El Albo Ostatnia Księga

Nazywając książkę poetycką Algometria, Iryna Wikyrczak bez wątpienia otwiera bardzo produktywny kierunek rozmyślań, interpretacji, introspekcji i autoanalizy. Algometria to odkrywanie wrażliwości na ból poprzez naciskanie punktów bólu, ocena progów sensorycznych pod działaniem pewnych bodźców, dział medycyny ratunkowej, pole do dyskusji dla lekarzy, psychologów, neurologów oraz neurofizjologów. Pojęcie „algometrii” niesie za sobą ciekawą i produktywną metaforykę terminologiczną na wzór pojęć „próg bólu”, „przedział tolerancji bólu”, „szok bólowy”, „lustro bólu”, itp. „Co to za terminy, które nie mogą się wyłonić z metaforycznej łupiny i stać się bardziej precyzyjne oraz jednoznaczne, jak tego wymaga dowolna nauka?” – zapyta daleki od poezji pragmatyk. „Po co nam to w poezji?” – zapyta czytelnik, który oczekuje od wierszy tylko niezwykłości i trącania delikatnych strun piękna. Bo tak naprawdę, to po co?

„Książka Anny Terék z jednej strony ukazuje sprzeczności i nierówności ludzkiej egzystencji, na które nie ma antidotum, z drugiej zaś oferuje katharsis. Martwe kobiety to tom, który zabija swoje bohaterki, pokazuje jak umierają, ale możliwość odkupienia i katharsis kryje się właśnie w tym, że opowieść o śmierci i wyartykułowanie żałoby – językiem powściągliwym, pozbawionym patosu i ornamentyki, ale zarazem szczerym do bólu – ma uzdrawiającą moc.” Adrienn Pataky, Alföld „Martwe kobiety to wstrząsająca lektura, która pochłania czytelnika i na długo pozostaje w pamięci. Wiersze Terék nie dają się zaklasyfikować do żadnego z nurtów współczesnej węgierskiej poezji (...). Terék wybiera swoją własną, indywidualną formę wyrazu, (...) dzięki której jest w stanie w poetycki sposób przedstawić morze cierpienia, nie tracąc przy tym na autentyczności. Martwe kobiety to wiersze pełne okrucieństwa i skrajnych emocji, które jednocześnie pozostają powściągliwe w swej formie, nie żebrzą o współczucie, ani nie domagają się zemsty. To jedna z największych zalet tego tomu. Poezja Terék rozrywa czytelnika na kawałki, które ciężko jest później na nowo poskładać.” Balázs Görföl, Tiszatáj

Zbiorek dwudziestowiecznej poezji koreańskiej, zawierający utwory trzech poetów: Kima Soweola, Yuna Dongju oraz Seo Jeongju, tłumaczone bezpośrednio z oryginału. W tomiku zostały zebrane najbardziej znane i reprezentatywne wiersze, które odzwierciedlają historię narodu koreańskiego i jego charakter. Książka z pewnością przybliży miłośnikom literatury bogatą kulturę „kraju porannej świeżości”.

Wybór wierszy irlandzkiego poety, dramaturga i filozofa Williama Butlera Yeatsa. W 1923 roku ten czołowy twórca i działacz literackiego Odrodzenia Irlandzkiego został uhonorowany Literacką Nagrodą Nobla. Prezentujemy wybór jego wierszy w znakomitym tłumaczeniu i z autorskimi komentarzami Adama Pomorskiego. Yeats motywy swych utworów czerpał z wczesnośredniowiecznej literatury irlandzkiej i folkloru, pozostawał jednocześnie pod wpływem romantycznego wizjonerstwa Blake’a, okultyzmu, prerafaelitów i francuskiego symbolizmu. W tomie znajduje się przedmowa napisana przez Yeatsa w 1937 w której pisze: "Poeta pisze zawsze o własnym życiu, w najpiękniejszym dziele – o swojej tragedii, cokolwiek ją stanowi, wyrzuty sumienia, zawiedziona miłość czy tylko samotność; nigdy nie zwraca się do nikogo wprost jak przy stole, to zawsze fantasmagoria. [...] Powieściopisarz może opisywać przypadkowość, chaos, poecie nie wolno; jest raczej typem niż człowiekiem, raczej namiętnością niż typem".

„Nasza apokalipsa jest podobna do nas” to wybór wierszy jednego z najbardziej intrygujących poetów słowackich XX wieku - Štefana Strážaya. Słowacki poeta kończy w tym roku 82 lata, a od 30 lat uparcie milczy: nie tylko nie pisze i nie publikuje, ale też nie występuje publicznie. Od 1966 roku, kiedy zadebiutował zbiorem wierszy „Rzeczom na stole”, ceniono jego lirykę za radykalny, nowoczesny, niemal minimalistyczny realizm. Poeta koncentrował się na sprawach prywatnych, intymnych, codziennych. Jego poetyka wiele zawdzięcza filmowym środkom wyrazu, zwłaszcza różnym technikom montażu i interpunkcji filmowej. W swoim nieustannym dążeniu do weryfikacji rzeczywistości społecznej poprzez ukazywanie poszczególnych losów i charakterów ludzkich przypominał Kieślowskiego. Byli, zresztą, rówieśnikami, o podobnej wrażliwości i podobnych doświadczeniach pokoleniowych. W latach 70 i 80 poprzedniego wieku, jego liryka ewoluowała w stronę antyliryki, prozy, nieraz eseizującej, pisanej wolnym wierszem.
„Nasza apokalipsa jest podobna do nas” zawiera wiersze z lat 1966 – 1992. Z wybór wierszy i ich przekład odpowiedzialny jest Zbigniew Machej.

Sophia de Mello Breyner Andresen (1919-2004) uznawana jest za jedną z najważniejszych dwudziestowiecznych poetek Półwyspu Iberyjskiego. Jako pierwsza kobieta otrzymała najważniejsze wyróżnienie przyznawane pisarzom tworzącym w języku portugalskim – Nagrodę Camoesa (1999). Uhonorowana również Nagrodą Królowej Zofii (2003), czyli najważniejszym wyróżnieniem poetyckim we wszystkich krajach hiszpańsko- i portugalskojęzycznych. Debiutowała w latach 40. i szybko stała się jedną z najistotniejszych postaci w XX-wiecznym portugalskim życiu literackim. Wydała kilkanaście tomików poezji, jak również zbiory opowiadań, nowele dla dzieci, sztuki teatralne i eseje. Działała również jako tłumaczka. Pochowana w Panteonie Narodowym w Lizbonie.

Antologia „Oto ja. Wiersze Wybrane” obejmuje kilkadziesiąt wierszy poetki wybranych z najważniejszych tomików wydawanych w latach 1962-1997, a w szczególności: Livro sexto (1962), Geografia (1967),Dual (1972), O nome das coisas (1977) i O búzio de Cós (1997). Utwory ukazują nie tylko najistotniejsze dla autorki tematy i jej poetykę, ale również wpisują ją w szersze konteksty literackie (m.in. związki z twórczością Fernando Pessoi) i pozaliterackie (wynikający z uważnego postrzegania rzeczywistości sprzeciw wobec demagogii oraz politycznej bierności).

Antologia powstała przy wsparciu finansowym Instytutu Camoesa w ramach stypendium dla tłumaczy im. António Vieiry oraz Stypendium twórcze Krakowa Miasta Literatury Unesco.