Energetyka aspekty badań interdyscyplinarnych

Celem prezentowanej pracy było ukazanie zależności między bezpieczeństwem ekologicznym, ochroną środowiska naturalnego a zdrowiem człowieka. Autorzy przeprowadzili szczegółową analizę aktów prawnych – krajowych i międzynarodowych – aktualnej literatury i czasopiśmiennictwa oraz źródeł. (…)
Praca jest efektem współpracy naukowców oraz doktorantów wiodących uczelni krajowych, realizujących dydaktykę w zakresie bezpieczeń¬stwa wewnętrznego, międzynarodowego oraz badania z obszaru nauk prawnych, medycznych, o bezpieczeństwie.

Potrzeba zapewnienia mieszkańcom wielkich miast właściwych warunków dla aktywnego wypoczynku, traktowanego, jako codzienna potrzeba wysiłku fizycznego, a także sposób dla zagospodarowania świątecznego lub urlopowego czasu wolnego, jest znana i wielokrotnie opisywana w literaturze przedmiotu (Dąbrowski 2006, Łobożewicz 1994, Torkildsen 2006). Także znaczenie systematycznej, codziennej rekreacji ruchowej, w szczególności realizowanej na terenach zieleni otwartej, o wysokiej, jakości środowiska, odpowiednio urządzonych i zachowujących walory estetyczne – jest ujmowane wielowątkowo w literaturze przedmiotu (Pomorski 1998, Wirszyłło 1974, Wyrzykowski 2000). Sport i rekreacja, realizowane w czasie wolnym, mają ogromne znaczenie dla zdrowia, sprawności fizycznej i psychicznej szczególnie dla mieszkańców współczesnych miast zagrożonych stałym, długotrwałym oddziaływaniem stresu, pogłębionym niską jakością środowiska zamieszkania. Nie ma wątpliwości, że możliwość aktywnego wypoczynku na odpowiednio przygotowanych terenach, jest bezcenną szansą odnowienia i wzmocnienia sił mieszkańców miast (Kozdroń 2004, Mazurek 2003, Mogiła-Lisowska 2010). Toteż powinno być przedmiotem troski i niepokoju zarówno postępujące zjawisko ograniczania powierzchni istniejących miejskich parków i zieleńców publicznych, także o walorach historycznych, ponieważ planuje się na nich zabudowę – jak i niedostateczne przygotowanie publicznych terenów zieleni dla codziennej rekreacji. Przyjęło się narzekać na ospałe, pozbawione ducha sportowego społeczeństwo (szczególnie młodsze pokolenie), ale jednocześnie brakuje właściwie zagospodarowanych, ogólnie dostępnych, nie-komercyjnych pływalni, boisk do gier, kortów tenisowych. Administracje i zarządy wielu osiedli mieszkaniowych często zaniedbują wspólne tereny wypoczynku albo wręcz decydują się na likwidację (bądź poważne ograniczenie) terenów wypoczynku osiedlowego, chcąc ze sprzedaży cennych, bo uzbrojonych i atrakcyjnie zlokalizowanych terenów miejskich zdobyć środki na niezbędne inwestycje (ocieplanie budynków, wymianę stolarki, remonty CO itp.). Niepokoją pojawiające się doniesienia prasowe w prasie lokalnej o zamierzeniach stopniowej likwidacji miejskich ogrodów działkowych, bez zastąpienia ich inną formą zieleni urządzonej. W konsekwencji miejskie tereny zieleni, tradycyjnie użytkowane, jako sportowo-rekreacyjne oraz rezerwowane dla takiej funkcji w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, zaczynają być coraz częściej terenami przeznaczanymi pod zabudowę (przykładem jest Skarpa Warszawska). Podobny los spotka istniejące urządzenia sportowe i rekreacyjne, przeznaczane ze względów ekonomicznych do innej niż pierwotna funkcji (organizacja bazarów handlowych na zamkniętych stadionach). Ponadto od lat obserwujemy w wielu miastach europejskich, także polskich, bolesne zjawisko, jakim jest likwidacja lub ograniczanie działalności historycznych klubów sportowych o wieloletnich tradycjach, a także tak drastyczne i niezrozumiałe decyzje jak zabudowa boisk szkolnych, przeznaczanych na inne niż pierwotna funkcje – najczęściej dla komercyjnej zabudowy mieszkaniowej. Wymienione procesy są nie tylko niezwykle groźne dla społeczności miasta, ale i trudno odwracalne, a skutkiem ułomnej urbanistyki, czyli wadliwych decyzji przestrzennych, mogą być już odczuwalne konsekwencje, wpływające bezpośrednio na: a) obniżenie jakości życia, pogarszanie stanu zdrowia mieszkańców miast; b) pogorszenie jakości środowiska miasta (wskutek zabudowy biologicznie czynnych obszarów), silniejsze zanieczyszczenie atmosfery, gleby i wód; c) ułomny rozwój miasta spowodowany brakiem odpowiedniego udziału terenów zieleni otwartej, umożliwiającej aktywny codzienny wypoczynek – a więc budowanie tkanki miasta sprzeczne z koncepcją „zdrowego miasta”, zalecaną przez współczesną urbanistykę, jako zasada naczelna zrównoważonego rozwoju terenów zurbanizowanych.
Problem niewystarczającej ilości i jakości terenów sportowo rekreacyjnych, których brak może przyczynić się do obniżenia jakości życia w mieście, wzrostu zachorowań z powodu chorób układu krążenia, nowotworów, chorób dróg oddechowych – znalazł miejsce w europejskiej literaturze naukowej odnoszącej się do zrównoważonego planowania miast, zarówno jako gorzka refleksja nad nieprzemyślaną praktyką gospodarki przestrzennej, jak i ostrzeżenie o głębokich, trudno odwracalnych konsekwencjach takiej polityki planowania, bez uwzględniania potrzeb zdrowotnych społeczności lokalnej (Chmielewski 2005, Pęski 1999, Pomorski 1998, Szulczewska 1996, Thompson 2007). Smutną, obserwowaną w wielu współczesnych miastach europejskich praktyką, jest brak skoordynowanych, kompleksowych działań planistycznych i administracyjnych kształtowania terenów zielonych, odpowiednio urządzonych dla spełniania ważnych społecznie funkcji sportowo-rekreacyjnych. Zbyt często tereny zielone, szczególnie w miastach polskich, są traktowane jako rezerwa pod inwestycje, co gorsza równie często tereny już urządzone jako wypoczynkowe – padają ofiarą nowych inwestycji miejskich. Na takie lekceważące traktowanie miejskich terenów sportu i wypoczynku nie powinno być społecznej zgody. W programach promocji zdrowia i zachowań pro-zdrowotnych konieczna jest konsekwencja. Trudno kształtować pożądane postawy aktywnego wypoczynku, realizować z przekonaniem hasła „sportu dla wszystkich”, „sportu w rodzinie”, jeżeli zabraknie właściwych warunków (terenów i urządzeń) niezbędnych dla ich realizacji (Dąbrowski 2006, Pawlikowska-Piechotka 2010, Torkildsen 2006, Wyrzykowski 2000).
Niniejsza książka, jest przeznaczona dla studentów zarówno kierunku wychowania fizycznego jak i turystyki i rekreacji. Zawiera omówienie kilku najistotniejszych rodzajów terenów rekreacji w przestrzeni miasta: parków i ogrodów miejskich, terenów wypoczynku osiedlowego, placów zabaw dla dzieci oraz ogrodów działkowych. Praca nie wyczerpuje całego, bardzo obszernego i wielowątkowego zagadnienia. W sposób świadomy pominięto temat infrastruktury rekreacyjnej w lasach miejskich, klubach sportowych (pola golfowe, ośrodki sportów wodnych) i na terenach wypoczynku świątecznego, ponieważ ich specyfika wybiega już poza temat i zakres książki, jakim jest wypoczynek codzienny, blisko miejsca zamieszkania; wymagają specjalistycznego, osobnego omówienia. Natomiast, jako integralne zagadnienie, związane ściśle z planowaniem i urządzaniem terenów rekreacji, omówiono problem przygotowania terenów wypoczynku dla osób niepełnosprawnych, w tym wymagania stawiane dostępnym placom zabaw dla dzieci, ogrodom działkowym bez barier. Tej problematyce poświęcono osobny rozdział z uwagi na wieloletnie zaniedbania w tej dziedzinie (wynikające przede wszystkim z braku aktów normatywnych, ale także z braku profesjonalnych opracowań), a wpływające wciąż negatywnie na jakość życia codziennego osób niepełnosprawnych w polskich miastach. Stosunkowo dużo miejsca poświęcono historycznym tradycjom, ponieważ współczesne europejskie zasady kształtowania miejskich terenów wypoczynku mają swoje korzenie w świecie antycznym i były integralnym elementem koncepcji rozwoju miast w kolejnych epokach: średniowiecza, renesansu, oświecenia, w wiekach XIX i XX. Ponieważ towarzyszyły wszystkim etapom naszego rozwoju cywilizacyjnego, były zawsze obecne w europejskim środowisku mieszkalnym – wydaje się, że warto o tym pamiętać. Chociażby z tej przyczyny, że w tym kontekście bardziej zrozumiała jest potrzeba zachowania obszarów rekreacji w miastach, konieczność ochrony publicznych terenów zieleni przed likwidacją i zabudową – działań rozumianych nie jako wygórowane wymagania i zbytek, – ale oczywiste prawo mieszkańców współczesnych miast do wypoczynku w odpowiednio zagospodarowanym, bezpiecznym, dostępnym, pięknym i zdrowym środowisku.

W tej prowokującej do myślenia książce Tobias Leenaert wskazuje, że dotychczasowe strategie działania na rzecz praw zwierząt się nie sprawdziły. Pomimo działalności tysięcy zaangażowanych aktywistów i coraz bardziej błyskotliwych, a nie rzadko szokujących kampanii, spożycie mięsa i produktów odzwierzęcych wciąż rośnie. Leenaert prezentuje nową wizję tego, jak możemy stworzyć wegański świat. Biorąc pod uwagę naszą obecną sytuację, gdy niemal całe społeczeństwo zależy od wykorzystywania zwierząt, potrzebujemy innego, bardziej pragmatycznego podejścia.
Niektórym obrońcom zwierząt wystarczy, że mają rację. Tobiasowi Leenaertowi nie wystarczy, że będziecie stali po właściwiej stronie. Chce, żebyście mieli rację i działali efektywnie. To duża różnica, którą wam uświadomi.
Paul Shapiro
Jak stworzyć świat wegański to obowiązkowa lektura dla każdego, kto chce zmaksymalizować swój wpływ na to, by świat stał się lepszym miejscem dla zwierząt. Tobias Leenaert podsumowuje liczne badania, łącząc je z własnym rozległym doświadczeniem jako obrońcy praw zwierząt, aby przedstawić jasne argumenty i praktyczne wskazówki dotyczące skutecznego działania na rzecz weganizmu. Bardzo polecam tę książkę!
Melanie Joy

Trwałe użytki zielone są zaliczane do najważniejszych półnaturalnych zbiorowisk roślinnych. W Polsce trwałe użytki zielone stanowią około 10% ogólnej powierzchni i około 21% użytków rolnych. Dostarczają pełnowartościowej paszy dla przeżuwaczy [Jankowska-Huflejt i Zastawny 2002, Krzywiecki 2002, Okularczyk 2002, Jankowska-Huflejt i Domański 2008, Brzóska i Śliwiński 2011, Zarzycki i Kopeć 2015], łagodzą zmiany klimatu [Kusler i in. 1994, Kaca i in. 2008], przeciwdziałają erozji [Lipski i Kostuch 2005, Jankowska-Huflejt 2007], są tzw. suchymi zbiornikami retencyjnymi [Dembek i Oświt 1989, Kochanowska i Rygielski 1994, Drupka 2004, Kędziora i in. 2005], a także filtrem przechwytującym substancje chemiczne, dlatego chronią wody powierzchniowe i gruntowe przed eutrofizacją [Ryszkowski i in. 2003, Jaguś i Twardy 2006, Kaca 2008]. Stanowią ponadto dogodne warunki bytowania dla wielu gatunków zwierząt, w tym zagrożonych w skali światowej [Tyburski i in. 2000, Tomiałojć i Stawarczyk 2003, Kadej i in. 2014].

W Rządowym Centrum Legislacji pojawiła się kolejna już wersja projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Razem z projektem ustawy opublikowano także projekt rozporządzenia w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz rozporządzenia w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań. Jakich tym razem zmian możemy się spodziewać? Dowiesz się tego z artykułu na str. 3
Zmiany szykują się również w sposobie sporządzania WPGO. 13 kwietnia 2023 r. do Rządowego Centrum Legislacji trafił projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie sposobu i formy sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami oraz wzoru planu inwestycyjnego. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule na str. 4.

Energetyka: fotowoltaika i energia wiatrowa, elektromobilność, telekomunikacja i technologia 5G, dialog społeczny, bezpieczeństwo publiczne
Pojawienie się technologicznych nowości zawsze niosło za sobą wiele emocji. Z jednej strony towarzyszył im entuzjazm zwolenników postępu, a z drugiej lęk przed nieznanym ze strony zachowawczej części społeczeństwa. Obawy przed światłem latarni ulicznych czy szczepieniami przeciw ospie, podsycane przez Kościół katolicki w pierwszych dekadach XIX wieku, mogą współcześnie uchodzić za niedorzeczność. Podobnie odnieść można się do obarczania winą twórców pierwszych połączeń kolejowych za niższą cielność i mleczność krów czy zmniejszoną nośność jaj przez kury.
Opisane przykłady trudno jednak uznać za nietypowe i łatwo można wskazać przejawy podobnych postaw wobec współczesnych wynalazków. Obawa przed tym, co nowe i jeszcze nierozpoznane – jest elementem zarówno ludzkiej natury, jak i powszechnie przyjmowanych kanonów postępowania. Wizja zachwiania znanego porządku budzi niepokój i skłania do umacniania się w już zakorzenionych przekonaniach, tradycjach lub wierzeniach – które nie dostarczają jednak narzędzi, by lepiej zrozumieć pojawiające się nowe technologie.
Mechanizm oporu przed implementacją nowoczesnych technologii stanowi poważną barierę rozwoju gospodarczego, a nierzadko także społecznego. Czynnik ten odpowiedzialny jest za spowolnienie procesów inwestycyjnych oraz niższą niż pozwalałby na to stan wiedzy efektywność i jakość produkcji. Znajduje to swoje odzwierciedlenie na rynku i determinuje jego kształt w każdym z możliwych wymiarów – od ekonomicznego począwszy, a na społecznym skończywszy.
W Polsce problem ten szczególnie mocno daje o sobie znać administracji samorządowej. Dąży ona do poprawy kondycji gospodarczej pozostającego pod jej pieczą obszaru, a tym samym do poprawy jakości życia mieszkańców. Samorząd eksponuje swe zalety dla potencjalnych inwestorów, zachęcając ich do pozostania na swym terenie. Każda taka udana próba generuje impuls rozwojowy, który dynamizuje przemiany gospodarcze. Niestety, niemal zawsze działania takie napotykają na opór samych potencjalnych beneficjantów, czyli mieszkańców. Nie zawsze są oni gotowi na sąsiedztwo nowych technologii – szczególnie, gdy ich istota jest dla nich niezrozumiała.
(...) Na barkach lokalnych władz spoczywa nawiązanie konstruktywnego dialogu społecznego z mieszkańcami terenów, na których planowane są nowe inwestycje. Sposób, w jaki włodarze przedstawią informacje i zareagują na zgłaszane przez społeczność lokalną obawy, ma ogromne znaczenie nie tylko dla pomyślnej realizacji planów, ale także dla bezpieczeństwa publicznego.
(...) Niniejsza publikacja prezentuje stan istniejącej wiedzy oraz kierunki badań, jakie są prowadzone w technologicznych i społecznych dziedzinach nauki. Ich związek ze źródłami wytwórczymi, magazynowaniem energii, elektromobilnością i telekomunikacją oraz samym procesem inwestycyjnym w obszarze elektroenergetyki i informatyzacji, jest jednoznaczny.
Fragment wstępu