Edukacja i uczenie się. 16 największych mitów

Red. naczelny Ewa Syrek, red. części monograficznej Beata Dyrda Podjęcie problematyki rozwoju ludzkich potencjalności w zawartych w części monograficznej tomu „Chowanny” artykułach wpisuje się w nurt publikacji z obszaru psychopedagogiki pozytywnej, zorientowanej na problemy dotyczące poznania i zrozumienia tych czynników jednostkowych i uwarunkowań środowiskowych, które wiążą się z wykorzystaniem zasobów i cnót ludzkich. Problematyka rozwoju ludzkich potencjalności związana jest z coraz bardziej szeroką i śmiałą obecnością publikacji wywodzących się z nurtu nowego paradygmatu psychologii mocnych stron człowieka i postulatów psychologii pozytywnej, która reorientuje zainteresowania badawcze z ludzkich słabości na ludzką siłę, poszukuje odpowiedzi na podstawowe pytania ludzkiej kondycji i egzystencji w kontekście pełniejszego wykorzystania potencjału ludzkiego (ang. human potentials), a także z pedagogiką rozwoju (pedagogiką pozytywną), która koncentruje się na zasobach człowieka, jego zdolnościach, uzdolnieniach, kreatywności i mądrości życiowej. Tak jak głównym przedmiotem zainteresowań psychologii pozytywnej jest opisanie i wyjaśnienie czynników, które gwarantują człowiekowi dobre i szczęśliwe życie, tak zadaniem pedagogiki i edukacji pozytywnej jest wspieranie człowieka w rozwoju jego potencjalnych i urzeczywistnionych zdolności i uzdolnień, cnót obywatelskich, osobistych. Poruszenie tych zagadnień w tekstach tomu czasopisma pozwala spojrzeć na ludzkie potencjalności przez szeroki wachlarz pojęć i znaczeń, które wiążemy z zaletami, cechami i możliwościami człowieka, a które mogą zostać skutecznie wykorzystane jedynie w określonych warunkach środowiskowych. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły, w których autorzy rozważają między innymi tematykę skupioną na przemocy wobec dzieci, roli wykształcenia matki w kontekście strategii rozpoznawania i rozwijania zainteresowań i zdolności dzieci, refleksyjności w rozwoju człowieka dorosłego, poczuciu osamotnienia u dzieci zdolnych czy edukacji globalnej (planetarnej).

Drugi tom publikacji zatytułowany #szkoła.2.0 został napisany, prócz pierwszego artykułu, przez studentki. Dla niektórych z nich niniejsza publikacja jest debiutem i jednocześnie, być może, początkiem przyszłych bardziej zaawansowanych działań naukowych. Z tego też powodu niniejsza książka jest niezwykła. Zawarto w niej – w przeważającej części – artykuły prezentujące wyniki empirycznych badań. Autorki tekstów, studentki kierunków nauczycielskich, w przyszłości rozpoczną pracę w szkole. Stanisław Palka twierdzi, że: „zawód nauczycielski narzuca niejako konieczność występowania w roli badacza pedagogicznego, wszak nauczyciel musi diagnozować, wyjaśniać, podejmować decyzje, posiłkując się między innymi wynikami rozmów z uczniami, innymi nauczycielami, rodzicami, analizą dokumentów, analizą wyników sprawdzianów i testów dydaktycznych”. Ich artykuły stanowią zatem pierwszy krok ku realizacji roli nauczyciela-badacza.
Także i w tym tomie hasztag grupuje informacje/artykuły tematycznie. Problemy omówione przez autorki są efektem ich zainteresowań badawczych, „naukowego niepokoju”, który skłania do przemyśleń i potrzeby eksplorowania danej problematyki.

Książka ma na celu przybliżenie idei integracji oraz miejsca dziecka niepełnosprawnego w świecie. Autorki skupiają uwagę przede wszystkim na pracy pedagoga specjalnego, która wymaga olbrzymiego zaangażowania i poświęcenia.

Obok przedstawienia charakterystyki upośledzenia umysłowego z najczęściej spotykanymi przyczynami trudności w uczeniu się książka porusza tematykę edukacji dzieci upośledzonych umysłowo w szkole masowej (nie zapominając o założeniach prawnych). Czytelnik zapoznaje się z ideą klas integracyjnych, założeniami i warunkami dobrej integracji. m.in. kwestią doboru dzieci do klas integracyjnych, ocenianiem uczniów niepełnosprawnych czy też rolą pracy w grupach, a także poznaje cele i zadania rewalidacji indywidualnej wraz z ramowym programem rewalidacji oraz wskazówki do pracy z dzieckiem upośledzonym umysłowo na tego typu zajęciach. Przejrzystość programu i podział na etapy rozwoju określonych umiejętności stanowi cenne źródło pomocy dydaktycznej dla pedagogów i innych osób zainteresowanych prowadzeniem terapii indywidualnej z dzieckiem niepełnosprawnym.

Praca zawiera przykładowe opracowania: dokumentów, standardów wymagań, rozkładów materiału dla uczniów, konspektów oraz przykładowych ocen opisowych, które w mniejszym, bądź większym stopniu towarzyszą pedagogom specjalnym w ich pracy. Książka stanowi skarbnicę informacji dla pedagogów prowadzących bądź zaczynających prowadzić zajęcia w klasach integracyjnych.

Praca dotyczy bardzo istotnej i doniosłej społecznie problematyki, jaką stanowi prezentacja rozmaitych form wspomagania procesu komunikacji osób z autystycznym spektrum zaburzeń (ASD). Autorzy wykorzystali z jednej strony aktualne dane z literatury sięgając do prac wybitnych badaczy zamieszczonych w publikacjach książkowych oraz czasopismach o znaczeniu i zasięgu międzynarodowym. Obszerna monografia wychodzi na przeciw pilnym potrzebom związanym z udostępnianiem najnowszych informacji w zakresie rozwijania zdolności porozumiewania się, ze szczególnym uwzględnieniem procesu edukacyjnego dzieci i młodzieży z ASD.
Zawarte w przygotowywanej do druku książce rozdziały, odznaczają się wysokim poziomem profesjonalizmu i mogą stanowić niewątpliwie cenne źródło wiedzy oraz inspiracji dla czytelników.
Ukazanie się tej książki pozwoli czytelnikom zapoznać się z wieloma różnorodnymi i często wypróbowanymi podejściami i metodami związanymi z diagnozą trudności komunikacyjnych i oddziaływaniami pozwalającymi je zmniejszyć lub im zapobiegać u dzieci z ASD. Lekturę ocenianej publikacji można polecić zarówno profesjonalistom jaki praktykom, a także studentom takich kierunków jak pedagogika specjalna, psychologia, logopedia, audiofonologia.
Myślę, że także rodzice tej grupy dzieci będą zainteresowani tymi koncepcjami i propozycjami, jakie stanowią przedmiot rozważań omawianej publikacji.
z recenzji Profesora Tadeusza Gałkowskiego
Odczytanie i zrozumienie komunikatów dziecka daje szansę na wprowadzenie alternatywnych i wspomagających form terapii.
Książka Autyzm i AAC. Alternatywne i wspomagające sposoby porozumiewania się w edukacji osób z autyzmem jest dziełem wielu autorów – naukowców i praktyków. Jest ona cennym wkładem do badań nad budowaniem takich form postępowania terapeutycznego, które umożliwią dziecku autystycznemu komunikację społeczną. Prezentowane formy pracy z dzieckiem i jego otoczeniem budzą nadzieję na zbudowanie drogi, która umożliwi dziecku autystycznemu odnalezienie się w środowisku społecznym.
Książka winna być podstawowym źródłem wiedzy dla wszystkich terapeutów pracujących z dziećmi z deficytami rozwojowymi.
Prof. Hanna Jaklewicz

Książka jest refleksyjną narracją w formie autoetnograficznej opowieści o dzieciach doświadczających choroby nowotworowej i znaczeniu jakie nadają swoim twórczym działaniom.

Jest ona wyrazem próby dojrzenia tego co może powiedzieć, wyrazić dziecko, angażujące się lub nie w proces własnej aktywności twórczej poprzez swoją kreację artystyczną i ekspresję własną. Opisana praca badawcza pozwala dostrzec ważne aspekty opisanego w niej problemu. Z jednej strony jest próbą opisu szczególnej, naznaczonej cierpieniem sytuacji dzieci chorych onkologicznie. Z opisu tego dowiadujemy się, jak dzieci i ich rodzice przeżywają swoją trajektorię cierpienia. Co jest dla nich źródłem lęku, jak sobie z nim radzą, jakiego wsparcia potrzebują. ImpulsZ drugiej zaś strony praca ta jest próbą pokazania pewnej drogi, dzięki której możliwy staje się nie tylko rozwój dziecka w chorobie i poprzez chorobę ale także jest otwarciem problematyki cierpienia na przestrzeń sztuki. Okazuje się bowiem, że dzięki kreacji i autokreacji możliwy staje się inny niż dotychczas ogląd rzeczywistości, pojawia się nowy język, nowe znaczenia, dzięki którym nie tylko poszerza się doświadczenie osób cierpiących ale pojawiają się także nowe, niedostępne dotychczas środki wyrazu tego trudnego, egzystencjalnego doświadczenia. Sztuka otwiera przed nami nowe perspektywy naszej własnej egzystencji. Pomaga w naszym zmaganiu się z cierpieniem. Pozwala na wyrażenie tego, co bolesne, a przez to często niewyrażalne. To poznawcze aspekty tej pracy. Jej praktyczny wymiar związany jest z możliwościami, jakie daje arteterapia. Można traktować ją jako jedną z metod, dróg, sposobów pracy z dziećmi, dorosłymi , zmagającymi się z trudnymi problemami, znajdującymi się na trajektorii cierpienia.

W niniejszej pracy opisuję i porównuję wewnętrzne, instytucjonalne (…) uporządkowanie celów wychowania harcerskiego ZHP i ZHR w latach 1989-2019, z racji tego, że obie organizacje podejmują działalność wychowawczą, rozumianą jako rodzaj działań społecznych charakteryzujących się następującymi właściwościami konstytutywnymi: akomodacją, aproksymacją oraz indoktrynacją (…). Stowarzyszenia te poprzez aktywności indywidualne i wspólnotowe stwarzają możliwości rozwoju i samorozwoju zmierzającego w określonym kierunku/kierunkach, w oparciu o przyjęty kanon wartości.

Na przestrzeni analizowanych lat stowarzyszenia formułowały w swych dokumentach zestawy celów wychowania. Przyjmuję za Kazimierzem Denkiem, następujące rozróżnienie celów wychowania: naczelne, ogólne, pośrednie, szczegółowe i operacyjne (…). Przedmiotem mojej refleksji jest założona funkcja społeczna ZHP i ZHR (…) wyrażana w naczelnych i ogólnych celach wychowania harcerskiego, określona w statutach i innych aktach tych stowarzyszeń, to jest w źródłach wtórnych (…)opracowanych przy wykorzystaniu schematu badań historycznych. (z Przedmowy)