Dzienniki Tom I 1905-1939

Helena Paderewska (1856–1934), tak jak jej mąż, Ignacy Jan Paderewski, była osobą niepospolitą. Historycy nie poświęcili jej należytej uwagi, a przecież niewątpliwie była jedną z najwybitniejszych Polek swej generacji. Przez prawie lat czterdzieści pozostawała nie tylko towarzyszką życia Ignacego, jego najbliższą „wspólniczką” w pracy na rzecz niepodległości Polski, lecz także samodzielną działaczką społeczną na skalę w Polsce niespotykaną. Wiosną 1920 roku Helena spisała swoje wspomnienia z lat 1910–1920, najważniejszej chyba dekady życia i działalności Paderewskich. Odnalezione przed paru laty w zbiorach Instytutu Hoovera w Kalifornii, stanowią swoistą kronikę zabiegów jej męża o zwrócenie uwagi Zachodu na sprawę Polski, zorganizowanie mocnego polskiego stronnictwa w Stanach Zjednoczonych oraz rozwinięcie skutecznej kampanii na rzecz jej niepodległości.

Historya dwóch lat - Walery Przyborowski - TOM III Wznowienie na podstawie oryginału z końca XIX wieku. Są to literacko i obiektywnie opisane wydarzenia i nastroje poprzedzające wybuch Powstania Styczniowego. Autor, na podstawie zdobytych dokumentów, archiwów ostatniego Rządu Narodowego i wielu swoich badań, spisał i wyjaśnił dzieje Polski i Polaków w tych trudnych dla nich czasach. TOM III zawiera: Koniec roku 1861, początek 1862: - Rozdział IX. Sezostrys. - Rozdział X. Mój Hamlet. - Rozdział XI. Mentor i Telemak. - Rozdział XII. Spisek.

W roku 1991 prof. Zbigniew Raszewski pisał o potrzebie podjęcia badań nad ikonografią teatralną i opracowania jej dokładnej dokumentacji. Studium Alicji Kędziory stanowi rzetelną realizację tego postulatu, ale przekracza tradycyjnie pojmowane granice dokumentacji. Zjawisko ikonografii zostało rozpatrzone – zgodnie z dyrektywami historyków sztuki – z różnych punktów widzenia, m.in. technologicznego, ekonomicznego, informacyjnego, kulturowego, socjologicznego, artystycznego. Powstała książka (… ) „stanowi próbę przybliżenia historii teatru poprzez jego wizualność, cechę jemu od zawsze immanentną, walor, który w drugiej połowie XIX w. zaczął się rozprzestrzeniać na różne sfery życia, niejednokrotnie zacierając ostro wcześniej wyznaczone granice”. (… ) to frapująca opowieść zarówno o historii czasopisma, które dotąd nie ma monografii, jak i o dziejach teatru. Opisując bowiem poszczególne gatunki ikonografii teatralnej, wskazując jej relacje z innym sztukami prezentowanymi na łamach czasopisma, charakteryzując różne formy teatralne, Autorka ukazuje z nowej perspektywy przemiany widowiska teatralnego w jednym z najciekawszych okresów jego dziejów. Z recenzji prof. dra hab. Janusza Deglera

Książka jest spojrzeniem na dzieje polityczne i militarne Księstwa Warszawskiego, dokonujące się w nim procesy gospodarcze i społeczne oraz przemiany mentalności. Autor stara się odpowiedzieć na pytanie, czy państwo to było czymś więcej niż dramatycznym i barwnym, lecz pozbawionym większego znaczenia epizodem polskiej historii. Włącza się tym samym w wieloletnią debatę historyków. Przywołuje dotychczasowe ustalenia, niekiedy je uzupełniając bądź weryfikując na podstawie różnorodnych źródeł z epoki. Jednocześnie proponuje nowe interpretacje i sporządza bilans dziejów państwa, które niektórzy traktowali jako pograniczną marchię napoleońskiego cesarstwa, wielu innych – jako pierwszy krok na drodze do odbudowy polskiego państwa – bilans dodatni, gdyż mimo wszystkich ofiar, zniszczeń, błędów czy zaniechań w wielu sferach nastąpiły wówczas ważne zmiany modernizacyjne, które przyniosły owoce w następnych dekadach. Autor omawia przy tym zachodzące wówczas zjawiska, nie tracąc z oczu perspektywy jednostkowej – człowieka uczestniczącego w opisywanych wydarzeniach lub uwikłanego w nie, czasem kreującego nową rzeczywistość, zawsze podlegającego jej oddziaływaniu. Czytelnik poznaje więc wszechstronną panoramę epoki napoleońskiej w polskich dziejach.

[…] „narody, które tracą pamięć – tracą życie”. Dlatego też tak istotne jest zachowanie ciągłości kulturowej, świadomość jak przetrwaliśmy czasy najtrudniejsze przeszło stuletniego wynaradawiania / Ewa Jabłońska-Deptuła / „Legenda polska” opowiada o patriotyzmie wyrosłym z buntu wobec zaborców, występującym przeciw niewoli i wynaradawianiu, którego cechą charakterystyczną było, manifestowane wręcz, wyznanie wiary. Jej bohaterem – zbiorowym – stały się kolejne pokolenia walczące o wolność Polski, od czasów Konfederacji Barskiej, poprzez Insurekcję Kościuszkowską, Powstanie Listopadowe, Wiosnę Ludów, do Powstania Styczniowego dochodząc. O kolejach i znaczeniu historycznych splotów religii i ruchów wyzwoleńczych pisze pogrążona w głębokiej refleksji nad tematem Autorka. Legenda polska tworzyła się sama, jako głos ludu zapisywana w strofach anonimowych pieśni. Wykwitała też w wierszach poetów, o których Niemcewicz pisał: Poeta przepełniony namiętnością do Polski, i zgrozą nad jej losem, w idealnych obrazach wystawia okropnej wierności historyczną prawdę. Te poetyckie obrazy układając mozaikę znaczeń i treści sformowały fresk wrastający w pamięć zbiorową i świadomość Polaków tworząc wartość kulturową opisującą naszą narodową mentalność, a do której – my dzisiejsi – nadal winniśmy się odnosić. Istotną częścią pozycji jest dołączona część albumowa w której prezentujemy reprodukcje grafik z epoki, biżuterii patriotycznej. strofy pieśni i poezji patriotycznej, między innymi dzięki którym świadomość narodowa i patriotyzm przetrwały. Część albumowa jest zamieszczona na 80 stronach. O autorce: Ewa Jabłońska-Deptuła urodziła się 3 lutego 1931 roku w Warszawie, zmarła 8 listopada 2008 roku w Lublinie. Kierowała Katedrą Historii Kultury Polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim będąc tu inicjatorką badań nad historią kobiety i rodziny oraz nad dziejami polskich zgromadzeń zakonnych w XIX wieku. Występowała jako rzeczoznawca w procesach beatyfikacyjnych polskich kandydatów na ołtarze. W latach 1981-1989 przewodniczyła Komisji Uczelnianej NSZZ „Solidarność” Pracowników KUL. W roku 1982 była internowana w Gołdapi. Opublikowała około trzystu prac, w tym kilkanaście pozycji naukowych. Związana duchowo ze środowiskiem Lasek, została pochowana na cmentarzu przy tamtejszym Zakładzie dla Ociemniałych.

Wasylewski potrafi i miał o czym pisać. Jego teksty wciągają, skarzą się dowcipem, anegdotą. Praca biblioteczna dała mu dostęp do wielu nieznanych materiałów historycznych, w istotny sposób wpłynęła na kształtowanie się jego zainteresowań i metody twórczości. W pierwszych miesiącach 1921 roku fani twórczości Stanisława Wasylewskiego, który w przeciągu dwu lat wdarł się na szczyt Parnasu popularnej literatury historycznej, otrzymali kolejne, piąte już jego dziełko - "O miłości romantycznej". Podobnie jak we wczesnych książkach tematem była głównie kobieta - marząca, kochająca, cierpiąca, ale też domagająca się swych praw, potrafiąca wybić się ponad przeciętność, iść ramię w ramię z mężczyznami trudnych dla Ojczyzny chwilach. Tym razem autora zainteresowała epoka romantyzmu, lata 20. - 40. XIX w. Snują się więc przed nami postacie miłości poetów: Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego. Poznajemy miłosne perypetie autora "Marii", Antoniego Malczewskiego, romansu Eweliny Hańskiej z Balzakiem, pani Bobrowej z Krasińskim, Karoliny Iwanowej(przyszłej ks. Wittgenstein) z mistrzem fortepianu Lisztem. Z panteonem polskich bohaterów narodowych przypomniał Wasylewski m.in. wojowniczą Emilię Plater i służącą społeczeństwu Klaudynę Potocką. W sumie dziesiątki kobiecych postaci, zdarzeń opisanych w formie anegdotycznej, żywym, jak to u Wasylewskiego, językiem.