Dzieje kultury arabskiej

Konflikty etniczne i religijne, rozprzestrzeniające się konflikty wewnętrzne, terroryzm i przestępczość międzynarodowa stały się dominującymi zagrożeniami i wyzwaniami. Sytuacja w obszarze MENA jako symbol konfliktu religijnego, powtarzające się zamachy terrorystyczne, masowe procesy migracyjne, radykalizacja oraz werbunek do organizacji terrorystycznych, moda na „ jihad” i wiele innych - zmieniło sposób patrzenia na bezpieczeństwo. Wszystko to uwypukliło znaczenie podłoża kulturowego dla bezpieczeństwa. Coraz częściej mówiono o bezpieczeństwie kulturowym, tym bardziej że zaczęto odczuwać w tej płaszczyźnie także negatywne wpływy globalizacji. Książka ukazuje nowatorskie spojrzenie na bezpieczeństwo, łączy w sobie elementy kultury, religii oraz szeroko rozumianej propagandy. Prezentuje zjawisko „cool jihadu” jako efekt uboczny zmian cywilizacyjnych ale i wewnętrznych frustracji i problemu niedostosowania się. Ukazuje też rolę religii i kultury w metodach werbunku do organizacji terrorystycznych. Cool jihad to obowiązkowa książka dla wszystkich zainteresowanych tematyką bezpieczeństwa, w tym terroryzmu, propagandy oraz religii muzułmańskiej.

Atak 11 września 2001 roku na Światowe Centrum Handlu i na Pentagon spowodował na całym świecie szczególne zainteresowanie islamem, ponieważ o ten akt terroryzmu obwiniano muzułmańskich fundamentalistów powiązanych z organizacją Al-Kaida. Bezpośrednio po tej tragedii muzułmanie doświadczyli wielu negatywnych, a niekiedy nawet wrogich, reakcji ze strony wyznawców innych religii, gdyż inspiracji tych wydarzeń doszukiwano się w islamie i jego zasadach. W książce Czytelnik znajdzie wiele informacji i opinii znanych specjalistów - orientalistów i politologów - na temat cywilizacji muzułmańskiej, islamu i mentalności jego wyznawców.

Zaprezentowane w publikacji studia są rezultatem badań pracowników Zakładu Islamu Europejskiego Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz innych krajowych i zagranicznych badaczy muzułmanów w Europie. Zakład powstał w 1994 roku dzięki inicjatywie prof. dr hab. Anny Parzymies, turkolożki i arabistki, wówczas pracującej w Zakładzie Arabistyki i Islamistyki. Pod jej kierunkiem powstały cztery rozprawy doktorskie, opublikowano szereg prac naukowych, odbyło się wiele konferencji poświęconych islamowi europejskiemu.
Redaktorzy i Autorzy zawartych w książce artykułów pragną dedykować ją profesor Annie Parzymies, której zawdzięczają cenne merytoryczne wsparcie w ich własnych dotychczasowych badaniach oraz inspirację do nowych projektów naukowych, poświęconych muzułmanom w Europie.

Książka powstała w wyniku badań socjologicznych przeprowadzonych w latach 2009-2013 w dwudziestu jeden miastach europejskich (m.in. w Paryżu, Kopenhadze, Bolonii, Oslo, Brukseli i Sarajewie). W każdym z tych miast pojawiły się kontrowersje związane z różnymi przejawami obecności muzułmanów w przestrzeni publicznej, takimi jak noszenie chusty przez kobiety, uliczne modlitwy, budowa meczetów, sklepy i bary halal czy też granica między wolnością słowa a ochroną uczuć religijnych. Autorka przedstawia historię i tło poszczególnych sporów, cytuje uczestników publicznej debaty: socjologów, publicystów, działaczy społecznych i polityków, świeckich i muzułmańskich intelektualistów. Oddaje też głos zwykłym muzułmanom i pokazuje, jak bardzo niejednorodne są to społeczności, jak zróżnicowane są ich opinie w poszczególnych kwestiach. Jej książka jest także świadectwem tego, jak w ciągu ostatnich kilku lat w Europie zmieniał się polityczny i społeczny klimat wokół islamu.
W każdym z opisywanych miast socjolożka Nilüfer Göle wraz ze swoją ekipą prowadzi wywiady wśród lokalnej społeczności, a potem organizuje spotkanie, w którym biorą udział reprezentanci obu stron konfliktu. To niekiedy pierwszy raz, kiedy uczestnicy sporu mają okazję wysłuchać swoich argumentów i spróbować się nawzajem zrozumieć.
Książka Nilüfer Göle to zatem nie tylko przekrojowa prezentacja kontrowersji związanych z obecnością muzułmanów w Europie, ale i zapis pionierskiego przedsięwzięcia, którego celem jest przekroczenie społecznych podziałów i budowa społeczeństwa opartego na szacunku.
Nilüfer Göle (ur. 1953 w Turcji) - ceniona socjolożka, wykładowczyni Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Paryżu. Autorka wielu książek i publikacji poświęconych kwestiom związanym z islamem i pozycją kobiet w świecie muzułmańskim, m.in. Musulmanes et Modernes. Voile et civilisation en Turquie; (1993, 2003), Impénétrations, l'islam et Europe (2005).

„Byłem ukrytym skarbem” – w tradycji islamu te poruszające słowa Boga, który pragnie, by go poznano i dlatego tworzy istoty zdolne poznawać, były punktem centralnym rozważań o miłości. Ibn ‘Arabi, XII-wieczny filozof i mistyk, pod wpływem uniesienia, które przeżył w Mekce, zbudował wokół tego boskiego wyznania spójną koncepcję miłości.
Opisy różnych rodzajów miłości ukazują czytelnikowi wyrafinowaną kulturę uczuć, która powstała i rozwinęła się na Bliskim Wschodzie. Jednocześnie Traktat o miłości ma dla współczesnego czytelnika niespodziewanie nowoczesny wydźwięk, w arabskim średniowiecznym tekście kryją się bowiem zaskakujące analizy języka i badania nad budową słów. Bo to właśnie słowa – imiona, przez które objawia się Bóg – wyznaczają drogę do tajemnicy miłości.

Ibn ‘Arabi, (1165-1240), największy mistyk - filozof arabski, twórca doktryny panteistyczno-mistycznej. Głosił, że wszystkie istnienia są absolutną jednością, a jej istotę zna tylko Bóg. Bóg jest niezależny od atrybutów i ma transcendentną naturę.

Prezentowana książka jest drugą częścią (Tomem 2) popularnonaukowego studium koncepcyjnego i interpretacyjnego o tym samym tytule. Książkę tą, czyli Tom 2 studium, można traktować jako opis duchowości religii chrześcijańskiej w oparciu o opracowane koncepcje i modele duchowości świata i człowieka. Proponowane koncepcyjno-modelowe podejście do opisu duchowości religii chrześcijańskiej można również zastosować do wyjaśnienia duchowości innych religii monoteistycznych i systemów filozoficzno-religijnych tzn. judaizmu, islamu, buddyzmu i konfucjanizmu. Chcąc budować cywilizację miłości na świecie należy najpierw stworzyć ekumeniczne (uniwersalne) podstawy naukowe duchowości świata i człowieka, które przedstawia Tom 1 studium pt. Współczesna duchowość świata i człowieka. Autor opublikował to studium w całości i w 3 tomach, po to żeby zapewnić wszystkim ludziom całościowy lub odrębny dostęp do wiedzy o duchowości świata i człowieka w aspekcie naukowym i modelowym (Tom 1), religijnym (Tom 2), ekumenicznym i profilaktycznym (Tom 3). Niniejsza książka (Tom 2) składa się z V rozdziałów.