Dzienniki 1950-1962

Profesor Daniel Beauvois, historyk i polonista urodził się w 1938 roku. Jest emerytowanym profesorem Sorbony (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne), a od 1991 r. członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk.
Dorobek Autora ściśle wpisuje się w historiografię krajów, którymi się zajmował. W 1977 roku Jerzy Giedroyć zwrócił uwagę Czesława Miłosza na jego „naprawdę rewelacyjną książkę o uniwersytecie wileńskim”. Była to praca habilitacyjna Beauvois, która z powodu cenzury została wydana w Polsce dopiero w 1991 roku. Wznowiono ją w 2012 roku. Jest również znany jako autor trylogii o stosunkach polsko-ukraińsko-rosyjskich: Trójkąt ukraiński, która od 2005 do 2016 roku została wydana trzykrotnie. Po wydaniu pierwszej części tego tryptyku Józef Czapski napisał, że mógłby porównać wrażenie, jakie na nim wywarł „z wrażeniami wywołanymi lekturą Brzozowskiego w czasach mojej młodości”. Stefan Kieniewicz zaś określił ustalenia Beauvois mianem „naukowej sensacji”.
W swoich licznych artykułach Daniel Beauvois zabiera głos szczególnie w dyskusjach o kresach. W 2016 roku w liście do niego Olga Tokarczuk napisała: „Kolokwialnie mogłabym powiedzieć, że ozdrowieńczo przemeblowuje Pan polską głowę”. Uznanie to miało swoją cenę. Autor w swojej autobiografii nie kryje trudności, z jakimi spotykały się jego koncepcje i jakie przykrości przytrafiały mu się w świecie akademickim.
Niniejsza książka ukazuje niecodzienne koleje jego życia zawodowego i przywołuje ważne aspekty polsko-francuskich stosunków naukowych, a także bogate związki Autora z historykami Europy Środkowo-Wschodniej.
Daniel Beauvois został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Drugi tom (tom pierwszy 2016 r.) bardzo rozszerzonego wyboru dzienników Sándora Máraiego (1900–1989), jednego z najwybitniejszych dwudziestowiecznych pisarzy węgierskich.

Pisanie dziennika autor Wyznań patrycjusza rozpoczął w 1943 roku i kontynuował aż do samobójczej śmierci w 1989. W „Czytelniku” ukazał się dotychczas jednotomowy wybór z tego niezwykle obszernego diariusza. Publikowany obecnie tom, obejmujący lata 1949–1956, stanowi drugą część nowej, pięciotomowej edycji.

Dziennik Máraiego to dzieło intelektualisty, który w swoich notatkach zawarł refleksję nad światem, przemyślenia z lektur, ocenę socjologiczną i moralną współczesnych społeczeństw, namysł nad kondycją ludzką. Głębia myśli, bezwarunkowa uczciwość w ocenianiu otoczenia i siebie samego, błyskotliwość sformułowań, ironia i finezyjny dowcip – wszystko to nie pozwala oderwać się od lektury tej niezwykłej książki.

Sándor Márai (1900–1989) – wybitny węgierski prozaik i eseista, znany polskiemu czytelnikowi m.in. jako autor Żaru, Księgi ziół, Wyznań patrycjusza, a przede wszystkim Dziennika, pełnego wnikliwych zapisków o świecie, społeczeństwie, polityce, krajach, w których żył i które zwiedzał, o swoich lekturach i o procesach zachodzących w kulturze na obu półkulach.

Dziennik 1977–1989 – tom piąty – opowiada o ostatnich latach życia pisarza. Spędził je w Ameryce, w kalifornijskim San Diego, które od pierwszej chwili przypadło mu do serca. Niewiele już pracował, na dodatek z wiekiem stawał się coraz bardziej sceptyczny wobec roli literatury, ale również w tym okresie ukończył i opublikował kilka ważnych książek.

To lata kłopotów ze zdrowiem własnym, a szczególnie Loli, którą pisarz opiekował się z wielkim oddaniem i czułością. Proces choroby, pielęgnacji, odchodzenia żony, a także swoje uczucia drobiazgowo opisał w Dzienniku; relację z tej specyficznej kroniki żałoby trudno czytać bez wzruszenia.

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych w krótkim czasie pisarz stracił wszystkich swoich bliskich – Lolę, Jánosa, a także pozostałą na Węgrzech resztę rodzeństwa. Samotny i schorowany postanowił sam pożegna się z życiem.

Od godziny siódmej do dziesiątej ciągle nie ma chleba. Straszny głód. Jest mi niedobrze od żołądka i jestem całkowicie osłabiona. Nie jestem już w stanie pościelić dwóch prycz, nogi już mnie nie niosą. Cud, że ręka jeszcze pisze. Biorę walerianę bez cukru, kładę się. Bubi z głodu liże kwasek cytrynowy. Jest godzina jedenasta i jego ciągle jeszcze nie ma z chlebem. Wszystko w nas się trzęsie. On ma kartkę na chleb, a nikt nic nam nie pożyczy. Dwa takie dni i nie będzie nas wśród żywych.
Irene Hauser, Dziennik

Licencja na zabijanie słynnego 007, brzmi jak zabawa dla dzieci w zestawieniu z egzekucjami wykonywanymi legalnie na rodakach i znajomych przez autora książki Egzekutor.
Stefan Dąmbski, w wieku zaledwie siedemnastu lat został tytułowym egzekutorem - od 1942 wykonującym wyroki na polskich kolaborantach, Niemcach, Ukraińcach, a później na przedstawicielach nowej władzy ludowej. Spowiedź spisana pod koniec życia żołnierza AK, szczególnie dziś budzi wiele dyskusji i kontrowersji. Z jednej strony jest świadectwem skrajnego poświęcenia ojczyźnie, z drugiej, beznamiętnym, samooskarżającym dokumentem kata. Kwestionując własne bohaterstwo narrator prowadzi słuchacza przez te niezwykle tragiczne wydarzenia historyczne i pozwala zastanowić się nad spustoszeniem, jakie czyni wojna, zarówno w całym społeczeństwie, jak i w konkretnym człowieku. Książka, której warto poświęcić czas i zobaczyć inne, ciągle rzadko opisywane oblicze II wojny światowej.

Czytają: Andrzej Warcaba, Piotr Warszawski

Czasem to kobieta jest największym wrogiem kobiety.

Fatma nie miała łatwego życia. Urodzona w latach czterdziestych w Libii, od wczesnego dzieciństwa była wychowywana na pokorną żonę i oddaną matkę. Kiedy na świecie pojawia się jej pierworodny syn, Muchtar, kobieta przelewa całą swoją miłość na chłopca, modląc się o pomyślną przyszłość i dobry ożenek dla niego. Wkrótce jednak okazuje się, że jej prośby nie zostały wysłuchane – Muchtar wyjeżdża bowiem na studia do Polski, miejsca uznawanego przez bogobojnych wyznawców Islamu za kraj ludzi niewiernych, i, co gorsza, sprowadza stamtąd młodą polską żonę wraz z ich małym synkiem. Dla obu kobiet będzie to początek koszmaru, w którym gorycz, rozczarowanie i wzajemne pretensje codziennie będą zatruwać im życie…
Fatma. Moja arabska teściowa to poruszająca opowieść o tym, jak zło wyrządzone za młodu kiełkuje i zamienia żyzną glebę w nieużytek. To także smutny i gorzki obraz libijskiego, patriarchalnego świata z perspektywy kobiety.