Doświadczenie wewnętrzne bohatera w dziele filmowym

W kulturze euroamerykańskiej Indianie przedstawiani byli albo jako prymitywni, brudni, dzicy, albo jako „szlachetne dzikusy”, żyjący w zgodzie z naturą. Taki ich obraz został utrwalony już w pierwszych dekadach kolonizacji. Współcześnie – wydawałoby się – wiedza na temat mieszkańców Amazonii radykalnie się zmieniła, a co za tym idzie – zmienił się także ich wizerunek. Jednak analiza tekstów kultury powstałych w XXI wieku (książek, filmów, komiksów, wystaw zdjęć, gier planszowych i gier wideo) pokazuje inną tendencję: w świadomości społecznej wciąż funkcjonuje obraz rdzennych mieszkańców, który znacznie odbiega od prawdy i pełen jest egzotyzacji.
W książce omówiona została historia Amazonii, historia ukazywania mieszkańców tego terenu, proces tworzenia się stereotypowego o nich wyobrażenia. Przeprowadzono także analizę i interpretację współczesnych tekstów kultury, które ten stereotyp wykorzystują.

Recenzowana praca podejmuje aktualny i istotny społecznie temat, zdając relację z oryginalnych analiz autorki. Napisana została żywym, komunikatywny językiem przez dobrze poinformowaną i zaangażowaną ekspertkę. Przedmiotem zainteresowania Aleksandry Wieruckiej jest wizerunek mieszkańców Amazonii w „tekstach kultury XXI wieku”. W sumie udało się jej wyodrębnić i poddać analizie ponad 60 różnych tekstów. Analizy te wymagały rozmaitych kompetencji – z pól analiz wizualnych, tekstualnych, game studies, a także stricte językowych. Autorka z powodzeniem wyławia kluczowe wątki badanego wizerunku, przypisywane tubylcom amazońskim od początku XVI wieku.
prof. dr hab. Waldemar Kuligowski

Aleksandra Wierucka – pracuje w Instytucie Badań nad Kulturą w Uniwersytecie Gdańskim. Zajmuje się antropologią społeczeństw tradycyjnych, w tym ich funkcjonowaniem we współczesnym świecie. Od 2007 roku prowadzi badania antropologiczne w Ekwadorze – ich rezultatem jest między innymi książka Huaorani of the Western Snippet (Palgrave Macmillan, New York 2015), a także artykuły w czasopismach polskich i zagranicznych. Członkini American Anthropological Association, Society for Anthropology of Lowland South America, Association for Cultural Studies oraz Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego.

W okolicznościowej monografii przedstawiono zarówno historię Zakładu Teorii i Historii Kultury, jak i jego zmieniającą się i krystalizującą w ciągu kolejnych lat strukturę. Autorzy poszczególnych artykułów starali się ukazać dzieje Zakładu w szerokim historyczno-kulturowym, a także naukowym kontekście, uwzględniając stan polskiego kulturoznawstwa oraz jego specyfikę w ramach Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego.

Książka podzielona została na dwie części. Pierwsza poświęcona jest projektom badawczym realizowanym dotychczas przez Zakład oraz profilowi naukowemu jednostki. Część druga zawiera teksty prezentujące projekty dydaktyczne, działalność kół naukowych i współpracę z licznymi instytucjami kultury. Czytelnik znajdzie tutaj refleksje na temat problematyki nauczania kultury polskiej, kształcenia nauczycieli wiedzy o kulturze, a także kształcenia w zakresie dziedzictwa kulturowego na studiach licencjackich. Osobnym zagadnieniem jest charakterystyka stosunkowo niedawno utworzonego przez pracowników Zakładu czasopisma „Laboratorium Kultury”.

Do monografii dołączono aneks, zawierający ważne dla katowickiego kulturoznawstwa dokumenty historyczne oraz wykaz absolwentów.

Publikacja wieloautorska „Co nowego w nowych mediach? Transformacje, perspektywy, oczekiwania” to zbiór referatów (niektórych w wersji rozszerzonej, uzupełnionej) wygłoszonych podczas ogólnopolskiej konferencji naukowej, która odbyła się 27 kwietnia 2016 roku w Katowicach. Autorzy artykułów zaprezentowali w tomie zagadnienia związane ze sferą wizualną interfejsów, algorytmami warunkującymi optykę naszego oglądu świata, nowymi zachowaniami komunikacyjnymi, czy wykorzystaniem nowych mediów w edukacji. Praca może być skierowana do wszystkich uczestników nowomedialnej kultury.

Terminy „etyka”, „polityka”, „performatywność” i „doświadczenie” robią w ostatnich latach oszałamiającą karierę w dyskursie nauk humanistycznych. Mało kto wie jednak, że w ujęciach bardzo zbliżonych do dzisiejszych pojawiały się one w słowniku francuskiego filozofa Jacques’a Derridy już co najmniej w połowie lat 60. XX wieku. Najnowsza książka Anny Burzyńskiej prezentuje innego Derridę, znacznie mniej znanego na gruncie polskim – nie tylko jako twórcę specyficznego stylu czytania tekstów filozoficznych i literackich, nazwanego przez niego „dekonstrukcją”, ale również jako inicjatora współczesnej myśli etycznej i politycznej, pioniera performatyki i prekursora aktualnych badań nad doświadczeniem literatury. Jednocześnie książka ta przynosi bogatą panoramę najważniejszych przemian humanistyki ostatniego trzydziestolecia, a w szczególności – zwrotu etycznego, politycznego, performatycznego i empirycznego, które w największym stopniu wpłynęły na jej obecny kształt.

Publikowana w oryginale i w paralelnym przekładzie miniatura – "List o filozofii ewangelicznej" Erazma z Rotterdamu – jest dziełem tyleż doniosłym, co w twórczości niderlandzkiego humanisty niezwykłym. Pośród innych jego tekstów o podobnej treści, a całkowicie odmiennej poetyce tworzy swoisty analogat do śmiałej Erazmowej myśli o niezwykłości misji Chrystusa i Nowego Testamentu. "Epistola" Erazma jest compendium jego wcześniejszych — zwłaszcza z "Paraclesis" i z "Ratio" verae theologiae — refleksji o chrześcijaństwie jako "philosophia Christi", ujętym w raczej rzadko obecnej gdzie indziej perspektywie historiozoficznej.

"List…" ma w formowaniu się i ekspresji myśli Erazma rangę niewspółmierną ani do swych nikłych rozmiarów, ani do swej przypadkowej genezy. Przekład dokonany przez profesora Juliusza Domańskiego czyta się z przyjemnością i filologiczną satysfakcją. Imponuje biegłość językowa Tłumacza, świetnie oddającego Erazmową semantykę. Tekstowi towarzyszą przypisy, które pozwalają wytropić cytaty i kryptocytaty pojawiające się w Epistola oraz dostarczają niezbędnych dla odbiorcy informacji edytorskich i translatorskich.

Książka Profesora Juliusza Domańskiego […] jest cenną monografią Listu o filozofii ewangelicznej – nieco zaniedbanego czy nawet niedocenianego przez innych badaczy – precyzyjnie i w szerokim kontekście ukazującą historiozofię Erazma, zarówno ewolucję, jak i spójność jego refleksji filologicznych i teologicznych. (Z recenzji wydawniczej Marii Chantry)

Praca [Juliusza Domańskiego] to nowe wydanie […] krótkiego tekstu Erazmiańskiego, Epistola de philosophia evangelica, który miał służyć jako wstęp do wydanego w 1522 roku Novum Testamentum […], jednego z największych filologicznych i edytorskich przedsięwzięć niderlandzkiego humanisty. […] jest pewną syntezą ponadsześćdziesięcioletniego erazmiańskiego dorobku największego żyjącego polskiego przedstawiciela studia humanitatis. (Z recenzji wydawniczej Danilo Fakki)

*********

The Letter About Evangelical Philosophy by Desiderius Erasmus of Rotterdam

A bilingual edition of the Epistola de philosophia evangelica by Erasmus of Rotterdam, with the preface dedicated to the origin of the Letter, the history of the dispute with Martin Luther and Erasmus’s philosophia Christi. A profound study of the text, unique not only to Polish scientific literature.

*********

Prof. dr hab. Juliusz Domański (ORCID 0000-0001-5468-0767) – emerytowany profesor Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Instytutu Filologii Klasycznej Uniwersytetu Warszawskiego. Wydawca literatury nowołacińskiej i autor licznych opracowań poświęconych humanizmowi renesansowemu.

Bulwersowały, kochały, walczyły o swoje miejsce w świecie baletu, ale przede wszystkim zmieniały oblicze współczesnego tańca. Dla jednej z nich Ravel skomponował słynne Bolero, inna kształciła umiejętności taneczne m.in. Lizy Minelli i Diane Keaton, kolejna oskarżyła Beyoncé o plagiat, jeszcze inna była żoną ambasadora Panamy. Jak pracowały? Jak wyglądało ich barwne życie? Która z pań zasługuje na miano królowej wśród tańczących kobiet?
Czas na kobiety – Jacek Marczyński postanowił napisać kontynuację książki „10 tańczących facetów” z 2014 roku, która prezentowała 10 największych tancerzy naszych czasów.

Tym razem czytamy o 10 tańczących paniach, wśród nich znalazły się: Isadora Duncan, Martha Graham, Marie Rambert, Margot Fonteyn, Maja Plisiecka, Alicia Alonso, Pina Bausch, Anne Terese de Keersmaeker, Sasha Waltz i Bronisława Niżyńska.

„Poziom baletu w ostatnich dekadach niesłychanie się podniósł. Tak mówiło się, co prawda, już ćwierć wieku temu, więc jeśli dziś tę opinię nadal się wyraża, mamy najlepsze potwierdzenie faktu, że balet nieustannie się rozwija. Obserwujemy ciągły postęp techniczny, poza tym dzisiaj balet jest bardziej sztuką choreografa, dawniej bardziej był chyba sztuką wykonawcy. A jednak nie poruszają mnie trzydzieści dwa fouettés, nawet jeśli wszystkie zostaną wykonane precyzyjnie w tym samym miejscu, gdyż tancerka umie zapanować nad tym, by podczas ciągłych obrotów nie przemieszczać się po scenie. Sztuka współczesna bardziej mnie porusza, tym niemniej lubię konwencjonalne przedstawienia baletowe pod warunkiem wszakże, że dostrzegam w nich osobowości. I właśnie na tym polega różnica między prawdziwym artyzmem, jaki prezentowała na przykład Maja Plisiecka i inne bohaterki tej książki, a jedynie bardzo dobrym tańcem.”
Krzysztof Pastor, Dyrektor Polskiego Baletu Narodowego