Filozofia sztuki albo estetyka

Leksykon prezentuje najbardziej reprezentatywnych artystów młodego pokolenia, których innowacyjne prace kreują estetykę następnej. Malarstwo, rzeźba, instalacje, fotografia, performance, kolaż i nowe technologie przedstawiają nowe idee i zaskakującą wrażliwość, stanowiące istotę współczesnej sztuki, a jednocześnie powodują głęboki zamęt w jej świecie. Zebrane w tej książce postaci wyznaczą trendy w światowej sztuce.

Making sense of revolutionary new forms
Abstraction shook Western art to its core. In the early part of the 20th century, it refuted the reign of clear, indisputable forms and confronted audiences instead with vivid visual poems devoid of conventional representational imagery and characterized by allegories of emotion and sensation.

This radical artistic adventure established new artistic means, as much as narratives. Expression became characterized by shocking juxtapositions of color, light, and line. Artists abandoned the conventions of brush and easel and played with new materials and methods of artistic gesture: commercial paints and housepainter’s brushes, working on unstretched and unprimed canvases, moving the canvas to the floor, and applying paint with hands.

This essential introduction spans the international breadth, conceptual depth, and seismic impact of abstract art with a thorough survey not only of the big names such as Picasso, Klee, Kline, Rothko, and Pollock, but also lesser-known figures who made equally significant contributions, including Antoni Tàpies, K. O. Götz, Ad Reinhardt, and Sophie Taeuber-Arp.

Wielka Reforma Teatru z przełomu wieków, która w Polsce znalazła oddźwięk w twórczości Stanisława Wyspiańskiego - mistrza duchowego i nauczyciela Drabika, przybrała realną postać dzięki jego wysiłkowi. Drabik był twórcą ponad 300 scenografii, z których większość została pokazana na scenach teatrów warszawskich.

Piwnica pod Baranami to już miejsce kultowe. Od swych początków była ostoją sztuki i swobody myśli. To tu spotykali się młodzi, początkujący twórcy, którzy później niejednokrotnie zyskiwali sławę nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie, jak i dojrzali artyści z wielkim dorobkiem. Piwnica była miejscem nie tylko spotkań i dyskusji – jej niezwykła atmosfera zawsze sprzyjała syntezie różnych obszarów sztuki, takich jak teatr, literatura, muzyka, sztuki plastyczne.

Jedną z najważniejszych piwnicznych postaci był Piotr Skrzynecki. To on zasugerował w 1996 roku Witoldowi Wnukowi, żeby zorganizował festiwal jazzowy w ramach obchodów 40-lecia Piwnicy. Tak zrodził się istniejący już od ćwierćwiecza Letni Festiwal Jazzowy w Piwnicy pod Baranami (a od 2016 roku Summer Jazz Festival Kraków), który szybko zyskał grono wiernych fanów, jak i rangę jednej z najważniejszych polskich, a nawet europejskich imprez jazzowych. Z roku na rok był także organizowany z coraz większym rozmachem – szybko zaczęto zapraszać na coraz liczniejsze koncerty nie tylko tuzów polskiego jazzu, ale i gwiazdy światowego formatu. Festiwal wpisał się na stałe w pejzaż krakowskiego życia kulturalnego.
Witold Wnuk snuje swoje wspomnienia poświęcone zarówno Piwnicy, jak i festiwalowi, w charakterystycznym dla siebie anegdotyczno-gawędziarskim stylu, uchylając rąbka festiwalowych tajemnic i prezentując barwny korowód piwnicznych osobowości tworzących ten artystyczny tygiel. 

Shulem Deen dorastał w latach osiemdziesiątych w Nowym Jorku, jednak zamiast matematyki czy angielskiego uczył się praw obowiązujących w starożytnej Jerozolimie (wiedział na przykład, co zrobić, gdy byk zrani krowę, która wpadła do dołu w czasie modlitwy).
Kiedy miał osiemnaście lat, ożenił się z dziewczyną, z którą przed ślubem rozmawiał zaledwie przez siedem minut. W wieku dwudziestu kilku lat był ojcem pięciorga dzieci. Dni spędzał na studiowaniu Talmudu i modlitwie. Nie oglądał telewizji, nie słuchał radia, nie czytał gazet. Od dzieciństwa słyszał, że nie należy zadawać pytań, bo to niebezpieczne. W jego przypadku okazało się to prawdą.
W chwili gdy postawił sobie po raz pierwszy pytanie o sens surowych ortodoksyjnych zasad, wkroczył na trudną ścieżkę, która po latach doprowadziła go do porzucenia świata chasydów. Odchodzenie bolało dwukrotnie. Pierwszy raz, kiedy uświadomił sobie, że już nie wierzy w prawdy, na których zbudował całe życie. Drugi – gdy w końcu opuścił swoją społeczność i musiał odnaleźć się w świecie, którego nie znał i nie rozumiał, zmierzyć się z samotnością i odrzuceniem.
Deen barwnie i szczegółowo opisuje świat skwerczyków – jednego z najbardziej ortodoksyjnych odłamów chasydów. Ale jego książka to przede wszystkim głęboko humanistyczna refleksja nad istotą wiary oraz niezbywalnym prawem do wolności i poszukiwania własnej drogi.
„Deen ma dość skromne życzenia – jak pisze, wszystko, czego pragnie, to świat, w którym nie musiałby kłamać ani się ukrywać. Ale to, czego trzeba, żeby się te życzenia ziściły, pokazuje, jaką władzę może mieć religia.” „The Boston Globe”
„Przejmująca opowieść o tym, jak Deen stara się pogodzić swoją tożsamość i miłość do rodziny z utratą wiary w Boga. Jest to zarazem opowieść o wielkiej odwadze, jak i nadziei, które kierują autorem, gdy po raz pierwszy stara się żyć otwarcie i bez strachu.” „Publishers Weekly”
„W przeddzień swojego ślubu osiemnastoletni Shulem Deen wie, jak zabić wołu w starożytnej Świątyni Jerozolimskiej, ale ma mniejsze niż większość siedmiolatków pojęcie o seksie, filmach, technologii i literaturze – o świecie, który leży zaledwie kilka kilometrów od niego. Wśród chasydów ze Skwyry kto odchodzi, już nie wraca, ale pisząc te wspomnienia, Deen powrócił i zabrał z sobą nas, swoich czytelników. To bolesna i ważna książka o konsekwencjach bycia wiernym sobie. A także opowieść o świecie i społeczności, którą niewielu z nas zna.” Joshua Henkin
„Opowieść Deena o „znikającej niewinności” przemówi do każdego, kto kiedykolwiek borykał się z wątpliwościami i marzeniami nieakceptowanymi lub potępianymi przez rodzinę i społeczność. Deen to przenikliwy pisarz, którego żal jest głęboki jak w psalmowa lamentacja.” „Star Tribune”
„Choć w tej książce jest tyle bólu i tragizmu, Deen uczciwie i szczerze opisuje wspólnotę, którą porzucił, równocześnie krytycznie analizując własną drogę. […] Niektóre piękne zdania w tej znakomicie napisanej książce mówią o żałobie po tym, co było albo mogłoby być.” „Chicago Tribune”

Magdalena Abakanowicz (1930–2017) to rzeźbiarka, twórczyni tkaniny artystycznej i jedna z najbardziej znanych w świecie polskich artystek, która zrewolucjonizowała wykorzystywanie tkanych form w sztuce. W połowie lat sześćdziesiątych przekształciła skromny sizalowy materiał w monumentalne wiszące formy, znane jako abakany, które urzekły publiczność i przyniosły jej międzynarodową sławę. W latach siedemdziesiątych łączyła je w rozległe organiczne instalacje — environmenty, czasami dodając do nich liny. Przesiąknięte znaczeniami instalacje stanowiły przestrzeń, którą można było kontemplować, doświadczać i zanurzać się w nią.
Ta książka pokazuje wyjątkowy charakter tych awangardowych dzieł i przenosi czytelnika do świata wyobraźni artystki. Zagłębiając się w mniej znane konteksty świata sztuki, z którego wyłoniła siętwórczość Abakanowicz, i opowiadając o innych aspektach niezwykłej, sześćdziesięcioletniej kariery artystki, ujawnia wpływ, jaki wywarła na rzeźbę przestrzenną, jak również głębokie osobiste zainteresowanie Abakanowicz zjawiskami ze świata natury i kultury. Ukazuje abakany w zupełnie nowym świetle oraz celebruje kunszt i żarliwość tej niezwykłej artystki. Książka została wydana we współpracy z Tate, najsłynniejszą siecią brytyjskich galerii sztuki, z okazji wystawy Magdaleny Abakanowicz w Tate Modern.