Druki ulotne w procesie komunikacji społecznej w XIX wieku (do 1918 roku)

"Historia czytania" to zbiór esejów, usiana anegdotami wędrówka przez labirynty biblioteki ludzkości, której patronem jest Jorge Luis Borges. Nieprzypadkowo: Alberto Manguel był bowiem lektorem ociemniałego Borgesa i - jak niegdyś Borges - dyrektorem Narodowej Biblioteki Argentyńskiej. To książka o niewyczerpanym bogactwie praktyk czytelniczych. O czytaniu na głos i po cichu. W rozmaitych warunkach. O różnorodności materialnego wymiaru tekstu. O tym, jak niezwykle złożonym doświadczeniem kulturowym jest czytanie. O skomplikowanej, angażującej wszystkie zmysły relacji między czytającym a tekstem. Od Arystotelesa po czasy współczesne, od tabliczek klinowych po ekrany komputerów. Autor tego dzieła, ilustrowanego i inkrustowanego licznymi anegdotami, uświadamia Czytelnikowi, że każdy zmienia się pod wpływem czytania i że każda lektura wpływa na ludzkie życie.

W czasach, gdy twierdzenie o tym, że książka umiera, stało się banałem, warto, oprócz poznania wielu spekulacji na temat przyszłego komunikowania się za pomocą pisma, spojrzeć wstecz, by dowiedzieć się dokładniej, czym książka była w przeszłości.
Niektórzy dziennikarze i bibliotekarze, podobnie jak entuzjaści kompaktów, uważają, że pojawienie się e-booków oznacza totalną rewolucję. Być może popularność e-booków rzeczywiście rośnie, być może drukowane książki rzeczywiście znikną (tak jak gliniane tabliczki babilońskie i zwoje papirusów starożytnego Egiptu, które dawno temu przestały być używane). Wszelkimi środkami przekonuje się nas, że przyszłe książki będą wyłącznie elektroniczne; pewne jest jednak to, że przez minione ponad 10 000 lat ludzkość rozwinęła sposoby przechowywania i przekazywania informacji, które głęboko zakorzeniły się w naszej podświadomości.
W tomie tym autorzy prezentują 100 książek pochodzących z całego świata i poświęconych najróżniejszym tematom, które dobrano tak, by pokazać najważniejsze etapy rozwoju produkcji książki albo przypomnieć pozycje, które miały największe znaczenie w jej historii. Wspaniale ilustrowany tom jest rozkoszą dla oczu i zarazem fascynującym świadectwem liczącego wiele tysięcy lat dążenia ludzkości do przekazywania idei i wiedzy.
W wyborze autorzy kierowali się zasadą, by pokazać największą różnorodność książek: w rozmaitych formach i stylach, także w postaci sznurków (kipu) czy też pisane na kościach, korze lub liściach palmowych, a także słynne tabliczki gliniane, zwoje papirusowe i welinowe lub papierowe, lepiej znane w Europie bądź Ameryce Północnej. Prezentują książki charakterystyczne dla poszczególnego rodzaju, choć niekoniecznie te najbardziej oczywiste.
Polskie edytorstwo prezentowane jest tu przez wydane konspiracyjnie podczas okupacji niemieckiej Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiego. Na okładce zaś pokazano Złoty Kodeks Gnieźnieński - faksymile XI-wiecznego ewangeliarza. Natomiast najstarsze zabytki polskiego piśmiennictwa przedstawia w pięknym eseju Bogdan Klukowski.

Roland Barthes (1915–1980), jeden z najważniejszych francuskich intelektualistów XX wieku, współtwórca semiologii, w tej książce napisanej po podróży do Japonii w 1970 roku stworzył dzieło podwójne jak japońskie pałeczki. Z jednej strony, oświadczając: „Wschód jest mi obojętny”, przeprowadził eksperyment myślowy z systemem znaków nazwanym umownie „Japonia”. Inaczej niż w naszym codziennym życiu nie ma tam mitów ani sensów, o które potykamy się na każdym kroku, jest natomiast to, czego nie mają zachodnie systemy: znaki są, ale nie znaczą. Za znakami nie stoją żadne ukryte sensy, wszystko jest takie, jakie jest. W tym miejscu pojawia się druga strona książki: impresyjny opis obserwowanej Japonii. Życie miasta, targ, kuchnia, teatr, malarstwo, haiku, uchwycone w swej „bezsensowej” realności, takimi, jakie się jawią obcemu widzowi, dają niezapomniany obraz japońskiej rzeczywistości. Ten może uboczny produkt zamysłu Barthes’a fascynuje jako rzetelna i paradoksalna „fenomenologia” systemu z założenia wymyślonego. „Imperium znaków? Tak, jeśli ma się świadomość tego, że znaki są puste i że rytuał pozbawiony jest boga”. Może i puste, ale jakiej urody pod piórem tak wrażliwego komentatora jak Roland Barthes!

164 strony artykułów, rozmów, tekstów poważnych i z przymrużeniem oka.

W Siatkach, czyli zasadach kompozycji typograficznej Kimberly Elam z przenikliwością analizuje najpowszechniejszy, a zarazem najbardziej wyrafinowany i rzadko właściwie rozumiany system organizacji wizualnej: siatki modułowe.

Siatki… rozwiewają nieporozumienia narosłe wokół projektowania za pomocą siatek modułowych. Publikacja ta z pewnością na stałe zagości w programach kursów poświęconych typografii.

—Be a Design Group

Młodym projektantom i studentom siatki modułowe wydają się skomplikowane, statyczne i sztywne. W Siatkach… Elam rzuca wyzwanie tym stereotypom, pokazując, w jaki sposób korzystać z tego systemu w praktyce.
—Speak Up

Kimberly Elam wykłada na Wydziale Projektowania Graficznego w Ringling College of Art and Design w Sarasocie na Florydzie. Jej książki są powszechnie używane w dydaktyce uniwersyteckiej, a także przez projektantów.

Cechą dialogu jest interakcyjność biorących w nim udział podmiotów (osób i instytucji).
Drugą część opracowania konstytuuje orientacja podmiotowa, wskazująca nadawcę/nadawców przekazu, jest kontynuacją prezentacji wyników badań empirycznych (analiza formalna) i zawiera: składy rady redakcyjnej i zespołu redakcyjnego w 30 badanych latach; listę autorów co najmniej czterech publikacji z wyodrębnieniem nazwisk operujących w latach 90. pojęciami polsko-niemieckiego pojednania i porozumienia; wykaz polskich i niemieckich instytucji publicznych i samorządowych, które reprezentowali autorzy tekstów DIALOGU; opis sylwetek laureatów przyznawanej przez redakcję „Nagrody magazynu DIALOG”; charakterystykę czasopisma: pisarzy, polityków i naukowców, którzy publikowali w dialogu; listę bohaterów publikacji, w tym działaczy samorządowych i parlamentarzystów, będących twórcami międzykulturowego dialogu.
Wychodzę z założenia, że zarówno autorów analizowanych tekstów, bohaterów publikacji, jak i laureatów „Nagrody magazynu Dialog” – łączą pewne cechy, będące efektem wspólnego kultywowania pluralizmu i kulturowej różnorodności. Tych wszystkich uczestników międzykulturowego dialogu, dosłownie i metaforycznie osoby żyjące i przemieszczające się po obu stronach Odry i Nysy, określam mianem grenzgänger i kulturträger. Ich życie, doświadczenie i twórczość wypełnia wszystkie atrybuty międzykulturowych przestrzeni: fizycznej (przekraczanie granic), relacji (mającej wymiar aksjologiczny) oraz zakresu (sygnowanymi polami aktywności i „granicami zasięgu” tworzonych znaczeń) (Korporowicz, 2017, s. 70–71).


Z wprowadzenia