Dzieła wszystkie XIII. Listy 4

Piotr Piotrowski (1952–2015) stał się jedną z głównych postaci w dyskursie o historii sztuki w Europie Środkowo-Wschodniej, a także globalnej historii sztuki, będąc wśród tych, którzy rozumieli, że nowa sytuacja geopolityczna na świecie wymaga rewizji sposobów, w jakie art sformułowany jest dyskurs historyczny. Jego koncepcja „horyzontalnej historii sztuki”, opracowana w trakcie pisania historii sztuki powojennej tworzonej w Europie Środkowo-Wschodniej, okazała się mieć znaczenie na całym świecie.1 Jednak znaczenie pism i działań Piotrowskiego wykracza poza to, a w tej książce koncentrujemy się na innym aspekcie, mniej znanym międzynarodowej publiczności - mianowicie na jego zainteresowaniu politycznym zaangażowaniem sztuki, artystów i historyków sztuki.

The story of modern British art history told through the stories of its women.

Consider for a moment the history of modern art in Britain; you may struggle to land on a narrative that features very many women. On this journey through a fascinating period of social change, artist Carolyn Trant fills in some of the gaps in traditional art histories. Introducing the lives and works of a rich network of neglected women artists, British Women Artists sets these alongside such renowned presences as Barbara Hepworth, Laura Knight and Winifred Nicholson. In an era of radical activism and great social and political change, women forged new relationships with art and its institutions. Such change was not without its challenges, and with acerbic wit Trant delves into the gendered make-up of the ‘avant-garde’, and the tyranny of artistic ‘isms’.

In the decades after women won the vote in Britain, the fortunes of women artists were shaped by war, domesticity, continued oppressions and spirited resistance. Some succeeded in forging creative careers; others were thwarted by the odds stacked against them. Weaving devastating individual stories with playful critique, British Women Artists reveals this hidden history.

Książka “Efekt Leonarda da Vinci” autorstwa Mateusza M. Bieczyńskiego to pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośników twórczości wielkiego renesansowego mistrza. Publikacja wydana dla uczczenia przypadającego w 2022 roku jubileuszu 570 rocznicy urodzin autora “Mona Lisy” jest wielowątkową opowieścią o losach stworzonych przez Leonarda da Vinci dzieł malarskich – zarówno tych faktycznie przez niego stworzonych, jak również tych, które były mu jedynie przypisywane. Na ponad 320 stronach autor wprowadza czytelnika w świat niuansów rynku sztuki, kolekcjonerstwa i artystycznego znawstwa. Przedstawia kilka obfitujących w zwroty akcji historii spektakularnych sprzedaży, kradzieży i nieoczekiwanych odkryć dzieł sztuki powiązanych z Leonardem, jego studiem lub jego uczniami. To nie jest kryminał, ale ze względu na podejmowaną tematykę, mógłby nim być. Książka obfituje bowiem w wiele zaskakujących historii o sensacyjnej wymowie. Główny wątek książki osnuty jest jednak wokół pytania o autentyczność “najdroższego obrazu świata” – “Salvatora Mundi” sprzedanego w 2017 roku w domu aukcyjnym Christie’s w Nowym Jorku za rozbudzającą wyobraźnię sumę ponad 450 milionów dolarów. Autor skrupulatnie rekonstruuje historię jego odnalezienia, restauracji, promocji oraz sprzedaży. Stawia liczne pytania częściowo podważające jego pochodzenie spod ręki mistrza. Doskonale wyważona mieszanka potężnej dawki wiedzy, przystępnego stylu i wielowątkowej narracji sprawia, że jest to pozycja godna polecenia zarówno dla znawców tematu, pasjonatów sztuki, ale także wszystkich zainteresowanych międzynarodowym rynkiem sztuki.

Opowieść o losach rodziny Czapskich zaplecionych z burzliwą historią Europy

"Europa w rodzinie" to pasjonująca panorama dwóch minionych stuleci widzianych przez pryzmat losów kilku środkowoeuropejskich rodzin arystokratycznych. Kreśląc dzieje swej kosmopolitycznej familii, Czapska umiejętnie łączy szczegół i anegdotę z szeroką perspektywą historyczną. Wśród jej przodków i krewnych byli m.in. rosyjski współautor pierwszego rozbioru Polski, austriacki adwersarz Bismarcka, polski powstaniec sybirak, radziecki komisarz spraw zagranicznych… W rozdziałach poświęconych życiu w rodzinnym majątku Przyłucki pod Mińskiem występują też ludzie zupełnie historii nieznani: służący, piastunki, guwernantki, sąsiedzi, przyjaciele i inni mieszkańcy kresowej „atlantydy”.

"Czas odmieniony" jest opowieścią o losach autorki i jej rodzeństwa, rzuconych w sam środek historycznego cyklonu lat 1914-1920. Ich intelektualny i uczuciowy rozwój dokonywał się podczas bogatych w niezwykłe wydarzenia i spotkania wędrówek przez fronty i rewolucje, pomiędzy Przyłukami, Mińskiem, Petersburgiem i Warszawą.

„Podobnie jak w Mannowskich Buddenbrokach, gdzie też historia zamożnego rodu kończy się narodzinami artysty, także pokolenie Czapskiej, zamiast rozpaczać po utracie pałaców i gruntów, zajmie się energicznie sztuką” - Adam Zagajewski.

Pierwsza, fascynująca powieść o największej polskiej malarce, Tamarze Łempickiej (1898 – 1980). Genialne obrazy i arcybarwne życie. Podróże do Włoch, Niemiec, Ameryki. Dramatyczne okoliczności wydostania się z bolszewickiej Rosji za cenę, która, jak przekonująco pokazuje Grzegorz Musiał, nie pozwoli już nigdy uzyskać spokoju. Pytanie - czy Tamarze na życiowym spokoju zależało? Na ołtarzu sztuki składała ofiary, które prowadziły do wyniszczenia. Była ona niebywałym kłębowiskiem sprzeczności. I świadkiem epoki. Znała wszystkich wielkich artystów, którzy w okresie międzywojennym w Paryżu mieszkali i do Paryża zjeżdżali: Pablo Picasso, André Gide, Jean Cocteau, Gertruda Stein, Coco Chanel, Marlena Dietrich. Ekscentryczna Tamara w powieści Musiała to postać absolutnie niepodległa, skrajnie odważna, swoją niezależnością często raniąca najbliższych. Łempicka demaskuje mielizny części paryskiej bohemy znajdującej się pod urokiem i wpływami sowieckiej Rosji, jednocześnie wchodzi w ten świat, nie potrafi sobie niczego odmówić, a szczególnie narkotyków i zapładniających ją twórczo erotycznych podbojów, z których łatwo się rozgrzesza. Grzegorz Musiał namalował postać, którą najpierw chcemy potępić, by za chwilę wielbić. Życie przegrane? Życie wygrane? Tę powieść trzeba koniecznie przeczytać.

Katalog wystawy “Mariola Przyjemska. Kosumpcja, konstrukcja i melancholia” jest efektem pracy z powstającym na przestrzeni czterech dekad zbiorem obrazów, fotografii i filmów artystki. Redaktorki i kuratorki wystawy: Ewa Majewska i Ewa Opałka przypominają najważniejsze cykle prac Przyjemskiej, proponują różne perspektywy badawcze zapraszając do współpracy badaczki sztuki kobiet: profesor Izabelę Kowalczyk, Camilę McHugh i Dorotę Jagodę Michalską. Ujęty w atrakcyjną oprawę graficzną projektu Jakuba de Barbaro nawiązującą do pism life-stylowych katalog ujmuje również kalendarium życia i twórczości artystki.