Droga wiodła ugorem Wspomnienia

Monografia w serii Zarys Historii Wojennej Pułków Polskich w Kampanii Wrześniowej, ukazująca genezę powstania i historię 20 pułku artylerii lekkiej. Zeszyt nr 133

W piekle Auschwitz, do którego trafiali mężczyźni i kobiety, rodziły się także dzieci.

Auschwitz ma różne oblicza, lecz jednym z najgorszych i najbardziej tragicznych jest los dzieci, które przychodziły tu na świat.

Bezbronne, bez szans na przeżycie. Jednak i tu pojawiały się anioły: położne, pielęgniarki i kobiety, które robiły wszystko, by je ocalić. Jedną z nich była Stanisława Leszczyńska. Położna, która gdy trafiła do Auschwitz, nie tylko nie straciła nadziei, ale pobyt tam potraktowała jak misję. Nazywana Mateczką, niosła pociechę innym, ale przede wszystkim odbierała porody więźniarek. W koszmarnych warunkach, nawet bez wody, za to pod czujnym okiem Mengelego. Nie pozwoliła umrzeć ani jednemu noworodkowi i ani jednej matce.

Co nie znaczy, że wszyscy jej podopieczni przeżyli obozowy koszmar.

NIEZWYKŁE WSPOMNIENIA Z CZTERECH LAT SPĘDZONYCH W KL AUSCHWITZ
OBOZOWY RUCH OPORU W NOWYM ŚWIETLE
Jerzy Ptakowski mierzy się z mitami o Auschwitz narosłymi wskutek oddziaływania wieloletniej propagandy i tarć interesów rozbieżnych frakcji politycznych.
Opowiada o bohaterach: o Witoldzie i Janie Pileckich, o. Maksymilianie Kolbem i Janie Mosdorfie; o obozowym ruchu oporu i relacjach pomiędzy różnymi narodowościami. Wskazuje na nierozliczone po wojnie zbrodnie oraz zdarzenia, za sprawą których dziś głosi się, że „nie tylko Niemcy ponoszą odpowiedzialność”, bo „w Auschwitz mordowali także Polacy”.
Jako członek władz Stronnictwa Narodowego Ptakowski uwypukla obozową działalność narodowców z SN i ONR. Nie jest jednak stronniczy. Jego wspomnienia mają uzupełniać literaturę i nadrobić występujące w niej luki. Sam również uczestniczył we władzach podziemnych struktur. Podkreśla, że w dramatycznych warunkach obozowych nad partykularyzmem przeważało poczucie narodowej solidarności i wspólnoty bądź też zwyczajne zrozumienie dla ludzkiej niedoli. Pragnienie pokonania wspólnego wroga przełamywało lody i skłaniało do współpracy najzagorzalszych przedwojennych politycznych oponentów.
Taki obraz oraz spojrzenie przez pryzmat ugrupowań narodowych czynią książkę Ptakowskiego wręcz unikatową. O narodowcach w Auschwitz mówi się bowiem mało, niechętnie. Jakby wręcz „nie wypada”.

JERZY PTAKOWSKI (1913–1983) był jednym z liderów i członkiem władz Stronnictwa Narodowego oraz więźniem politycznym niemieckich obozów koncentracyjnych Auschwitz i Dachau. Po II wojnie światowej, w latach 1945–1947, pełnił funkcję Specjalnego Delegata Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rządu RP Na Uchodźctwie ds. Problemów Ludności Polskiej w Amerykańskiej Strefie Okupacyjnej w Niemczech. Następnie, w okresie od 1950 do 1961 roku, był członkiem działającej na emigracji Rady Jedności Narodowej, a od 1951 do 1982 r. pracownikiem Działu Analizy Programu i Badania Reakcji Słuchaczy Polskiej Sekcji Radia Wolna Europa.

Książka reprezentuje niezbyt często spotykany na naszym rynku wydawniczym rodzaj literatury podróżniczej. Łączy bowiem opis wyprawy, jej epizodów, spotkań, rozmów i impresji z pogłębioną refleksją historyczną i politologiczną. Autor, podróżnik kontynuujący tradycje swej rodziny oraz uznany badacz problematyki bliskowschodniej wykorzystuje swą wiedzę i umiejętności do zrelacjonowania efektów projektu Iran śladami polskich uchodźców. W jego ramach przedsięwzięta została wyprawa do Iranu, której efektem stało się odkrycie wielu ciekawych i nieznanych dotąd pamiątek pobytu tam Polaków, którzy zostali w 1942 r. wraz z Armią gen. Andersa ewakuowani z „nieludzkiej ziemi”. Autor wraz ze swymi towarzyszami podróży dotarł do miejsc pamięci, które przetrwały próbę czasu, szczególnie cmentarzy, gdzie pochowani zostali Polacy, dla których Iran stał się ostatnim miejscem ich ziemskiej wędrówki. Odbył też szereg rozmów z osobami zaangażowanymi w utrzymywanie dialogu polsko irańskiego, dotarł wreszcie do ostatnich żyjących jeszcze świadków wydarzeń sprzed lat już niemal 80-u. Ukoronowaniem projektu stało się bez wątpienia pozyskanie kapitalnego źródła historycznego, nieznanego dotąd polskim historykom, relacji p. Heleny Stelmach, uchodźczyni, ewakuowanej jako dziecko z ZSRR w 1942 r., która do końca życia pozostała w Iranie. Spisane w języku farsi, po raz pierwszy przetłumaczone na język polski, są obficie cytowane w książce, choć jak sądzę powinny zostać opublikowane in extenso Z recenzji dr hab. Paweł Stachowiak

Jakie miejsce zajmuje Katyń na mapie dwudziestowiecznych totalitaryzmów? Dlaczego wciąż powinniśmy o Zbrodni Katyńskiej pamiętać i zajmować się jej badaniem? Czym jest Katyń w dzisiejszej Rosji? Katyń na Instagramie? Jak kultywować pamięć o Katyniu wśród młodych ludzi?
Wyjątkowa książka będąca zapisem rozmów badaczy, dziennikarzy, prawników, działaczy organizacji społecznych i osób, które Zbrodnia bezpośrednio dotknęła, przedstawicieli kilku generacji Rodzin Katyńskich.

Publikacja „Katyń. Śladami polskich oficerów” poświęcona jest jednemu z najważniejszych wydarzeń w historii II wojny światowej – zbrodni katyńskiej. Autor Ołeksandr Zinczenko – historyk, radca Prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej – skupił się głównie na tej części tragedii, do której doszło na Ukrainie. Wykorzystując historyczne dokumenty, archiwa polskie, ukraińskie i brytyjskie, wspomnienia rodzin ofiar, przedstawił losy Polaków, którzy byli przetrzymywani w obozie w Starobielsku pod Ługańskiem, a potem zostali przewiezieni do Charkowa.

Autor podejmuje niezwykle ważną, choć bolesną, dla obu narodów tematykę, a jego tekst oprócz walorów dokumentalnych ma także niemałą wartość literacką – książkę czyta się niczym kryminał pokazujący, jak los decyduje o życiu i o śmierci.