Dramaturgia Janusza Głowackiego - trochę teatru

Teksty zawarte w tomie (Nie)widzialne kobiety kina pod redakcją Małgorzaty Radkiewicz oraz Moniki Talarczyk są poświęcone różnym wymiarom widzialności kobiet w kulturze filmowej, wychodzącym daleko poza fenomen filmowego aktorstwa. Tytuł przekornie proponuje podwójną perspektywę „(nie)widzialności”, zmuszając do dostrzeżenia postaci twórczych kobiet i ich dorobku, a tym samym do przepisana na nowo historii kina. Autorzy poszczególnych tekstów analizują wybrane przykłady inkluzji lub ekskluzji kobiet z pola filmowego. W swoich analizach biografii oraz kobiecej twórczości przybliżą różne formy (auto)marginalizacji autorek filmowych. Rozważają (nie)możność filmowej reprezentacji kontrowersyjnych artystek albo nierzadko kontrowersyjnych tematów związanych z kobiecym doświadczeniem. We wszystkich tekstach na różne sposoby wybrzmiewa więc kwestia tytułowej „(nie)widzialności” kobiet w kinie, pojawiająca się w różnych kontekstach kulturowych i kinematografiach.

„Tom pod frapująco ambiwalentnym tytułem (Nie)widzialne kobiety kina przynosi czytelnikowi nie tylko znaczną satysfakcję poznawczą, ale także oryginalny i odkrywczy punkt widzenia na kino kobiet”.
Z recenzji prof. Tadeusza Szczepańskiego

„(Nie)widzialne kobiety kina to bardzo interesująca i potrzebna publikacja. Reprezentuje wysoki poziom naukowy i oryginalne spojrzenie na różne problemy objęte wspólnym tytułem tomu”.
Z recenzji prof. Grażyny Stachówny

Cechą szczególnie wyróżniającą książkę Michała Bobrowskiego jest jej indywidualny charakter. Autor nie idzie tropem swoich poprzedników, nie „lepi” sto pierwszej pracy ze stu poprzednich. Zamierzył i napisał książkę oryginalną i w pełni samodzielną. […] Zwraca też uwagę bardzo starannie przygotowana, pełna filmografia dzieł Kurosawy.
Z recenzji prof. dr hab. Alicji Helman

Autor zaproponował bardzo interesującą i dobrze udowodnioną propozycję odczytania twórczości Akiry Kurosawy. Pokazuje twórczość Kurosawy w ujęciu dynamicznym. Udowadnia, że ma ona charakter polifoniczny, przy czym chodzi nie o kwestię narracji i struktury, ale przede wszystkim o istnienie i postrzeganie świata. […] Bobrowskiemu udało się napisać pracę bardzo oryginalną, w pełni autorską, erudycyjną i konsekwentną.
Z recenzji prof. dra hab. Piotra Zwierzchowskiego

Książka Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu jest nowatorskim dziełem naukowym na temat istoty i znaczenia cielesności ruchu teatralnego dla tworzenia samego dzieła teatralnego, jak i zarazem znaczenia tego dzieła i w nim ruchu ciała we wspieraniu rozwoju i transgresji uczestników spektaklu ku pełni ich potencjału człowieczeństwa. Na tle ogólnej dyskusji o celu i znaczeniu edukacji kulturalnej i edukacji teatralnej Autorka szeroko dyskutuje o teatrze jako polu tworzenia sztuki i pełnego człowieczeństwa jej uczestników oraz dokonuje interpretacji i reinterpretacji ciała i ruchu w teatrze jako akcie twórczym. (…) Nie ulega dla mnie wątpliwości, że książka Katarzyny Krasoń jest dziełem dojrzałym, pełnym, oryginalnym, całkowicie nowatorskim w polskiej pedagogice kultury oraz w edukacji teatralnej. Autorka wykazała się bardzo szeroką i doskonale ugruntowaną i spożytkowaną erudycją, niezwykle odważnym, innowacyjnym warsztatem wytwarzania złożonych źródeł i błyskotliwym analitycznym i pisarskim ich wykorzystaniem - z recenzji prof. zw dr hab. Zbigniewa Kwiecińskiego

Wiele wskazuje na to, że wypracowane w teatrze techniki pracy nad rolą, w tym wszelkie sposoby kontrolowania tremy, pracy nad ciałem i głosem jako narzędziami służącymi do przekazywania uczuć, myśli, idei i pragnień, mogą stać się doskonalszym i pełniejszym sposobem komunikacji, nie tylko w ramach wykreowanej przez sztukę rzeczywistości, ale także w realnym życiu. Sposoby, jakich na scenie używa aktor, nie różnią się zasadniczo od tych, którymi posługujemy się na co dzień, a życie społeczne daje się najlepiej pojąć jako ciąg performansów. Techniki aktorskie, opierając się na instynktownych zachowaniach człowieka, przekształcają je jednak i – wydobywając bezwiedne impulsy na poziom świadomości – czynią sztuką. Przynależą one równocześnie do dwóch porządków życia: artystycznego i codziennego. Dlatego też metody aktorskiego treningu nie muszą być wyłącznie „wiedzą tajemną” zarezerwowaną dla „wybranych” – wyszkolonych w swym rzemiośle artystów, ale powszechnie dostępną formą porozumiewania się, a także drogą kształtowania samoświadomości i rozwoju osobowości. Teatr, traktowany w tej książce jako szczególny model ludzkich zachowań, bada i zarazem kwestionuje granice między sztuką a życiem. Sama idea oryginału i sztuki jako jego naśladownictwa nie tylko dzięki Jacques’owi Derridzie stała się wątpliwa, a na pytanie o wyższość rzeczywistości nad jej medialnymi replikami można udzielić różnych odpowiedzi…

Alicja Helman i Jacek Ostaszewski podjęli próbę uporządkowania i omówienia wszystkich liczących się teorii filmu. A było ich niemało, bowiem na przestrzeni ubiegłego stulecia naturze „siódmej sztuki” przyglądano się z wszelkich możliwych punktów widzenia, m.in. lingwistyki, antropologii, psychologii oraz ideologii, jak również łączono badania nad filmem z najrozmaitszymi kierunkami myśli humanistycznej. Autorzy nie tylko streszczają klasyczne koncepcje, ale i pokazują, jak zmieniało się podejście teoretyków do przedmiotu ich badań: od początkowego zainteresowania techniką, przez debatę na temat funkcji estetycznych kina, po bardziej współczesne ujmowanie filmu w kategoriach semiotycznych lub w kontekście kultury audiowizualnej. Jednocześnie książka jest opisem ciekawego fenomenu – utopijnej wiary w możliwość znalezienia jednej, uniwersalnej teorii filmu.

Co to znaczy produkować film?
Jak handluje się filmami?
Czy w świecie produkcji filmowej istnieją odpowiedniki magazynów, w których zalegają niechciane przez kupujących produkty?
Na czym polegają różnice pomiędzy systemami filmowymi: amerykańskim, opartym na kumulacji kapitału ekonomicznego, i europejskim, odwołującym się do kapitału kulturowego oraz budowania prestiżu?
Jaką rolę w pejzażu kinematograficznym odgrywają rozwijające się w zawrotnym tempie Chiny?

Książka Marcina Adamczaka jest poświęcona kinu w optyce rynkowej i instytucjonalnej. Podejmuje m.in. takie tematy, jak:
• handel filmami,
• reguły ich rozpowszechniania,
• festiwale,
• światowy rynek filmowy.

Pierwszą część książki autor poświęca kształtowaniu się dominacji amerykańskiego przemysłu filmowego. Buduje historyczne tło, pozwalające czytelnikowi zrozumieć współczesność oraz funkcjonowanie rynków filmowych w czasach najnowszych. W drugiej części autor opisuje europejski subsystem filmowy oparty na kumulacji kapitałów kulturowych, a nie ekonomicznych, choć zarysowuje również połączenia obecne na tym polu.
W trzeciej części książki autor podejmuje próbkę odpowiedzi na wciąż otwarte pytanie o rolę, jaką w pejzażu kinematograficznym odgrywają Chiny. Podrozdział poświęcony twórczości Zhanga Yimou pokazuje, jakimi sposobami kumulacji kapitałów posługują się dziś chińscy twórcy. Część ta osadzona jest w szerokim kontekście historyczno-kulturowym, który pozwala spojrzeć na współczesną rywalizację mocarstw na arenie kinematograficznej w zupełnie inny sposób, i dostrzec w niej emanację znacznie poważniejszych konfliktów politycznych i kulturowych.

W badaniach produkcyjnych autor nie koncentruje się na luźno powiązanych studiach przypadków. Proponuje odmienne podejście, preferując szersze ujęcie systemu kosztem szczegółowego opisu jednostkowych zjawisk. Istotne jest tu połączenie aspektów produkcyjnych z tematyką handlu filmami, obrotu i wymiany, rynku i kapitałów, zarysowanie perspektywy filmowego świata.
Książka jest przeznaczona dla studentów i wykładowców kursów akademickich dotyczących filmu, procesów globalizacji czy kultury współczesnej. Może także być lekturą dla pasjonatów kina, którzy chcieliby poznać kulisy funkcjonowania przemysłów filmowych.