Filozofia Oświecenia

Aleksy Łosiew (1893–1988), erudyta, filozof banita, objęty przez radziecką władzę dwudziestopięcioletnim zakazem publikacji, człowiek doświadczony przez los, wykładowca akademicki, autor prac z zakresu estetyki antycznej, lingwistyki, muzyki, filozofii i matematyki. Niniejszy tom jest zbiorem wszystkim prac Łosiewa przełożonych na język polski oraz artykułów omawiających jego twórczość.

Żadne dzieło w historii twórczości człowieka nie było przedmiotem takiej kontrowersji w kwestii autentyczności jak dialogi starożytnego greckiego filozofa Platona (ok. 427 – ok. 347 p.n.e.). Poświadczał ją Arystoteles i inni współcześni autora, a jej strażnikiem była Akademia Platońska istniejąca do VI wieku, ale nawet ona nie zdołała upilnować czystości dzieła. Znana do dziś systematyka Trazyllosa pochodzi dopiero z I wieku n.e. Dziś spośród ponad 40 domniemanych dialogów Platona za autentyczne uznaje się 24, a pozostałe za wątpliwe lub na pewno nieautentyczne. Leopold Regner, jeden z najznakomitszych polskich tłumaczy Platona, zebrał w tym tomie niektóre teksty spoza owych 24, dialogi: Alkibiades I i Alkibiades II, Teages i Rywale oraz pismo Definicje podające określenia podstawowych pojęć stosowanych w Akademii. Pseudo-Platon żył długo: szacuje się, że Alkibiadesa I mógł napisać w IV wieku p.n.e., a Definicje może nawet w III wieku n.e. Dla czytelnika choć trochę obznajomionego ze stylem i treścią autentycznych dialogów Platona lektura tekstów prawdopodobnie lub na pewno nie-Platońskich może się stać frapującą intelektualną i śledczą przygodą wyszukiwania podobieństw i różnic wątków, klimatu i wykonania literackiego w stosunku do dzieła mistrza. Lekturę zaś wzbogacą przedmowy tłumacza do poszczególnych pism i sporządzone przez niego szczegółowe przypisy.

Zdaniem Straussa lektura pism sokratycznych Ksenofonta może nam coś istotnego powiedzieć nie tylko o Sokratesie, od którego pochodzi Wielka Tradycja filozofii politycznej. Fakt, że nasze czasy tkwią w przesądach o Ksenofoncie i nie chcą dostrzec jego wielkości, może powiedzieć nam coś istotnego także o nich: „Nasze czasy chełpią się otwartością na sprawy ludzkie – większą niż we wszystkich wcześniejszych epokach. Pozostają jednak ślepe na wielkość Ksenofonta. Lektura jego pism może stać się zatem okazją do odkrycia czegoś istotnego na temat naszej epoki”.

Ekonomik to jedno z najważniejszych dzieł w całej twórczości Ksenofonta. Szczególnie upodobał je sobie filozof i ziemianin polski August hrabia Cieszkowski, który w liście do pierwszego tłumacza tego utworu, Antoniego Bronikowskiego, oznajmiał, że mamy wręcz do czynienia z „prawdziwym klejnotem naukowym, którego wartość dotąd nie dosyć uznano, prawie nawet mało domyślano się jej”. Leo Strauss również zwraca naszą uwagę na wielkie znaczenie Ekonomika dla kultury współczesnej – prof. Piotr Nowak

Leo Strauss (1899–1973) – jeden z najwybitniejszych filozofów polityki ubiegłego stulecia, profesor nauk politycznych na University of Chicago. Wywarł przemożny wpływ na odrodzenie klasycznej filozofii politycznej w XX wieku. Nakładem Teologii Politycznej ukazały się dotychczas jego książki Sokrates i Arystofanes oraz O Machiavellim.

Pierwsza pełna biografia geniusza, który uczył Polaków filozofii

Imponujący wiedzą mistrz. Nauczyciel, jakiego każdy chciałby dziś mieć

Leszek Kołakowski, wybitny filozof i autorytet niechętnie mówiący o życiu prywatnym. Znawca chrześcijaństwa i filozofii religii do końca życia pozostający poza Kościołem. Pierwszy laureat amerykańskiej Nagrody im. Johna Klugego nazywanej filozoficznym Noblem. Pozbawiony w PRL-u prawa nauczania opuścił w 1968 roku Polskę, by wkrótce zostać profesorem prestiżowego All Souls College w Oxfordzie.

Po jego śmierci Zbigniew Mentzel dotarł do bogatych archiwów udostępnionych przez rodzinę. Dzięki temu mógł opowiedzieć historię fascynującego człowieka, którego przenikliwości bał się Gomułka i partyjni towarzysze.

Napisane przez Kołakowskiego Tezy o nadziei i beznadziejności w latach 70. stały się głównym źródłem intelektualnej inspiracji dla rodzącej się w Polsce opozycji demokratycznej, a Główne nurty marksizmu pozostają jedną z najważniejszych książek XX wieku. W bestsellerowych popularyzatorskich Mini wykładach o maxi sprawach i O co nas pytają wielcy filozofowie? przybliżył milionom Polaków dorobek najwybitniejszych myślicieli w historii.

Zbigniew Mentzel – pisarz, krytyk, felietonista. Przygotował do druku osiem tomów pism rozproszonych Leszka Kołakowskiego. Autor zbioru rozmów z filozofem zatytułowanych Czas ciekawy, czas niespokojny oraz kilku zbiorów opowiadań i felietonów, a także powieści Wszystkie języki świata i Spadający nóż.

Autorzy pierwszej polskiej monografii poświęconej Hansowi Blumenbergowi poruszyli podstawowe kwestie sekularyzacji i modernizacji, postawili problem miejsca mitu w kulturze duchowej Zachodu. Zagadnienia te zazębiają się, zmienność mitu rzuca bowiem światło na przyczyny wielkich przełomów epokowych. Tłem analiz jest oryginalna teoria metafory, czyli metaforologia.
Pisząc swoje eseje, autorzy musieli sprostać celowej wieloznaczności połączonej z precyzją i ścisłością myśli Blumenberga, ogromnej erudycji filozofa i nieszablonowości niemczyzny czerpiącej z greki i łaciny.
Książka jest owocem seminarium prowadzonego w Instytucie Filozofii UW w latach 2009–2012 oraz współpracy humanistów warszawskich i krakowskich.
W tomie publikują:
Dagmara Hoduń, Arkadiusz Górnisiewicz, Natalia Juchniewicz, Tomasz Królak, Tomasz Kunicki-Goldfinger, Ewa Łukaszyk, Robert Marszałek, Katarzyna Orlińska, Piotr Rosół, Paulina Sosnowska, Konstanty Szydłowski, Hanna Urbankowska, Maria Zowisło.

Tom 3 jest poświęcony filozofii średniowiecznej, w tym filozofii arabskiej, oraz wykształceniu się ducha filozofii nowożytnej. Od początków nowej epoki, której korzeni autor dopatruje się w dziełach Bacona i Bohmego, przez takich klasyków filozofii jak Kartezjusz, Spinoza, Licke, Leibniz i Hume, Hegel dochodzi aż do Kantowskiej filozofii transcendentalnej i wyrosłego z niej niemieckiego idealizmu.