Doświadczenia zmian społecznych

Drugi tom czasopisma poświęcono problemowi społecznych konsekwencji rozwoju, a obecnie upadku przemysłu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Część artykułów oparta jest na badaniach procesów przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych starych regionów Europy. Badania te prowadzone były przez zespół socjologów pod kierunkiem Kazimiery Wódz w ramach unijnego projektu „Space, Place and the Historical and contemporary articulations of regional, national and European identities through work and community in areas undergoing economic REstructuring and regeneration” - SPHERE. W pozostałych szkicach przedstawiono ogólne refleksje nad restrukturyzacją przemysłu oraz jej społecznymi konsekwencjami, ukazano także problem przemian w innych regionach kraju.

Mamy przyjemność oddać w Państwa ręce monografię będącą zbiorem artykułów przygotowanych i zaprezentowanych przez Uczestników 52. Międzynarodowego Seminarium Kół Naukowych „Przepływ informacji gwarancją rozwoju nauki”, które odbyło się na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie w dniach 26-27 czerwca 2023 r. Twórcami tych prac są studenci i doktoranci uczestniczący w 52. MSKN.
Tomy niniejszej publikacji zawierają najlepsze prace z zakresu nauk humanistycznych, społecznych, ekonomicznych, polityczno-prawnych, biologicznych, medycznych, nauk o żywności i o zdrowiu, nauk weterynaryjnych i zootechnicznych, nauk technicznych oraz nauk rolniczych, leśnych i ochrony środowiska.
Od autorów

Autobiografizm jest zjawiskiem pogranicznym, oscylującym między sztuką a życiem, wzniosłością a trywialnością. Choć od kilku dekad podlega systematycznym badaniom oraz cieszy się zainteresowaniem czytelników, twórców i mediów, nie traci „dzikiego” charakteru: przyrasta, zarasta, zmienia się i multiplikuje. Na takim założeniu oparte zostały temat i kompozycja tej monografii, szóstej publikacji w serii Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych. W trzech częściach książki znalazły się artykuły ułożone według klucza pojęciowego, wykrystalizowanego podczas dyskusji, która odbyła się tym razem w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, na wieloznacznym pograniczu. Przebieg debaty podyktował tytuły części: Na pograniczach, Sceny autobiografii, Tożsamość w Polsce. Pierwsza zawiera artykuły opisujące doświadczenie półperyferii i peryferii, prowincji i dawnych kolonii, które układają się w mity reinwencyjne. Druga skupia się na społecznych umiejscowieniach, relacjach międzyludzkich oraz kontekstach autobiografii. Trzecia zaś to opowieść o tożsamości odbitej w opowieściach – celowo lub w pewnej mierze przypadkiem, na marginesie, na zakładce włożonej między spisywane w innym celu narracje.

Publikacja przygotowana została przez zespół badaczy wywodzących się z różnych środowisk naukowych oraz praktyków na co dzień pracujących w jednostkach organizacyjnych służb, inspekcji i straży. Wszyscy autorzy zostali zaproszeni do podjęcia refleksji nad zagadnieniem obecności seniorek i seniorów w przestrzeni miejskiej, aktualnie prowadzonymi i przygotowywanymi politykami senioralnymi oraz praktyką działań organizacji pozarządowych. Ważnym punktem odniesienia rozważań ujętych w monografii jest pandemia SARS-CoV-2 i zebrane w trakcie jej trwania doświadczenia ze współpracy w trosce o grupę osób najbardziej dotkniętych konsekwencjami pandemii.

Doświadczenia pandemiczne służb czy wyostrzone skutki zmian demograficznych polskiego społeczeństwa – to tylko część problemów, przed których rozwiązaniem stają politycy ze szczebla samorządowego i rządowego. Postulatem wyraźnie podnoszonym przez wszystkich autorów jest konieczność opracowania zintegrowanej na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym polityki senioralnej odzwierciedlającej doświadczenia i potrzeby jej aktorów instytucjonalnych, pozarządowych i adresatów tych działań. Dotychczas obserwowany brak jednolitej polityki senioralnej sprzyja mnogości dokumentów – często niespójnych – formalnie obowiązujących na danym terenie. Cierpią na tym grupy seniorek i seniorów, a w konsekwencji całe społeczeństwo

The item considered by all of us to be particularly significant in interpreting social realities, but also ourness-otherness, is space and especially its corresponding social concepts of territoriality. Undertaking an analysis of territoriality, we should not assume that it is a crucial component in the construction of any notion of social differentiation. Without a doubt, however, a denial of territoriality as an organizing principle in social order, and the concept of non-territoriality of cultural differences suggest an important role played by space in constructing the social world. These concepts thus uphold the importance of this category in scholarly discourse. Our discussion of the role of space and territoriality in constructing cultural interpretations of social realities may be divided into two main perspectives as reflected in the volume's two parts. First, space is an element of a social conception of the world. This perspective permits studying its various understandings by contemporaries. [...] Part II addresses the problem of multiple symbolic orders and their superimposition as experienced by territory-bound communities as well as immigrants. Here the concept of social field is suggested as a theoretical tool permitting effective description of the symbolic entanglements resulting from such multiplicity.
Introduction, pp. 8-9

Michał Jan Lutostański – socjolog, doktor nauk społecznych i absolwent Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Jego działalność naukowa skupia się na młodzieży oraz muzyce. Pracownik instytutu badawczego TNS Polska, gdzie zajmuje się ilościowymi badaniami konsumenckimi. Członek Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii. Autor wielu publikacji oraz wystąpień konferencyjnych. Zdobywca I miejsca w Konkursie o Nagrodę Publiczności na Najlepsze Wystąpienie podczas XIV Kongresu Badaczy Rynku i Opinii 2013 r.
Punk’s not dead. Stare hasło, które pamiętam z koncertów sprzed trzydziestu lat, powraca echem, gdy czytam książkę doktora Michała Jana Lutostańskiego. Przy czym zawołanie to odnosi się nie tylko do punk rocka, lecz także subkultur młodzieżowych jako takich.
Książka Lutostańskiego była dla mnie podróżą sentymentalną, przywołującą z pamięci to i owo. W kulturze, która zwykła traktować to, co zdarzyło się przed pięciu laty, jak zamierzchłą, paleolityczną niemal przeszłość, jest to cenne i znaczące. Po prostu.
Mariusz Czubaj
profesor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie

Brzydkie słowa, brudny dźwięk to efekt kilkuletnich prac empirycznych nad subkulturami młodzieżowymi w Polsce. Pierwsza jej część dotyczy przyjętego modelu komunikacyjnego między muzykami a słuchaczami w tychże grupach oraz zastosowanej triangulacji metodologicznej. Druga skupia się na nadawcach oraz analizie przekazu w piosenkach ośmiu zespołów. Trzecia zaś kładzie nacisk na słuchaczy w subkulturach z uwzględnieniem stworzenia modeli idealnych ich członków, a kończy się odtworzeniem modelu łączącego nadawców i odbiorców przekazu komunikacyjnego.
Książka ta ma na celu ukazanie kluczowej roli, jaką w subkulturach odgrywa muzyka; może zainteresować nie tylko socjologów, lecz także kulturoznawców, muzykologów czy medioznawców.