Fenomen opery

Niniejszy podręcznik akademicki stanowi kompendium wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie wykorzystania instrumentów szkolnych w dydaktyce muzycznej. Instrumenty szkolne jako przedmiot należy do bloku podstawowych zajęć realizowanych na kierunku edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej, jednak do tej pory nie doczekał się kompleksowego opracowania w zakresie celów, metodycznej realizacji treści programowych i efektów uczenia się. Przygotowanie metodyczne do realizacji formy muzykowania w ramach zajęć szkolnych i pozaszkolnych stanowi jedno z ważniejszych, a zarazem trudnych zadań jakie stawia przed studentem pedagogika muzyczna.
Obok indywidualnych umiejętności gry na flecie prostym oraz melodycznych i niemelodycznych instrumentach perkusyjnych, kształtujemy możliwości muzykowania zespołowego. Gra zespołowa jest bowiem istotną formą kształcenia muzycznego, wpływającą nie tylko na wypracowanie umiejętności współpracy w grupie, lecz także rozwijającą dyscyplinę melodyczno-rytmiczną, myślenie polifoniczne, muzykalność, wyobraźnię i wrażliwość estetyczną grających. Formie tej towarzyszyć powinna aktywność ze strony studentów, zarówno w odczytywaniu opracowań (partytur) na instrumenty szkolne, jak i w tworzeniu własnych propozycji na poszczególne składy instrumentalne.
Publikacja przeznaczona jest dla studentów kierunków pedagogicznych i artystycznych, nauczycieli, animatorów, którzy swoją przyszłą pracę wiążą z pedagogiką muzyczną i kształtowaniem wrażliwości muzycznej dzieci i młodzieży.

Kolęda wesoła to utwór skomponowany przez Grzegorza Rubina do słów Sławomira Kaczmarka. Kompozycja ma szczególne znaczenie dla Bydgoszczy, gdyż obaj twórcy od lat są związani z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego, jako zasłużeni profesorowie. Kolęda wesoła przeznaczona jest na różne składy wykonawcze: solo z fortepianem, chór żeński a cappella, chór żeński z fortepianem, chór mieszany a cappella oraz chór mieszany z fortepianem. Utwór prezentuje wiele walorów artystycznych, wykonawczych i dydaktycznych. Dzięki uniwersalnej obsadzie będzie się cieszyć powodzeniem wśród szerokiego grona odbiorców i wykonawców muzyki chóralnej, uzupełni też zasoby polskiej muzyki chóralnej.

Czas Świąt Bożego Narodzenia jest jednym z najpiękniejszych okresów, nie tylko tych liturgicznych, uroczyście obchodzonych w Kościele katolickim, lecz także w społeczności, która z religijnością niewiele ma wspólnego.

Ściśle związana ze świętami praktyka wykonywania kolęd ma swój początek w wielowiekowej tradycji pielęgnowania w domach języka polskiego, którego używanie w przestrzeni publicznej było, w czasach zaborów, zakazane. Święta i komponowanie na tę okazję kolęd sprzyjały nie tylko praktyce ojczystego języka, ale także twórczości – Polska jest krajem, który ma prawdopodobnie największy i najbogatszy repertuar kolędowy (ponad 5 tysięcy kolęd i pastorałek).
W ostatnich dziesięcioleciach powstało wiele znakomitych opracowań kolędowych; nie dość wspomnieć obecne w bibliotekach i w zbiorach kościelnych opracowania na chóry lub na głos z akompaniamentem fortepianowym
Impulsem do opracowania tych kolęd były dla mnie, w dużej mierze, kierowane na moim kanale www.youtube.com/@PiotrowskiPawel prośby o przesłanie nut do pieśni i piosenek tam wykonanych, w tym także kolęd. Postanowiłem więc podzielić się z Państwem tymi opracowaniami, przygotowując 35 najpopularniejszych, w moim przekonaniu, kolęd i pastorałek.

Mam pełną świadomość, że w niniejszych propozycjach przełamuję pewne zasady utrwalone w harmonii klasycznej, niemniej autorskie opracowania otrzymują dzięki temu indywidualny koloryt, współtworzący wyjątkowy nastrój tych utworów. Jakiekolwiek zmiany lub korekty nadałyby im zupełnie inny brzmieniowy kształt, bowiem w kolorystyce nie tyle chodzi o to „co grasz”, ale jak „to coś gra”. Jestem przekonany, że te harmonizacje kolęd i pastorałek przykują uwagę i wyzwolą estetyczne i emocjonalne przeżycia.
Od Autora

Publikacja obejmuje ok. 2000 pozycji katalogowych, stanowiących ok. 1/3 zasobów muzykaliów AKP. Zawiera niezbędne dane służące do identyfikacji dzieła. Obejmuje też informacje o współtwórcach dzieła, czasie jego powstania, aparacie wykonawczym, objętości nutowego zapisu utworu, zawartości dzieł cyklicznych, proweniencji i sygnaturze. Autorka uwzględniła zarówno pojedyncze utwory (i ich fragmenty), jak i całe spuścizny kompozytorskie, wielkie dzieła uznanych twórców i utwory amatorów.

Prezentowana książka jest pierwszą próbą całościowego ujęcia zagadnień związanych z problemem sonorystyki muzycznej, mającym kluczowe znaczenie dla poznania dziejów polskiej twórczości muzycznej w XX wieku, a także jej europejskich kontekstów. Objaśnia genezę, istotę, cechy i konsekwencje tego zjawiska z historyczno-estetycznego oraz teoretyczno-metodologicznego i analitycznego punktu widzenia.

Pierwsza część zawiera rozważania terminologiczne oraz zarys dziejów kompozytorskiego zainteresowania brzmieniem od baroku do drugiej połowy XX wieku. W odniesieniu do sonorystyki podejmuje także problematykę tzw. polskiej szkoły kompozytorskiej lat 60. ubiegłego stulecia.

W części drugiej przedstawione są współczesne teorie brzmienia dzieła muzycznego i metod jego analizy, ze szczególnym uwzględnieniem teorii sonologii muzycznej stworzonej przez Józefa M. Chomińskiego.

Trzecia część rozprawy dotyczy autorskiej koncepcji analizy utworów sonorystycznych, zastosowanej do badania wybranych dzieł kompozytorów polskich (K. Pendereckiego, H.M. Góreckiego, W. Kilara, K. Serockiego, W. Szalonka, B. Schaeffera, W. Kotońskiego, A. Dobrowolskiego, T. Sikorskiego). Bazuje ona na wykorzystaniu trzech dopełniających się perspektyw wywiedzionych z trzech typów źródeł: partytury, nagrania i spektrogramu utworu.

Publikacja adresowana jest przede wszystkim do profesjonalistów: muzykologów, teoretyków muzyki i studentów tych kierunków, ale z pewnością zwróci uwagę wszystkich zainteresowanych muzyką XX wieku.

Podjęte tematy w tym tomie są odzwierciedleniem współczesnych kierunków badań nad wartościami w muzyce. Autorami tekstów są czynni nauczyciele akademiccy, artyści, dyrygenci, muzykolodzy, etnomuzykolodzy, pedagodzy rożnych dyscyplin naukowych bezpośrednio lub pośrednio związanych z muzyką. Podjęte przez autorów niniejszej publikacji rozważania naukowo-badawcze ukazują wieloaspektowe i wielotorowe podejścia metodologiczne, przez co przybliżają nam obraz aktualnie realizowanych kierunków badan w Polsce, a zwłaszcza w naukowym środowisku cieszyńskim. Na treść tomu składa się opis i prezentacja wyników badań nad wartościami w dyskursie filozoficznym, muzykologicznym, instrumentalnym, artystyczno-wykonawczym, pedagogicznym i terapeutycznym.