium historyka 43
ANDRZEJ GROTH – Wieś kaszubska Krokowa w XVII-XVIII wieku 47
ZYGMUNT SZULTKA – Pierwsze niemieckie tłumaczenie „Bogurodzicy” 55
MARIAN MROCZKO – O kształt polskiego obszaru narodowego nad Bałtykiem w końcu XIX i na początku XX wieku 65
MAŁGORZATA MASTALERZ-KRYSTJAŃCZUK – Pomorze w publicystyce
Antoniego Chołoniewskiego 79
HIERONIM RYBICKI – Andrzej Czarnik o Pograniczu niemiecko-
-polskim w okresie między dwiema wojnami światowymi 97
KACPER PENCARSKI – Przebieg demobilizacji w Koszalinie w latach 1918-1920 111
ELśBIETA KAL – Dialog twórczości Karla Schmidta-Rottluffa i Maxa Pechsteina. Szkic problematyki 123
GRZEGORZ P. BĄBIAK – Pstrągi Maxa Pechsteina 143
MAREK STAśEWSKI – Zmiany statutu Obywatelskiego Stowarzyszenia Strzeleckiego w Oliwie (Bürgerschützenverein Oliva e.V.) w latach 1934-1941. Przyczynek do nazyfikacji Wolnego Miasta Gdańska 149
WOJCIECH SKÓRA – Glosa do pomorskich podróŜy Józefa Kisielewskiego (1937-1938) 161
PIOTR KOŁAKOWSKI – Organizacja i działalność polskiego wywiadu na kierunku czecho-słowackim (listopad 1938 – marzec 1939) 171
MAREK ANDRZEJEWSKI – W cieniu Berlina. Stosunki polsko-
-szwajcarskie po wybuchu II wojny światowej 185
JERZY W. BOREJSZA – Kilka uwag o kolaboracji we współczesnym języku polskim 195
TADEUSZ KMIECIK – Organizacja systemu szkolnictwa wojskowego w latach 1945-1955 205
JERZY PRZYBYLSKI – Rozwój i doskonalenie szkolenia specjalistów – marynarzy i podoficerów dla potrzeb Marynarki Wojennej w latach 1956-1980 225
ZENON ROMANOW – Zjazd działaczy V dzielnicy Związku Polaków
w Niemczech w Złotowie w 1957 roku 239
MACIEJ HEJGER – Położenie mniejszości narodowych na terenie województwa koszalińskiego w latach 1960-1970 w świetle źródeł 253
ARKADIUSZ SŁABIG – śydzi w województwie koszalińskim w okresie kampanii antysyjonistycznej 1967-1968 w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa 269
PIOTR SEMKÓW – Sprawa „Ren”. Działalność MSW PRL na kierunku zachodnioniemieckim w latach 70. XX wieku 281
Informacje o autorach 289

Książka dotyczy historii państwa Kilindich, leżącego w górach Usambara w Afryce Wschodniej, na obszarze dzisiejszej Tanzanii. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania wiążące się z powstaniem i funkcjonowaniem tego państwa okresie od połowy XVIII wieku do utraty niepodległości w 1895 roku. Praca opiera się na założeniach, że państwo Kilindich funkcjonowało dzięki - dającej korzyści obu stronom - swoistej umowie społecznej, zawartej pomiędzy lineażem panującym rodu Kilindich a wspólnotami plebejskimi. Odtwarzając układ sił i rozkład ciężarów związanych z utrzymaniem instytucji państwa, autor odczytał treść tej umowy i sposób, w jaki interpretowali ją uczestnicy.

Hugues-Félicité-Robert de Lamennais (1782-1854) – ksiądz, ideolog oraz pisarz. Najpierw zwolennik ultramontanizmu, później rzecznik odnowy Kościoła katolickiego. W 1841 zerwał z Kościołem i poświęcił się polityce. Założył w 1830 i był jednym z redaktorów dziennika („Przyszłość”) „L'Avenir”. Przez tę działalność starał się jako ultramontanista stworzyć silną przeciwwagę intelektualną przeciw gallikanizmowi francuskiemu. Jego poglądy zawarte w czasopiśmie „L'Avenir” zostały pośrednio potępione w encyklice „Mirari vos” papieża Grzegorza XVI, z 15 sierpnia 1832. Sam Lamennais przyjął postawę uległą i zaakceptował nauczanie papieża. Później jednak zmienia zdanie i stwierdza, że papież nie może zakazać mu jego własnych twierdzeń i przekonań. Kontynuując wydawanie „L'Avenir” jeszcze bardziej radykalizuje poglądy. Nazywa papieża „niemym świadkiem krzywd i popełnianych zbrodni przez wielkich”. W końcu papież Grzegorz XVI odnosi się bezpośrednio do poglądów ks. Lamennais w encyklice „Singulari nos”, z 25 czerwca 1834. Ks. Lamennais w końcu zrywa z Kościołem i kontynuuje nauczanie, skłaniając się coraz bardziej ku socjalizmowi i oddalając się tym samym od nauczania Kościoła. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Hugues-Félicité-Robert_de_Lamennais)

Książka podejmuje niezmiernie istotny i subtelny problem wczesnego chrześcijaństwa, który, jak zaznacza autor we wstępie, był „decydujący o sensie istnienia nowego wyznania”, mianowicie kwestię boskości Jezusa Chrystusa. Śledzi zjawisko anomeizmu, którego przejawy dostrzega już w teologii przednicejskiej, a które zyskało wyraz w wielkich heterodoksyjnych nurtach IV wieku, jakimi były arianizm, neoarianizm i eunomianizm. Należy zgodzić się z Autorem, że anomeizm i dyskusje z nim związane stanowiły problem zarówno teologiczny, jak też filozoficzny, a niekiedy nawet filologiczny. Ważnym walorem pracy jest jej charakter źródłowy. Wykorzystuje też obszerną literaturę przedmiotu, o czym świadczą obszerne przypisy oraz obfita bibliografia, ale przede wszystkim odniesienia w tekście do dyskusji czy opracowań istniejących w literaturze naukowej, także w tej najnowszej.