Dialogi Tom 2

Wydanie z opracowaniem

Lucjusz Anneusz Seneka lub Seneka Młodszy (4–65 n.e.), rzymski myśliciel, pisarz, polityk i mówca, stanowi od wieków symbol stoickiej mądrości, której kanon współtworzą jego myśli. Fragmenty wybrane w tym tomie przez wybitnego filologa klasycznego Stanisława Stabryłę nie mają tylko charakteru efektownych sentencji, lecz często obejmują dłuższe wywody obrazujące charakter myślenia Seneki. Ten filozof wiódł ryzykowny, zakończony tragiczną śmiercią żywot w służbie osławionych rzymskich cesarzy Kaliguli i Nerona. Zginął z rozkazu tego drugiego, swojego wychowanka, najwyraźniej odpornego na jego nauki. Wiadomo też, że nierzadko przeczył swoim postępowaniem głoszonej przez siebie stoickiej moralności. Mimo to jego pisma zachowały dawny autorytet. Niniejszy wybór skupia się przede wszystkim na wypracowanym przez Senekę systemie etycznym. Podstawa etyki, osobista cnota, jest celem samym w sobie, a życiem ma rządzić „apatia” w stoickim sensie, uwolnienie się od namiętności w imię kultywowania cnoty i życia zgodnego z naturą, ponieważ natura nie zepsuła człowieka. Pisma etyczne tego myśliciela miały charakter terapeutyczny, służyły leczeniu duszy z ziemskich przypadłości, uczyły (zwłaszcza władców) łagodności, zwalczania gniewu i godzenia się z losem. Teksty zostały przełożone specjalnie do tego tomu, a trudność zadania tłumacza czytelnik może ocenić, konfrontując przekład z oryginalną wersją łacińską zamieszczoną w tym dwujęzycznym wydaniu.

W świecie idei Platona jedną z najistotniejszych była idea państwa doskonałego,rządzonego przez mędrców-filozofów,realizującego takie wartości jak:Sprawiedliwość,Prawda,Dobro i Piękno.Warunkiem realizacji tych szczytnych celów było odrzucenie demokracji.Cóż bowiem miała i ma do zaoferowania demokracja,która zabiła tak prawego i uczciwego człowieka jak Sokrates,która podporządkowuje-tkwiącej w ciemnej jaskini-większości racje wykształconych elit i jednostek,która niweluje różnice wynikające z naturalnych dysproporcji zdolności charakterów ludzi,która wreszczie zrównuje w prawach głupców i mędrców,oszustów i ludzi honoru?

Państwo Platona jest traktatem politycznym, który powstawał w kilku okresach. Najpierw, w okresie sokratycznym, została napisana księga I podejmująca zagadnienia sprawiedliwości i niesprawiedliwości. Pozostałych dziewięć ksiąg autor stworzył paręnaście lat później, w okresie konstrukcyjnym. W swoim dziele Platon maluje obraz państwa idealnego: sprawiedliwy podział zadań, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, staranna edukacja. Państwo idealne jednak brutalnie wkracza w najintymniejsze sfery życia obywateli.

Kiedy ateński sąd ludowy skazał na śmierć za nieobyczajność i psucie młodzieży, Sokratesa, mistrza Platona, autor Państwa zaczął zadawać sobie pytania, na które chyba nikt do dzisiaj nie znalazł odpowiedzi. Czy demokracja jest najlepszym możliwym ustrojem państwa? Czy słuszne jest, aby głos mędrca ważył tyle samo co głos pijaka i obiboka? Jak zapobiec nieszczęściom zrodzonym przez głupotę, chciwość i żądzę władzy elit? Jak uniknąć anarchizujących, destrukcyjnych skutków nadmiaru wolności jednostki?

Oddajemy Czytelnikowi do rąk jedno z najznamienitszych dzieł Platona w klasycznym przekładzie Władysława Witwickiego. Przemyślenia dotyczące ustroju państwa są w tym tekście zaskakująco bogate, a problemy wynikające z niedostatków demokracji uderzająco aktualne. Państwo jest lekturą dość wymagającą, jednak powinien ją przeczytać każdy, kto zastanawia się nad problemami społeczeństwa, państwowości czy sprawowania władzy.

Throughout history, some books have changed the world. They have transformed the way we see ourselves - and each other. They have inspired debate, dissent, war and revolution. They have enlightened, outraged, provoked and comforted. They have enriched lives - and destroyed them. Now Penguin brings you the works of the great thinkers, pioneers, radicals and visionaries whose ideas shook civilization and helped make us who we are.
Perhaps the most widely read thinker of all time, Confucius transformed Chinese philosophy with his belief that the greatest goal in life was pursuit of 'The Way': a search for virtue not as a means to rewards in this world or the next, but as the pinnacle of human existence.

Dialog Augustyna z własnym rozumem jest jednocześnie intymnym zwierzeniem i filozoficznym traktatem. Żarliwy, wręcz namiętny stosunek filozofa do prawdy i filozoficznych dociekań nadał taką formę także pozostałym dialogom - O NIEŚMIERTELNOŚCI DUSZY i O WIELKOŚCI DUSZY. Posługując się językiem pełnym metafor, Augustyn z pasją dyskutuje nie tylko o tajemnicach duszy, ale też o sprawach codziennych. Jak rozpoznajemy fałsz, jak pracują nasze zmysły, jak odczuwa nasze ciało, jak rozumiemy poszczególne słowa? Dla Augustyna bowiem życie, myślenie, wiedza, miłość do ludzi i miłość do Boga stanowią jedność.