Filozofia prawa III Rzeszy Niemieckiej

There is in Athens a rather plain ruin; a simple courtyard lined with fragments of wall. Yet, this little patch of land has a claim to be the most significant place in human history. It is the Lyceum, site of Aristotle's school: here the philosopher wandered, discussing his life's work with students, proposing answers to the mysteries of the human condition.

Today, it can be difficult to fully comprehend the staggering influence of these lessons. Aristotle's observations about the world around him and his reflections on the nature of knowledge laid the foundations for all empirical science. His study of rational thought formed the basis of formal logic, the cornerstone of philosophical investigation. His examination of Greek city-states gave us political science, while his analysis of drama remains a mainstay of literature courses around the world.

In lucid prose, acclaimed philosopher John Sellars takes us on a journey through Aristotle's thought, vividly bringing to life the key ideas, and demonstrating that the famous philosopher's capacity for curiosity continues to offer us all a vision of more fulfilled lives. Aristotle has lessons still to teach.

Czy prawo Moore'a zdetronizuje osobę ludzką? Na to pytanie w książce prof. Janusza Czernego nie znajdziemy odpowiedzi (sic!). Dlaczego? Powód jest prosty: profesor Czerny jest przekonany, że każdy myślący człowiek sam potrafi wyciągnąć odpowiednie wnioski. Autor niniejszego szkicu zdaje sobie jednak sprawę, że nie każdy może dotrzeć do źródeł, dostarczających na ten temat wystarczająco rzetelnych informacji. Janusz Czerny nie stara się więc myśleć za innych, za to z pasją daje do myślenia. Jeśli więc ktoś szuka gotowych rozwiązań, niech szuka gdzie indziej. W tej książce znajdzie bowiem jedynie przesłanki - taki był zamysł jej autora - z których bez trudu wyprowadzić może poprawne wnioski. Profesor Czerny trzyma rękę na pulsie i swój obraz świata buduje w oparciu o najnowsze odkrycia nauki. Odwołuje się do modeli wypracowanych przez naukowców najwyższego lotu, takich jak M. Rees, czy F. Fukuyama. Nie przedstawiając gotowych rozwiązań zmusza czytelnika do osobistego dokończenia eseju, rozpoczętego tytułowym pytaniem.

Głównym zagadnieniem podejmowanym w ramach tomu jest fenomen paidei (gr. ???????) – czyli wzorca doskonałości człowieka, do którego należało dążyć w procesie kształtowania jednostki – odczytywany w dwóch szczególnych kontekstach: po pierwsze, doświadczenia pandemii koronawirusa SARS-CoV-2, po drugie zaś – obserwowanej współcześnie ekspansji technologii komunikacyjno-informacyjnych, które przejmują funkcję dawnych osobowych wzorów i instytucjonalnych strategii wychowawczych. Tym samym tytułowe „czasy zarazy” należy odczytywać nie tylko dosłownie, ale także – a może przede wszystkim – metaforycznie, jako kondycję współczesnego człowieka. 

Doświadczenie historyczne wskazuje wszelako, że czasy kryzysu mogą nieść w sobie zalążek nadziei, prowadzić ku przebudzeniu, odnowie, lepszemu jutru. „Koronakryzys” obnażył wiele aspektów natury ludzkiej w całej jej szlachetnym, a także ułomnym wymiarze, zmienił oblicze codzienności, wprowadzając nowe formy funkcjonowania społecznego i kontaktów międzyludzkich. 

Cóż zatem możemy zrobić, by uniknąć zagrożeń, które sprowadziła na nas pandemia Covid-19, a dostrzec szanse, które się z nią wiążą, i umieć je wykorzystać? – to naczelne pytanie, jakie zadają Autorzy, zastanawiając się nie tylko nad tym, jak nauczać podczas pandemii, ale też – a może przede wszystkim – czy pandemia może nas czegoś nauczyć, ukształtować, otworzyć na niedostrzegane dotąd obszary egzystencji i duchowości?

Błyskotliwa opowieść o ekscentrycznych geniuszach i ich matematycznych, fizycznych i filozoficznych teoriach.

Jim Holt, amerykański filozof i pisarz naukowy, udowadnia, że nawet o teorii względności czy teorii strun można pisać przystępnie i z poczuciem humoru. Opisuje najbardziej ekscytujące odkrycia naukowe ostatnich stuleci, takie jak mechanika kwantowa, teoria grup, teoria obliczalności Turinga i "problem decyzyjny", liczby pierwsze i hipoteza dzeta Riemanna, teoria kategorii, topologia, fraktale, regresja statystyczna, teoria prawdy czy "krzywa dzwonowa".

Obok tych niezwykłych osiągnięć intelektualnych autor prezentuje nieszablonowe szkice biograficzne ich twórców, zarówno tych sławnych, jak i nieco zapomnianych, którzy często wiedli dramatyczne i niepozbawione absurdów życie. I tak: twórca współczesnej statystyki, sir Francis Galton, był wiktoriańskim zarozumialcem, który przezył komiczne perypetie w afrykańskim buszu. Najbardziej rewolucyjny matematyk ostatniego półwiecza, Alexander Grothendieck, zakończył burzliwy żywot w Pirenejach jako cierpiący na urojenia pustelnik, zaś Kurt Gödel, największy ze wszystkich współczesnych logików, zagłodził się na śmierć z powodu paranoicznego przekonania, że istnieje powszechny spisek mający na celu otrucie go...

Czy w ich metodach i nich samych było szaleństwo? Jim Holt przekonuje, że znacznie większe, niż mogłoby się wydawać!

Odważne, prowokujące do myślenia eseje. - "Nature"

Holt umiejętnie przechodzi od teologii przez kosmologię do poezji, wyjaśniając zjawisko iluzji czasu, narodziny eugeniki oraz tak zwanego nowego ateizmu. - "The Wall Street Journal"

Monografia Jacka Surzyna składa się z dwóch zasadniczych części: drugą jej część stanowi pierwszy polski przekład „Prologu” do oksfordzkiego komentarza Jana Dunsa Szkota do Sentencji Piotra Lombarda, znanego jako Ordinatio, natomiast część pierwszą stanowi autorskie opracowanie dotyczące samego tłumaczonego tekstu Dunsa Szkota – jego historycznego kontekstu i znaczenia, jego struktury i problematyki. Na tej podstawie Autor przeprowadza analizę metateoretycznego stanowiska Dunsa Szkota, to jest jego rozumienia teologii jako nauki. Pomysł łącznego wydania polskiego przekładu tekstu źródłowego i sporządzonego przez tłumacza kompetentnego opracowania wydaje się dobrze uzasadniony i zdecydowanie wart wsparcia, zwłaszcza jeśli zważyć, jak niewielka część dzieła Doktora Subtelnego doczekała się wydania w polskim przekładzie i jak skromna wciąż jest dostępna po polsku literatura przedmiotu. Dlatego udostępnienie polskiemu czytelnikowi wiedzy „z pierwszej ręki” na ten temat należy przyjąć z zadowoleniem i życzyć tak Autorowi książki, jak Wydawcy kontynuacji tego dobrego i ważnego dzieła. Dr hab. Jan Kiełbasa, prof. UJ Z pewnością Jacek Surzyn jako historyk filozofii w pracy analitycznej i translatorskiej wykazuje należycie rozwinięte i zespolone z sobą (rzec można, że dziś coraz bardziej unikatowe i trudne do wypracowania) sprawności filozoficzne, historyczne i filologiczne, dzięki czemu zdecydowanie wychodzi poza granice werbalizmu w rozumieniu i wyjaśnianiu źródeł. Warta przytoczenia w tym miejscu jest przestroga Konstantego Michalskiego, jednego z mistrzów analizy i przekładu tekstów średniowiecznych: „Praca ciągła nad dokumentami i tekstem może tak dalece zaważyć nad umysłem badacza, że straci zmysł do wielkich pytań i form ujmowania. A jednak dopiero w formułowaniu zagadnień i ich rozwiązywaniu rozpoczyna się filozoficzne myślenie”. W pracy nad tekstem Jana Dunsa Szkota i w analizach jego filozoficznego dziedzictwa Jacek Surzyn wykazuje ten wysoce pożądany „zmysł do wielkich pytań i form ujmowania”, a w jego dociekaniach znajduje swój wyraz owo filozoficzne myślenie. Autorowi analiz i przekładu oraz Wydawnictwu należy życzyć, aby publikacja książki przyczyniła się do zintensyfikowania debaty nad dziedzictwem intelektualnym Jana Dunsa Szkota. Dr hab. Marek Rembierz, prof. UŚ

Druga część biografii Romana Witolda Ingardena Jestem filozofem świata obejmuje lata 19391970. Omawia ciekawy, ale także niełatwy etap w życiu filozofa. Wojna była czasem, w którym walka o przetrwanie własne i rodziny, pod dwiema okupacjami, stanowiła największe wyzwanie. Przebywał wówczas z rodziną we Lwowie, gdzie uczestniczył w tajnym nauczaniu. Po zakończeniu wojny nastąpiło zderzenie z komunistyczną rzeczywistością, zmagania o reaktywację ośrodków akademickich, czasopism i towarzystw filozoficznych, zabiegi o realizację kariery naukowej, obrona autonomii polskiej nauki oraz dorobku Szkoły Lwowskiej. W pierwszej połowie lat pięćdziesiątych, z inspiracji Adama Schaffa pod pretekstem zwalczania reakcyjnej filozofii marksiści zainicjowali kampanię przeciwko uczniom Kazimierza Twardowskiego, mającą na celu wyeliminowanie ich z życia akademickiego. Zadanie światopoglądowego prześladowania Ingardena powierzono jego byłemu uczniowi ze Lwowa, marksistowskiemu neoficie, Tadeuszowi Krońskiemu. Efektem tych działań było odsunięcie od nauczania akademickiego oraz zakaz publikacji. Ingarden, z gronem wykluczonych filozofów, skupił się na pracy redakcyjnej i tłumaczeniach w ramach Biblioteki Klasyków Filozofii. Powrócił do nauczania akademickiego dopiero w roku 1957. Pomimo niesprzyjających warunków dla naukowego rozwoju filozof napisał i opublikował wówczas bardzo ważne prace, m.in. Spór o istnienie świata, Studia z estetyki, Wykłady i dyskusje z estetyki, Z badań nad filozofią współczesną, Wstęp do fenomenologii Husserla, Wykłady z etyki i Książeczkę o człowieku.