Do widzenia, Lily

Czy w życiu zawsze jest tak samo? Czy można oszukać przeznaczenie? Czy miłość to dar? A może przekleństwo? Kto ponosi winę za wybuch namiętności – mężczyzna czy kobieta? Co jest ważniejsze – honor czy sprawiedliwość?

Kolejna powieść jednej z najbardziej znanych i wielokrotnie nagradzanych pisarek ukraińskich, rodowitej Hucułki z Bukowiny. Tym razem Maria Matios proponuje sagę rodzinną w trzech nowelach.
Na pozór odrębne historie nieoczekiwanie zaczynają się zazębiać, a z każdą stroną książki odkrywamy ich wzajemne, zaskakujące powiązania. Dramat kilku huculskich rodów rozgrywa się na początku XX wieku na malowniczych terenach dawnej monarchii austro-węgierskiej (dziś pogranicze ukraińsko-rumuńskie).
Zwięzły i wyrafinowany styl opowieści, wyraźnie zarysowane, pełnokrwiste postacie, niełatwe wybory moralne, miłość, grzech i zbrodnia – wszystko to wciąga czytelnika w odległy czasowo i geograficznie świat jakże bliskich nam również dzisiaj ludzkich emocji.

Śmierć przychodzi wtedy, gdy przestajesz na nią czekać.

Michael Davies ma 26 lat i uważa swoje życie za pasmo nieustających porażek. Traumy wyniesione z dzieciństwa i rozczarowująca dorosłość pchnęły go w otchłań, z której nie potrafi się uwolnić. Pogłębiającą się depresję leczył narkotykami, co sprawiło, że zupełnie stracił kontrolę nad swoim życiem. Wyczerpany i sfrustrowany, decyduje się na zażycie specyfiku, dzięki któremu wszystkie jego problemy mają się zakończyć w skuteczny sposób. Tylko dziewięć godzin od momentu połknięcia tabletki wystarczyło jednak, by niebo stało się piekłem, a piekło – niebem. Plan, z którego już nie da się zrezygnować, stracił swoje znaczenie w momencie, gdy w życiu Michaela pojawił się powód do tego, by docenił największą wartość, czyli swoje życie… Czy to, czego tak bardzo pragnął, stanie się jego największym przekleństwem?

Spotykają się dwa potwory. Jednym z nich jestem ja.

Yunjae od urodzenia nie przejawia żadnych emocji. Cierpi na aleksytymię – zaburzenie, które utrudnia odczuwanie radości, smutku czy strachu. To mniejsza niż przeciętnie liczba neuronów w ciele migdałowatym mózgu skazuje go na ten stan i społeczną alienację. W szkole Yunjae jest outsiderem, a w domu o tym, że emocje w ogóle istnieją, przypominają mu mama i babcia, rozwieszając karteczki z napisami: „śmiech” lub „płacz”.

W dniu jego szesnastych urodzin, podczas wspólnego wyjścia do restauracji, mama i babcia stają się ofiarami brutalnego napadu. Świadkiem zdarzenia jest Yunjae, który przygląda się scenie beznamiętnie. Pomoc osamotnionemu chłopakowi ofiarowuje piekarz zwany doktorem Shim, jednak później na drodze Yunjae zjawia się agresywny, nadpobudliwy Gon.

W odpowiedzi na swoje brutalne ataki na Yunjae’go Gon otrzymuje tylko absolutny spokój. Chłopcy zaczynają ze sobą rozmawiać i okazuje się, że wiele mają sobie do przekazania. Jeden odczuwa aż za dużo, a drugi nie czuje nic.

Kiedy pewnego razu Gon znajduje się w niebezpieczeństwie, Yunjae zdobywa się na więcej, niż ktokolwiek mógł się spodziewać.

Pierwszy w polszczyźnie wybór z całości dzieła tego potwora słów, giganta barokowej prozy, mistrza paradoksów, jednego z największych ironistów w historii literatury, modelowego melancholika oraz pozbawionego złudzeń utopisty.
Anatomia melancholii to książka legenda, księga wszystkich ksiąg, tekst wzorcowo bezkompromisowy, który chciał zmieścić w sobie całą dostępną wówczas bibliotekę, opisać melancholijną przypadłość, ale i zdiagnozować depresyjną cywilizację. Co najciekawsze (i zarazem niezwykle bolesne) ta diagnoza ze zdumiewającą aktualnością przystaje wciąż do naszego świata. „Wszyscy jesteśmy pomyleni” – mówi Burton i z całą bezwzględnością wylicza za pomocą tych swoich gargantuicznych, meandrujących zdań wszystkie powody ludzkiego szaleństwa: opresję polityki, religię, miłość, nadmiar wiedzy i niedostatek uczciwości, biedę, głód, zarazy, gnuśność i tyranię konwenansu, głupotę władców i społeczną agresję.

Robert Burton (1577–1640), angielski pisarz, duchowny i bibliotekarz, autor właściwie tylko jednej książki. Pierwsze wydanie Anatomii melancholii ukazało się w roku 1621, ale autor nieustannie rozszerzał i poprawiał jej tekst. Powszechnie uznawana za jedno z najważniejszych dzieł w historii literatury oraz arcydzieło prozy eseistycznej, weszła ona również i do historii nauk medycznych, i do popkultury. BLURB „Dostojność i żałosność świata: wesołość, duma, konsternacja i uważność, prostota i łajdactwo, delikatność, niegodziwość, szczerość i prawość – poświęcają się we wzajemnym pomieszaniu”, a oprócz tego docierające zewsząd „bałamuctwa”, których „nie da się już odkręcić”, i których widok „wątrobę zalewa żółcią”. Tak, to Anatomia nas samych i naszego świata, a uwspółcześniający tekst Burtona przekład Michała Tabaczyńskiego czyni aktualność lektury jeszcze bardziej palącą.
prof. Tadeusz Sławek

FRAGMENT
Na co to wszystko? Ufam, że nie znajdzie tu nikt powodu do obrazy a jeśli nawet, to Nemo aliquid recognoscat, nos mentimur omnia [niech nikt nie bierze tego do siebie, bo wszystko to fikcja]. Wszystkiemu przeczę (oto moja ostatnia już obrona), wszystkiego się wypieram, odwołuję to, co tu powiedziałem, jeżeli ktoś mi chce coś wytknąć a przepraszam z równą łatwością, jak ten czy ów rzucał oskarżenie liczę jednak (wyrozumiały czytelniku) na twoją łaskawość i pobłażliwość.

NA SKRZYDEŁKO
Kiedy w 1621 roku Robert Burton, szkolarz z Oxfordu, wydawał swe wielkie rozmiarami dzieło (ponad 1200 stron w trzytomowym wydaniu oficyny Dent & Sons z 1948 roku plus około 300 stron przypisów), obdarzając go niezwykłym tytułem, o którym po stuleciach Borges miał powiedzieć, że to najbardziej godny zazdrości tytuł w historii literatury, nie przypuszczał, że wypuszcza w świat księgę, która stanie się swoistym kompendium wiedzy o człowieku. Terapeutyczna w zamiarze Anatomia melancholii miała złagodzić nieuleczalny smutek będący nieusuwalną dyspozycją egzystencjalną człowieka. Zaczytywał się Anatomią Lawrence Sterne kreując swego Tristrama Shandy i próbując leczyć go ze śledziennictwa (kto jeszcze pamięta o tym słowie nawiązującym wprost do źródła melancholii, jakim wedle starożytnej i renesansowej medycyny była śledziona) John Keats zostawił ponoć w swej bibliotece egzemplarz Anatomii opatrzony ręcznymi zapiskami na marginesach. Dr Samuel Johnson, książę angielskiego Oświecenia, wyznał swemu biografowi Jamesowi Boswellowi, że Anatomia melancholii jest jedyną książką, dla której mógł wcześniej niż zwykle zerwać się z łóżka. Wybitny lekarz sir William Osler, wykładający medycynę w Oxfordzie w początku XX wieku, uważał Burtona za ojca nowoczesnej psychiatrii i szczycił się posiadaniem wszystkich 5 edycji Anatomii wydanych za życia autora. Antoni Kępiński pisze, iż Burton jest „jedną z najciekawszych i zasłużonych dla historii melancholii postaci”, a jego dzieło dotyczące „zaburzeń psychicznych” jest „jednym z najczęściej wznawianych do obecnych czasów”. Późny modernizm odkrył z kolei w Burtonie, niestrudzonym czytelniku tkającym swój tekst z cytatów z około tysiąca autorów, swego antenata – wirtuoza lektury nasłuchującego głosów z różnych epok i układających z nich nowe kompozycje. Wydajmy więc przynajmniej fragmenty tego dzieła, nie tylko dlatego, że zajmuje tak poczesne miejsce w historii kultury, ale również dlatego, że należąc do tej samej epoki, co Novum Organum (1620) Francisa Bacona i Rozprawa o metodzie Kartezjusza (1637), uzupełnia te dzieła tworzące podstawy nowoczesnej obserwacji naukowej niezwykłą medytacją nad kondycją człowieka.

This new hardback edition of the much-loved story of orphan Anne Shirley has been created in partnership with the world-famous V&A Museum, and has an exquisite cover design from their original William Morris collection. Marilla and Matthew Cuthbert are in for a big surprise. They are waiting for an orphan boy to help with the work at Green Gables - but a skinny, red-haired girl turns up instead. Feisty and full of spirit, Anne Shirley charms her way into the Cuthberts’ affection with her vivid imagination and constant chatter. It’s not long before Anne finds herself in trouble, but soon it becomes impossible for the Cuthberts to imagine life without ‘their’ Anne - and for the people of Avonlea to recall what it was like before this wildly creative little girl whirled into town.

Pewnego poranka na plażę jednej z wysp Archipelagu Psa morze wyrzuca trzy ciała czarnoskórych mężczyzn. Wszystko wskazuje na to, że topielcy to emigranci przemycani przez Morze Śródziemne. Nieliczni, którzy o tym wiedzą, zastanawiają się, co zrobić z ciałami? Czy - jak chce Mer – wrzucić zwłoki do rozpadliny po kryjomu, by nie odstraszyć inwestorów planujących wybudować na wyspie uzdrowisko? A może – jak domaga się Nauczyciel - zawiadomić odpowiednie służby i szukać prawdy o tym, jak zginęli mężczyźni? Pewne jest jedno: spokojnych wyspiarzy żyjących z rybołówstwa i uprawy winorośli czeka egzamin z człowieczeństwa.

„Archipelag Psa” Philippe’a Claudela to ponadczasowa powieść-refleksja na temat ludzkiej kondycji. Autor demaskuje postawy społeczne, burzy pozorny spokój i stawia ważne pytania o to, czy mamy prawo za wszelką cenę bronić status quo - nawet gdyby oznaczało to sprzeniewierzenie się ideałom.

Przypowieść o ciemnej stronie ludzkiej natury.
„Le Figaro”

Żeby napisać „Archipelag Psa” – parabolę o kryzysie emigracyjnym – pisarz zapożyczył tyle samo z powieści, co z teatru.
„Le Monde”

W tym jest Szekspir.
„Madame Figaro”

Nieustępliwa.
„Elle”