Do Polski, Rosji, Słowian

Zbiór blisko pięćdziesięciu esejów poświęconych najwybitniejszym polskim artystom od drugiej połowy XIX wieku do czasów współczesnych. Każdy z tekstów koncentruje się na wskazaniu esencji twórczości danego malarza – od zarysowania tła biograficznego, często przez analizę psychologiczną twórcy, po podsumowanie jego dorobku artystycznego. Rozważania wzbogacone są w interpretacje wybranych dzieł sztuki, które niejednokrotnie wykraczają poza oczywiste przesłanie, jakie niesie obraz. Jak zauważa autorka: „Właściwy sens sztuki zawiera się w twórcy. Dzieła są jedynie tropami, które pozwalają do tego źródła dotrzeć”. Maria Anna Potocka umożliwia czytelnikom wnikliwe i bardzo subiektywne spojrzenie na dorobek artystyczny wielu polskich malarzy, choćby Jana Matejki, Jacka Malczewskiego, Tadeusza Kantora, Wojciecha Fangora, Edwarda Dwurnika czy Leona Tarasewicza, tłumacząc, że indywidualne relacje z czyjąś sztuką i zgłębienie jej w osobisty sposób pozwalają każdemu odbiorcy przeistoczyć się niejako w artystę.

Witajcie w technoświecie. W świecie, w którym przez 24 godziny na dobę nieświadomie pracujemy dla wielkich firm technologicznych, przekazując im bezcenne dane. W którym sztuczna inteligencja zastępuje ludzką pracę, infosfera zatruta jest masą kłamstw i bzdur, a technologie, które powinny nam służyć, wymykają się nam spod kontroli, zaczynają nami rządzić.
Stop. A może nie jest tak źle? Ubóstwo na świecie maleje, poszerzają się obszary demokracji, firmy technologiczne oferują nam masę wspaniałych narzędzi, których potrzebujemy do rozwiązywania codziennych problemów…
Ta rozmowa to starcie technosceptyka, profesora Andrzeja Zybertowicza, socjologa, nauczyciela akademickiego, doradcy społecznego prezydentów Lecha Kaczyńskiego i Andrzeja Dudy – z (umiarkowanym) technoentuzjastą, socjologiem Jaremą Piekutowskim.
Jak zatruta infosfera szkodzi państwu (polskiemu i nie tylko)? Jak Putin prowadzi przeciwko Zachodowi walkę informacyjną? Jak wyzwolić się z panowania technologii i cybernetycznych władców? Czy potrzebne jest nam Wielkie Spowolnienie? O tym wszystkim opowiada profesor Zybertowicz w wywiadzie-rzece.
***
„Od polityki po duchowość, w wielkim biznesie i wychowaniu dzieci – nasze życie »cyfryzuje się« na każdym froncie. W tym, co najbardziej intymne, i tam, gdzie to najbardziej powszechne. Nie ma dziś ważniejszego, bardziej wszechobejmującego tematu. Dlatego tak ważne jest, żeby myśleć i mówić o nim tak, jak to zrobili profesor Andrzej Zybertowicz z Jaremą Piekutowskim. Z szerokiej perspektywy, ze świadomością przełomowości czasu, w jakim żyjemy. Wskazując zagrożenia, ale nie rozrywając szat. A nawet pozostawiając czytelnika z nadzieją, że człowieczeństwu, jakie znamy, uda się wyjść z tego wszystkiego cało”– Jan Maciejewski, publicysta („Plus Minus”, „Kontra”, „Teologia Polityczna”).
***
„Czytam Zybertowicza od lat. Uważam, że absolutna ekstraklasa europejskich intelektualistów naszych czasów. Cyber kontra real tylko mnie w tym przekonaniu utwierdza. Zresztą przekonajcie się sami” – Rafał Woś, dziennikarz, felietonista, publicysta ekonomiczny autor książek i scenariuszy filmowych.
***
„Cyberprzestrzeń jest współczesnym polem walki, na którym zaciera się pojęcie czasu pokoju, kryzysu i wojny, co pokazuje w szczególności obecny konflikt w Ukrainie. Czy jesteśmy gotowi na rewolucję technologiczną, jaką niesie? Czy nie jest jednak odwrotnie, że to potoczne cyber nas kontroluje, uzależnia? Czy współczesny człowiek – użytkownik globalnej sieci Internet – jest w stanie rozróżnić prawdę od fałszu w tym całym infozgiełku? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi udzieli prof. Andrzej Zybertowicz w publikacji »Cyber kontra real«” – Gen. bryg. Karol Molenda.

To najlepsza książka biznesowa roku 2021 według Financial Times & McKinsey. To thriller i zarazem przewodnik po zakamarkach cyberprzestrzeni. Prezentuje bogatą galerię szpiegów, hakerów, handlarzy bronią, naukowców, polityków i ludzi biznesu. Pokazuje kulisy działania NSA, GRU czy Mosadu. Wiele miejsca zajmuje w książce cyberbezpieczeństwo w odniesieniu do biznesu i ogromnych strat ponoszonych przez firmy, zwłaszcza banki, na skutek cyberataków.

Zagrożenia, które jeszcze dziesięć lat temu wydawały się jedynie hipotetyczne, teraz stały się jak najbardziej realne. Obecnie terrorysta z łatwością może zakłócić działanie oprogramowania wykorzystywanego w Boeingach. To o wiele prostsze niż porwanie samolotu i zderzenie go z drapaczem chmur. Rosja udowodniła, że jest w stanie wyłączyć prąd w środku zimy. Przekonaliśmy się, że Korea Północna potrafi na odległość siać chaos w amerykańskich szpitalach. Cyberprzestępcy wykorzystali fakt, że pandemia zatrzymała miliony ludzi w domu przy komputerach, by włamać się do niezliczonej liczby amerykańskich firm z listy Fortune 500. Ataki wydają się nie mieć końca.

Reporterka „New York Timesa”, Nicole Perlroth, opierając się na wieloletnich relacjach i setkach wywiadów, pozwala zajrzeć przez dziurkę od klucza do tajemnego, wręcz niewidzialnego świata przemysłu cyberbroni, dzięki czemu każdy z nas, żyjący w centrum cyfrowego tsunami, będzie miał szanse zabrać głos, zanim będzie za późno. Jej książka jest owocem siedmiu lat dziennikarskiego śledztwa i stanowi poważny sygnał ostrzegawczy, że nasze być albo nie być może zależeć od zbudowania potężnych mechanizmów obronnych w cyberprzestrzeni. A teraz, kiedy pandemia przeniosła nasze życie jeszcze głębiej w świat internetu, staliśmy się jeszcze bardziej narażeni na ataki. Wystarczy, że zostanie przeciw nam wymierzone jedno z najbardziej pożądanych narzędzi w arsenale każdego szpiega – błąd w oprogramowaniu – zero-day. Może on po cichu szpiegować naszego iPhone’a, zakłócić pracę systemu kontroli bezpieczeństwa w zakładzie chemicznym, zmienić wyniki wyborów czy sparaliżować system energetyczny. Bo bez względu na to, jak mocny jest sejf, zawsze znajdzie się ktoś, kto potrafi się do niego włamać.

Publikacja przedstawia główne kierunki zmian w dziennikarstwie, w pojmowaniu funkcji przekazu dziennikarskiego.

"Moich szkiców średniowiecza nie należy uważać za pracę historyka, lecz tylko publicysty. Pisałem je, aby zakwestionować zadawnione poglądy i wezwać do kontroli pewnych pojęć, które takiej rewizji jak najbardziej wymagają. Inteligentniejszy czytelnik stwierdzi, że ciągle wygłaszam protesty przeciw pojęciom ustalonym i zamarzniętym. Czytelnik mniej inteligentny będzie mówił i pisał, że o takiej lub takiej sprawie nie mam pojęcia, bo przecież „wiadomo jest, że było inaczej”.

Stanisław Cat-Mackiewicz

Herezje i prawdy mimo upływu pół wieku od momentu powstania są nadal świetną lekturą, (…) godną polecenia, mimo swoich śmiałych, nieraz może zbyt śmiałych hipotez, ocierających się prawie o historię alternatywną (...). Niniejsza książka jest także bez wątpienia wyrazem fascynacji Mackiewicza dynastią jagiellońską, a jednocześnie wyrazem tęsknoty za światem, który odszedł wraz z wybuchem drugiej wojny światowej i bezpowrotnie pogrzebał ideę jagiellońską.

prof. Jerzy Sperka

Europa znalazła się na rozdrożu. Niestety nikt nie ma pomysłu, co z tym fantem począć.



Ta tyleż przenikliwa, ile przygnębiająca diagnoza, którą najpełniej wykłada w specjalnym wydaniu „Krytyki Politycznej” niemiecki socjolog Wolfgang Streeck, pozostawia mało miejsca na optymizm. Nie skłaniają do niego również pojawiające się co jakiś czas pomysły na ratowanie sytuacji. Czy nasze problemy rozwiążą bezpośrednie wybory przewodniczącego Komisji albo ogólnoeuropejskie listy wyborcze do Parlamentu Europejskiego? Bardzo to wątpliwe, skoro realna władza decydowanie o kształcie dzisiejszej Europy systematycznie przesuwa się w kierunku ciał technokratycznych z Europejskim Bankiem Centralnym na czele.



Prawie wszyscy zgadzają się, że „tak dalej być nie może”; szczegółowo piszą o tym w numerze choćby Claus Offe, Iwan Krastev czy Ulrich Beck. Jedyną nadzieją na zmianę obecnej konfiguracji są Niemcy. Zarazem trudno uwierzyć, że zwycięska po ostatnich wyborach w Niemczech Angela Merkel będzie chciała się w taki projekt mocno zaangażować.



Co pozostaje w tej sytuacji? Praca organiczna na rzecz „uwspólnotowienia” ryzyka i długów, której uważnie przypatrywał się w Brukseli i Strasburgu Cezary Michalski. Praca wyobraźni, poszukiwanie nowych tożsamości i nowej polityczności, jakie proponuje nam Chantal Mouffe. Pesymizm intelektu i optymizm woli, do których wzywa Ulrike Guérot, orędowniczka wizji Rzeczpospolitej Europejskiej. Wszystko po to, aby nie skończyć jak nieszczęsny Stefan Zweig – z nostalgicznym wspomnieniem o europejskim projekcie jako zrujnowanym „świecie wczorajszym”.



Poza częścią główną numeru polecamy również blok tekstów o dylematach modernizacji na peryferiach. Andrzej Mencwel czyta z tej perspektywy Jankesa na dworze króla Artura, Andrzej Walicki Borysa Kagarlickiego a Jakub Majmurek rozmawia z Aleksandrem Kiossevem, twórcą koncepcji samokolonizacji Europy Środkowo-Wschodniej.