Dziedzictwo rzemiosła artystycznego – tradycyjne techniki oraz nowoczesna konserwacja i restauracja. Tom 1

Tekst do katalogu powstał w oparciu o materiały archiwalne dotyczące postaci Andrzeja Jocza oraz rozmowy autorki z jego bliskimi znajomymi, zwłaszcza wieloletnim przyjacielem, wybitnym twórcą prof. Ryszardem Hungerem, oraz rodziną. Katalog został uzupełniony o dwa teksty osób z kręgu zawodowego i rodzinnego.

Rozprawa dotyczy ważnego problemu – relacji sztuki i przemysłu w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Jest to studium z zakresu życia artystycznego, którego autorka, opierając się na obszernej kwerendzie archiwalnej i prasowej, zarówno rekonstruuje podstawy całego procesu działań na styku sztuki i przemysłu, wychodząc od dyrektyw ideologicznych PZPR, poprzez uchwały ZPAP, a na konkretnych umowach z fabrykami kończąc, jak i odtwarza ze szczegółami przebieg poszczególnych akcji plenerowych, łącznie z różnego rodzaju niedogodnościami, wynikającymi z marnych warunków kwaterunkowych czy niedoborów materiałów, które miały być zapewniane przez konkretne zakłady. Dużo nowych faktów i ustaleń przynosi opracowanie dotyczące teorii i praktyki upowszechniania sztuki, a także działań plastyków zakładowych czy działań w zakresie humanizacji przestrzeni pracy.

Bożena Fabiani, historyk, pedagog i popularyzatorka historii kultury, wprowadza nas w czasy i świat ludzi sztuki od mistrzów mozaiki bizantyńskiej do Salvadora Dali i opowiada o nich tak, jakby to byli jej dobrzy znajomi. Pokazuje jak patrzeć na ich dzieła, wyjaśnia ukryty sens obrazów, zastanawia się, czy talent i charakter idą w parze, czy artysta był swobodny w swej twórczości i czy był szczęśliwy w życiu... Bogactwo materiału jest imponujące! Autorka pisze przy tym z taką werwą, że bez reszty wciąga czytelnika w swoją opowieść. I chociaż gawędy te dotyczą tylko wybranych i ulubionych artystów autorki, to niewątpliwie mogą zachęcić czytelnika do podjęcia dalszych poszukiwań na własną rękę.

Książka jest pierwszą w literaturze polskiej i kanadyjskiej rekonstrukcją owianej legendą historii migracji zbiorów wawelskich, znanych pod nazwą „skarbów”, z Londynu do Kanady w lipcu 1940 r. i piętnastoletniego wyczekiwania na ich powrót do kraju (1946-1961). Autor przedstawia przyczyny i szczególne okoliczności, które spowodowały, że po zakończeniu II wojny światowej aż do 1961 r. zbiory nie zostały sprowadzone z Kanady do Polski. Pracując nad tą monografią, wykorzystał całą literaturę przedmiotu, liczne źródła drukowane
i znajdujące się w archiwach w Ottawie, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie oraz w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Losy tych zbiorów poza krajem pokazał z trzech perspektyw: rządu i dyplomacji Polski Ludowej, kanadyjskich władz federalnych i prowincjonalnych oraz rządu na uchodźstwie w Londynie i środowisk emigracyjnych. O pracy profesor Włodzimierz Borodziej napisał, że: „Wyłania się z tego gęsty, znakomicie odzwierciedlający marginalny z punktu widzenia historii powszechnej, całkiem ważny dla dziejów PRL – obraz strukturalnych konfliktów, możliwości oddziaływania jednostek i roli instytucji pozarządowych, negocjacji dyplomatycznych w punkcie szczytowym zimnej wojny”. Narracja autora udanie prowadzi czytelnika przez fascynujące losy skarbów, dlatego książkę czyta się znakomicie.
W styczniu 2016 r. upłynęło 55 lat od powrotu arrasów na Wawel.

Figury na biegunach to opowieść o dwóch przeciwstawnych figurach artysty. Pierwszy jest twórcą absolutnym – podporządkowuje sobie wszystko i wszystkich: materię, odbiorcę, kryteria poprawnej interpretacji dzieła, możliwość wyrażenia wszelkiego sensu i kreowania rzeczywistości. Ten drugi nie ma nic poza wieczną szamotaniną i, finalnie, kapitulacją. Te dwa modele zostały opracowane przez autora książki w oparciu o narracje snute przez estetyków i krytyków sztuki w okresie od pierwszego dziesięciolecia do końca lat 60. XX wieku. O objęciu badanej problematyki tym zakresem czasowym zadecydowało to, że ani wcześniej, ani później nie pojawiały się narracje, które tak radykalnie i tak biegunowo odmiennie charakteryzowałyby potencjał twórcy. Modelowe struktury, które powstały na podstawie tych narracji, są więc – w przekonaniu autora – ujęciami skrajnymi. Pod względem opisywanych cech obrazują ostateczne możliwości, które da się przypisać zarówno silnemu, jak też słabemu podmiotowi twórczemu. Między nimi ze słabnącym lub rosnącym natężeniem pojawiają się możliwości, które charakteryzować mogą dowolnego twórcę.

Kolorem ludzie posługują się intencjonalnie we wszystkich kulturach, a jednocześnie używają go w sposób bardzo zróżnicowany – zarówno w zakresie „palety” barw, jak i przypisywanych jej znaczeń oraz celów jej zastosowania. Kolor może więc znaleźć się w centrum debaty dotyczącej uniwersalizmu i różnorodności kulturowej. Dzięki niemu możemy odkrywać różnice istniejące między kulturami (np. kolor żałoby: w Polsce czerń, w Japonii biel; kolory tradycyjnych strojów: indygo Tuaregów, czerwień Masajów), ale też z przemian zachodzących w obrębie jednej kultury. Za pomocą koloru próbujemy również charakteryzować pewne zjawiska w kulturze, a nawet całe kultury (np. „czarna msza”, „czarne koszule”, „białe kołnierzyki”, „białe plamy w historii”, „pomarańczowa rewolucja”, „green peace”, rasa żółta, rasa biała, kultura „czarnej Afryki”, szarzyzna epoki PRL-u czy „think pink” jako synonim kultury amerykańskiej). Książka ta w całości poświęcona jest analizie funkcji i znaczeń kolorów występujących w różnych sferach życia kulturowego (od tekstów autorów łacińskich poprzez średniowieczne kodeksy iluminowane aż po sztuki teatralne Bergmana, filmy Kieślowskiego czy debaty telewizyjne oraz widowiska sportowe i młodzieżowe subkultury).Książka podzielona została na pięć dużych rozdziałów: I. Kolor w słowie II. Kolor w obrazie III. Kolor w teatrze i w filmie IV. Kolor w mediach i przestrzeni publicznej V. Kolor a tożsamość indywidualna i zbiorowa. Publikację otwierają więc refleksje nad znaczeniem słowa „kolor”, zamykają zaś rozważania dotyczące koloru jako takiego i roli, jaką spełnia on w rzeczywistości społecznej. Znaleźć możemy tutaj zatem szeroki wachlarz zagadnień – począwszy od kwestii etymologicznych związanych z kolorami, a skończywszy na ich funkcjach perswazyjnych i marketingowych.