Eutyfron

Spis treści
Od tłumacza: Zasady przytaczania cytatów
Przedmowa
Wprowadzenie
I. Descarte
II. Przyswojenie przez Husserla i Heideggera, Valéry’ego i Sartre’a kartezjańskiej refleksji zwróconej ku sobie
III. Kant
IV. Fichte
V. Schelling
VI. Hegel
VII. Feuerbach, Marks i Stirner
VIII. Nietzsche i próba odzyskania świata
IX. Spinoza. Deus sive natura Indeks osobowy

Julien Offray de la Mettrie (1709-1751) - francuski filozof, także lekarz, materialista, przedstawiciel naturalizmu. Negował istnienie nieśmiertelnej duszy, a nawet istnienie Boga. Za podstawową władzę psychiczną La Mettrie uważał wyobraźnię, rozumianą jako pewna czynność ciała, występująca zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Różnice intelektualne między człowiekiem a zwierzęciem uznał w związku z tym za różnice stopnia. W poglądach etyczno-politycznych był za szeroko rozumianą równością ludzi. Jego głównym dziełem jest właśnie Człowiek-maszyna. Jak pisze W. Tatrkiewicz praca La'Mettriego była skupiona dookoła systemu materialistycznego w historii zaś materializmu zaznaczyła się charakterem panpsychistycznym, zainteresowaniem antropologicznym, sceptycznym odcieniem, naciskiem na praktyczne konsekwencje doktryny i intencją ateistyczną.

Ta książka to bodaj główne dzieło francuskiego filozofa i starożytnika Pierre’a Hadota (1922–2010), nad którym pracował on przez kilkanaście lat i które stanowi kwintesencję jego przemyśleń nad charakterem starożytnej filozofii, a także nad naturą filozofii w ogóle. Filozofować, uważał, to wybierać sposób przedstawiania sobie rzeczy, od tego bowiem zależy, jak się do nich odniesiemy. Ten wybór wszakże nie był dziedziną refleksji teoretycznej. Filozofia pierwotnie stanowiła „sztukę życia”. Uczono się jej poprzez „ćwiczenia duchowe”, które leżą u podstaw tego, w czym dziś upatrujemy wykładu określonej doktryny. Tymczasem porządek, uważał Hadot, był odwrotny. Szkoły filozoficzne, jak epikurejczycy czy stoicy, uczyły pewnej postawy życiowej, uczyły „mądrości”, a teksty „doktrynalne” miały tylko pomocnicze znaczenie. Ten ich „użytkowy”, doraźny charakter prób ujmowania praktyki swego rodzaju teorią wyjaśniałby niespójność wielu starożytnych tekstów. Tę praktyczną filozofię zastąpiła teoretyczna w chrześcijańskim średniowieczu, gdy filozofia stała się służebnym narzędziem teologii. Jako ćwiczenie duchowe przetrwała w klasztornych praktykach duchowych i u niektórych myślicieli, także nowożytnych. Idee Hadota trzeba uznać za rewolucyjne, zupełnie bowiem zmieniają one nasze postrzeganie filozofii. Tak też są odbierane i dziś już nie sposób pominąć tej perspektywy w refleksji nad filozofią i w filozofii samej.

Monografia Jacka Moroza jest solidnym, wnikliwym i wieloaspektowym studium pojęcia prawdy absolutnej i jego obroną przed zarzutami relatywistycznymi. Autor rzetelnie omówił różne stanowiska i teorie, takie jak konwencjonalizm, reizm, semantyczna teoria prawdy Tarskiego. Przedyskutował też spory o odwieczność prawdy i wartość argumentacyjną relatywizmu pojęciowego. Każdy z rozdziałów opatrzony jest prezentacją przyjmowanych w literaturze stanowisk, ale zawsze przedstawia również stosunek Autora do rozważanych kwestii wraz z jego uzasadnieniem. Wnioski są na ogół wyważone,uwzględniające stosowne racje i ich siłę.
(…)
Monografia Jacka Moroza niewątpliwie wzbogaci literaturę naukową z zakresu filozofii, w tym zwłaszcza epistemologii i analitycznej filozofii polskiej.
z recenzji dr. hab., prof. UKW Dariusza Łukasiewicza

Constantin Noica jest jednym z najwybitniejszych rumuńskich filozofów oraz przedstawicielem pokolenia myślicieli i pisarzy rumuńskich, urodzonych około roku 1910, do którego należą, między innymi, Mircea Eliade, Emil Cioran, Eugen Ionesco. Mniej od nich znany za granicą, gdyż nie opuścił Rumunii po II wojnie, stał się w swym kraju postacią wręcz legendarną, zarówno jako opresjonowany dysydent, niezależny i wybitny myśliciel, jak i jako „Sokrates” Rumunii, wychowawca pokolenia intelektualistów, którzy odegrali w Rumunii po roku 1989 znaczącą rolę nie tylko w życiu intelektualnym, ale też politycznym i publicznym tego kraju.
W „Dzienniku filozoficznym” autor objawia się jako żywy umysł poszukujący swej intelektualnej drogi pośród sensów kultury. Przyczynkiem do refleksji filozoficznych staje się literatura, muzyka, rozmowa z przyjacielem, ale też konkretne zdarzenie. Do powracających często motywów należą te biblijne i dotyczące Szkoły - pomyślanej jako miejsce spotkania inspirujących się wzajemnie osób. Książka napisana pięknym językiem, zbudowana jest z minirozprawek, komentarzy, a nawet aforyzmów - stanowi świadectwo niezależności ducha, niezwykłej przenikliwości i wręcz czułej wrażliwości autora.
Przekładu podjął się Ireneusz Kania, najwybitniejszy polski znawca twórczości Noiki.

Polska filozofia współczesna otrzymujew postaci Dzienników Tatarkiewicza ważny,obszerny dokument osobisty.Warto,naszym zdaniem,pójść śladami filozofii nie tylko w samej jego opowieści biograficznej,ale także w metodzie postępowania.