Duchowość ponowoczesna Studium z zakresu socjologii jakościowej

Kolejny numer czasopisma „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych” (tom 19, 2/2014), którego temat przewodni: Konstruowanie świata osób niepełnosprawnych – różne aspekty rzeczywistości, wpisuje się w szeroko podejmowaną problematykę codzienności osób niepełnosprawnych, społecznych działań na rzecz poprawy ich sytuacji w różnych obszarach. Żyjemy w czasach bardzo dynamicznych zmian zachodzących prawie w każdej dziedzinie naszego życia. Te zmiany dotyczą również funkcjonowania osób niepełnosprawnych. W niniejszej publikacji ukazane zostały różne aspekty rzeczywistości tej grupy, takie jak: terapia, rehabilitacja, edukacja, funkcjonowanie w przestrzeni społecznej, kulturalnej czy zawodowej. Zamieszczone w trzech częściach artykuły stanowią holistyczny obraz rzeczywistości osoby niepełnosprawnej w obecnych czasach. Obraz ten – z perspektywy edukacyjnej, terapeutycznej, społecznej, a także zawodowej – przedstawiają badacze, ale również osoby będące w stałym kontakcie z osobami niepełnosprawnymi. Elementem szczególnie ciekawym jest transkrypcja panelu pt. „Świat widziany z drugiej strony – oczekiwania osób niepełnosprawnych”, który miał miejsce podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej w Ustroniu w kwietniu 2014 roku, a którego uczestnikami były osoby niepełnosprawne. Dyskusja ta zawiera różne perspektywy widzenia rzeczywistości przez pryzmat swojej niepełnosprawności, ale również miejsca w obecnym świecie i sprawowanej funkcji. Publikacja poprzez połączenie rozważań stricte badawczych z rozważaniami praktycznymi skierowana jest do naukowców, pedagogów, psychologów, socjologów, studentów, a także do praktyków pracujących na co dzień z osobami niepełnosprawnymi oraz do rodziców dzieci niepełnosprawnych.

W książce przedstawiono najważniejsze pojęcia oraz kluczowe teorie pomocne w zrozumieniu fenomenu zjawiska migracji. Szczególną uwagę poświęcono tematom takim jak: napływ do Polski różnych grup cudzoziemców, integracja migrantów, polityka migracyjna, rola mediów w dyskursie o migracjach, różne rodzaje migracji (uchodźcze, przymusowe, pracownicze, specjalistów, wewnętrzne, wymuszone zmianami środowiskowymi), wyjątkowo ważnym w kontekście Polski jako kraju, który jednocześnie jest państwem emigracji oraz krajem docelowym dla migrantów.

Publikacja stanowi przystępne źródło informacji dla wszystkich zainteresowanych rzetelnym kompendium wiedzy na temat współczesnych migracji jako złożonym procesie społecznym o rosnącej skali i dynamice.

******

Thirty Lectures on Migration

The book presents the most important notions and key theories which help understand the phenomenon of migration. Particular attention was paid to topics such as: the influx of various groups of foreigners into Poland, the integration of migrants, migration policy, the role of media in the discourse on migrations, different types of migration (refugee, forced, labour, high-skilled labour migration, internal, climate), which are of special importance in Poland as a country of emigration and immigration.

Termin „adopcja międzyrasowa” odnosi się do sytuacji, w której przynależność rasowa przynajmniej jednego z rodziców różni się od przynależności adoptowanego dziecka do danego typu rasowego. Adoptowane dzieci trafiają przede wszystkim do domów rodzin osób białych z klasy średniej. Różnica w cechach genotypowych między dzieckiem a rodzicami adopcyjnymi zdradza pochodzenie dziecka przed otoczeniem i rówieśnikami już od samego początku jego pojawienia się w rodzinie adopcyjnej. Celem niniejszej książki jest omówienie fenomenu adopcji międzyrasowej i ukazanie, w jaki sposób burzy ona pewien porządek społeczny, oparty na powszechnym rozumieniu kategorii pokrewieństwa i pochodzenia jako kategorii uniwersalnych, naturalnych i przez to trudnych do zakwestionowania. Rozważania mają charakter interdyscyplinarny, ponieważ adopcja międzyrasowa sama w sobie jest zjawiskiem złożonym, które wymaga rekonstrukcji znaczeń pokrewieństwa i pochodzenia wynikających zarówno z teorii naukowych, jak i z wiedzy potocznej oraz jej zdroworozsądkowych uzasadnień.

Dwudziestowieczna amerykańska aksjologia i estetyka zasługują – zdaniem profesora Bohdana Dziemidoka – na bliższe poznanie w Polsce. Aksjologia Johna Deweya i innych pragmatystów stała się filozoficznym fundamentem liberalizmu amerykańskiego - synonimu amerykańskich wartości na całym świecie.
W książce zaprezentowano różne nurty amerykańskiej aksjologii, m.in. naturalizm empirystyczny (R.B. Perry, D.W. Prall), pragmatyzm (J. Dewey, C.I. Lewis) i neopragmatyzm (R. Rorty) oraz estetyki, m.in. pragmatystyczny kontekstualizm (S.C. Pepper), antyesencjalizm (M. Weitz, W. Kennick), perceptualizm (M.C. Beardsley, J. Stolnitz, V. Aldrich), instytucjonalną teorię sztuki (G. Dickie, T. Binkley), kulturową filozofię sztuki (Margolis) i neopragmatyzm (R. Schusterman). Amerykańska filozofia sztuki konfrontowana jest z estetyką europejską, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku polskiej estetyki (R. Ingarden, W. Tatarkiewicz, S. Ossowski, M. Wallis, W. Morawski i inni).

Autobiografizm jest zjawiskiem pogranicznym, oscylującym między sztuką a życiem, wzniosłością a trywialnością. Choć od kilku dekad podlega systematycznym badaniom oraz cieszy się zainteresowaniem czytelników, twórców i mediów, nie traci „dzikiego” charakteru: przyrasta, zarasta, zmienia się i multiplikuje. Na takim założeniu oparte zostały temat i kompozycja tej monografii, szóstej publikacji w serii Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych. W trzech częściach książki znalazły się artykuły ułożone według klucza pojęciowego, wykrystalizowanego podczas dyskusji, która odbyła się tym razem w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecińskiego, na wieloznacznym pograniczu. Przebieg debaty podyktował tytuły części: Na pograniczach, Sceny autobiografii, Tożsamość w Polsce. Pierwsza zawiera artykuły opisujące doświadczenie półperyferii i peryferii, prowincji i dawnych kolonii, które układają się w mity reinwencyjne. Druga skupia się na społecznych umiejscowieniach, relacjach międzyludzkich oraz kontekstach autobiografii. Trzecia zaś to opowieść o tożsamości odbitej w opowieściach – celowo lub w pewnej mierze przypadkiem, na marginesie, na zakładce włożonej między spisywane w innym celu narracje.

Książka dotyczy dwóch kwestii społecznych -starości i aborcji -omawianych z perspektywy artystycznej (filmowej) i socjologicznej. Autorka ukazała oba zjawiska, odwołując się do współczesnego kina amerykańskiego, europejskiego i polskiego, zwracając uwagę na subiektywny, kulturowo uwarunkowany przekaz filmowy w odniesieniu do rzeczywistości. Przedstawiła także wyniki badań własnych na temat recepcji wybranych filmów o starości i aborcji. Publikacja jest skierowana do szerokiego grona humanistów, miłośników kina, w tym szczególnie do studentów socjologii, kulturoznawstwa, dziennikarstwa i kierunków filmoznawczych.
„Oryginalność książki polega na łączeniu kompetencji socjologa z zainteresowaniami współczesnym filmem oraz wiedzą o filmie. Pojęcia socjologiczne i relacje o badaniach społecznych odnoszone są do materii artystycznej. Badanie ma charakter krytycznej analizy wybranych filmów z perspektywy socjologii. Kiedy filmoznawstwo uprawia socjolog, spotyka się z krytyką ze strony filmoznawców, a jeśli filmoznawcy analizują problemy społeczne w filmie, ujawnia się brak znajomości badań społecznych w danej kwestii. Praca jest oryginalna i – jak każde badanie z pogranicza dyscyplin – wiąże się z podjęciem pewnego ryzyka.”
Z recenzji prof. dr. hab. Bogusława Sułkowskiego