Euklides Elementy

W tym roku mijają siedemdziesiąt dwa lata od śmierci Władysława Witwickiego i dwadzieścia jeden lat od pierwszego wydania przez nasze wydawnictwo Dialogów Platona, w jego przekładzie. W międzyczasie powstało trochę nowych tłumaczeń poszczególnych dialogów. Jednak środowisko akademickie nadal – w dużym stopniu – wspomaga się tłumaczeniami Profesora. Z perspektywy przeszło stu lat, które minęły, od rozpoczęcia przez Witwickiego przekładów Platona, można bez wahania docenić ogrom i znaczenie dzieła, skoro w tak długim okresie polska humanistyka nie doczekała się kompletu nowych przekładów wraz z opracowaniami i komentarzami. W roku 2017 ukazało się znakomite tłumaczenie Praw prof. Doroty Zygmuntowicz, ale Państwo – najważniejszy dialog Ateńczyka – czeka na nowy przekład oparty na ustaleniach współczesnej nauki. Jesteśmy przekonani, że skompletowanie w całość i wznowienie dialogów (za wyjątkiem dwóch wspomnianych wyżej) ma uzasadnienie – zwłaszcza dla czytelników młodych – których mogą zachwycić pięknem przekładu dokonanego przez tłumacza oraz przenikliwością i głębią myśli autora. Lektura dialogów zapewne wpłynie inspirująco i zachęci do zaprzyjaźnienia się z ateńskim filozofem, jego Mistrzem – Sokratesem oraz ich dokonaniami intelektualnymi, które znacząco zaważyły na światowej myśli humanistycznej i do dzisiaj stanowią podstawowy kanon literatury filozoficznej.

Sokrates opisywany przez Ksenofonta występuje w swojej najdonioślejszej historycznie roli ? w roli wychowawcy. Tym, co według Jaegera wyróżnia Sokratesa jako wychowawcę, jest to, że sedno ludzkiego bytowania, a przede wszystkim życia społecznego, upatrywał w osobowości, w moralnej postawie człowieka. W „Ekonomiku” swoich rozmówców (jednym z nich jest Kritobulos, syn znanego z dialogów Platona Kritona, drugim zaś ? znany tylko z tego dzieła Ischomachos) Sokrates naucza sztuki zarządzania gospodarstwem.

Herodotus (c480-c425) is 'The Father of History' and his Histories are the first piece of Western historical writing. They are also the most entertaining.

Why did Pheidippides run the 26 miles and 385 yards (or 42.195 kilometres) from Marathon to Athens? And what did he do when he got there? Was the Battle of Salamis fought between sausage-sellers? Which is the oldest language in the world? Why did Leonidas and his 300 Spartans spend the morning before the battle of Thermopylae combing their hair? Why did every Babylonian woman have to sit in the Temple of Aphrodite until a man threw a coin into her lap, and how long was she likely to sit there? And what is the best way to kill a crocodile?

This wide-ranging history provides the answers to all these fascinating questions as well as providing many fascinating insights into the Ancient World.

Księga Gamma Metafizyki zaczyna się od zdania zapowiadającego nową orientację filozoficzną: Istnieje nauka, która bada Byt jako taki i przysługujące mu atrybuty istotne (1003 a 21). Ta nowa nauka kryje się pod nazwą, której nie wymyślił Arystoteles - "metafizyka". Nauka ta ani nie miała poprzedników, ani żadnej tradycji. Powstały więc różne hipotezy tłumaczące sens tej nowej nazwy. Wystarczy się odwołać do klasyfikacji nauki w epoce Arystotelesa, ażeby się przekonać, że nie było miejsca dla tej nauki, którą nazwano po śmierci Arystotelesa "metafizyką", a którą później zaczęto również nazywać "ontologią".

Ody są utworami wielkiej lirycznej poezji, to jest w nich najważniejsze. (…) Jak je przekładać? Jakim rytmem, jaką ilością zgłosek w wierszu? I jak w przekładzie odróżniać rozmaite formy i rodzaje ody? Bo chyba nie jest do pomyślenia, aby wszystkie przekładać tak samo? Monotonia rytmu zabiłaby wszystkie księgi. Horacjusz, poeta tak świadomy swego rzemiosła, tak niezmiernie muzykalny, tak czuły na efekty rytmiczne każdego skrótu, każdego spięcia, nie bez powodu zapewne zmieniał formę ody zależnie od jej tematu. Jak te powody odszukać, jak szukać zgubionych melodii w ocalałych tekstach? (…)
Zrobiłem zapewne niejedną pomyłkę w tych trudnych przekładach ( …) – nikt chyba dotąd, parając się z Horacjuszem, nie ustrzegł się od pomyłek lub choćby punktów spornych. Chciałem go jednak odszukać jako wielkiego poetę smutku i żartu, chciałem odszukać w nim melancholię i zmysłowość, złośliwość i pasję, prawość i uśmiech szczęścia prawdziwego epikurejczyka, a przede wszystkim piękność i aktualność jego poezji. (…) Wiersze Horacjusza, jak wszystkie utwory wielkiej poezji, tłumaczą się same, są ponadczasowe i ponad-personalne.
(z Przedmowy)

W świecie idei Platona jedną z najistotniejszych była idea państwa doskonałego,rządzonego przez mędrców-filozofów,realizującego takie wartości jak:Sprawiedliwość,Prawda,Dobro i Piękno.Warunkiem realizacji tych szczytnych celów było odrzucenie demokracji.Cóż bowiem miała i ma do zaoferowania demokracja,która zabiła tak prawego i uczciwego człowieka jak Sokrates,która podporządkowuje-tkwiącej w ciemnej jaskini-większości racje wykształconych elit i jednostek,która niweluje różnice wynikające z naturalnych dysproporcji zdolności charakterów ludzi,która wreszczie zrównuje w prawach głupców i mędrców,oszustów i ludzi honoru?