Filozofowie (w trzech słowach)

Immanuel Kant was one of the most influential philosophers in the whole of Europe, who changed Western thought with his examinations of reason and the nature of reality. In these writings he investigates human progress, civilization, morality and why, to be truly enlightened, we must all have the freedom and courage to use our own intellect.

Throughout history, some books have changed the world. They have transformed the way we see ourselves - and each other. They have inspired debate, dissent, war and revolution. They have enlightened, outraged, provoked and comforted. They have enriched lives - and destroyed them. Now Penguin brings you the works of the great thinkers, pioneers, radicals and visionaries whose ideas shook civilization and helped make us who we are.

Spisane dzieje ludzkości sięgają zaledwie pięciu tysięcy lat wstecz, a historia tego, co dopiero przed nami, może objąć jeszcze całe milenia… albo zakończyć się jutro.
Od wyborów dokonanych przez nas zależy, czy nasze wnuki będą żyć w szczęściu i dobrobycie, a zasoby naszej planety nie wyczerpią się u kresu ich życia.

William MacAskill, oksfordzki filozof, zapoznaje czytelników z longtermizmem – koncepcją, zgodnie z którą priorytetem moralnym naszych czasów powinno być działanie na rzecz jak najlepszej przyszłości ludzi. Jednak jeśli chcemy, aby nasza cywilizacja przetrwała, nie wystarczy, że będziemy pracować nad cofnięciem zmian klimatycznych czy powstrzymaniem kolejnej pandemii.
Wyzwania, jakie stoją przed nami, to także przygotowanie przyszłych pokoleń do życia na planecie, na której będzie królować inteligencja sztuczna, a nie biologiczna, koroną stworzenia zaś będą byty cyfrowe, a nie ludzie. Musimy mieć pewność, że nasza cywilizacja podniesie się po każdym upadku i zadbać o jej technologiczny i moralny rozwój.

Jorge Luis Borges uznawany jest za jednego z najbardziej inspirujących pisarzy dwudziestego wieku. Wytyczył wiele rozwidlających się ścieżek, czytanie przedkładał nad pisanie. Nie potrafił układać wielostronicowych fabuł; wolał na kilku stronicach streszczać książki nieistniejące, w zdyscyplinowany sposób kreślić fabuły o niesłychanej potencji i ładunku emocjonalnym. Skrót splatać z wyliczeniem, lirykę z konkretem. Zasłynął przede wszystkim jako autor tomów krótkich próz, wymykających się wszelkim klasyfikacjom. Fikcje z 1944 roku, być może najważniejsze dokonanie Argentyńczyka, to zbiór w dwóch częściach i siedemnastu odsłonach: niezakłamana czytelnicza uczta, bezinteresowna pochwała czytania. Prowadzi nas Borges przez bibliotekę, gdzie zgromadzono wszystkie możliwe książki, a zarazem przez książkę, która jest labiryntem; wstrzymuje moment egzekucji, by skazany mógł dokończyć swoje dzieło, detektywowi zaś każe szukać samego siebie. Po wielu latach od premiery wciąż czuje się uwodzicielską moc fikcji, a ścieżki odczytań wciąż się rozwidlają.

Wydanie zostało uzupełnione o przypisy, a także opatrzone komentarzem zawartym w dwóch posłowiach: Jana Gondowicza i Grzegorza Jankowicza.

Teksty składające się na Księgę jubileuszową stanowią hołd zarówno dla osoby, jak i dorobku naukowego Profesor Barbary Markiewicz. Księgę rozpoczyna rozmowa z Profesorem Władysławem Stróżewskim – nauczycielem i intelektualnym mentorem Jubilatki. Kolejne części tej publikacji koncentrują się na rozważaniach nad myślą liberalną, filozofią polską, związkami filozofii, edukacji oraz wychowania oraz teoretycznymi ramami i praktycznymi konsekwencjami filozoficznych dociekań zwłaszcza z zakresu filozofii polityki.

******

Philosophy, Education, Politics. A Jubilee Book Dedicated to Professor Barbara Markiewicz

The texts constituting the Jubilee Book are a tribute to Professor Barbara Markiewicz and her scientific achievements. The book opens with the interview with Professor Władysław Stróżewski – a teacher and intellectual mentor to Professor Barbara Markiewicz. The subsequent parts of the publication concentrate on reflections on liberal thought, Polish philosophy, the relations between philosophy, education and upbringing as well as theoretical framework and practical consequences of philosophical inquiry, especially in political philosophy.

Książka prezentuje studia nad myślą i życiem angielskiego filozofa i pedagoga Johna Locke’a oraz wybór jego pism poświęconych edukacji. Głównym celem tej badawczej i translacyjnej pracy jest zapoznanie polskiego czytelnika z szerszą wiedzą o edukacyjnych poglądach Locke’a i pogłębienie recepcji całości dzieła tego oświeceniowego myśliciela. Refleksja pedagogiczna, a także praktyczne zaangażowanie Locke’a w sprawy wychowania, kształcenia i opieki, które podejmował w swoim życiu, tworzą istotną część tego dzieła, bez nich niekompletnego i nie do zrozumienia w pełni. Publikacja dedykowana jest szerokiemu gronu badaczy i studentów, szczególnie tym zainteresowanym filozofią, historią i teorią edukacji, ale również wszystkim zatroskanym o jej dzisiejszy kształt. „Monografia John Locke o edukacji jest ważną pozycją naukową, wprowadzającą w obszar polskiego myślenia pedagogicznego kolejne wątki edukacyjne wyłaniające się z klasycznej myśli liberalnej. Praca, jaką od wielu lat prowadzi Katarzyna Wrońska, polegająca na uprzystępnianiu rodzimym pedagożkom i pedagogom dorobku pedagogicznego myślicieli anglosaskich o proweniencji liberalnej, jest trudna do przecenienia. Jest tak dlatego, że współczesna polska pedagogika nie ma najlepszej orientacji w zakresie tradycji liberalnej. Autorka tej książki konsekwentnie niweluje owe braki, przygotowując w ten sposób grunt pod odrodzenie się w Polsce liberalnego modelu edukacji”. Z recenzji prof. Piotra Kostyło „Książka Katarzyny Wrońskiej jest pracą potrzebną, rozwijającą treść wcześniejszej publikacji autorki. Na bardzo duże uznanie zasługuje wielka erudycja obejmująca zarówno życie i twórczość samego Locke’a, jak też intelektualne tło jego koncepcji edukacji w wymiarze historycznym (dotyczącym kultury Anglii, ale też historii polskiej myśli pedagogicznej oraz recepcji pism Locke’a) i problemowym. Niezwykle ważne i przydatne dla późniejszych badań jest także dodanie dużej liczby przekładów wcześniej niedostępnych u nas szerzej pism tego angielskiego klasyka filozofii oraz pedagogiki”. Z recenzji prof. Adama Grzelińskiego Katarzyna Wrońska – profesor UJ, absolwentka pedagogiki i filozofii na Wydziale Filozoficznym UJ, kierownik Zakładu Pedagogiki Ogólnej i Filozoficznej w Instytucie Pedagogiki UJ, autorka i redaktorka monografii Osoba i wychowanie (2000), Pedagogika klasycznego liberalizmu w dwugłosie John Locke i John Stuart Mill (2012), Dobra edukacji i ich pedagogiczna eksploracja (red., 2019), redaktorka dwóch zeszytów tematycznych „Paedagogia Christiana” pt. Liberal education (2014, vol. 33) i Education and the State (2023, vol. 51), a także wielu artykułów i rozdziałów publikowanych w czasopismach i monografiach naukowych.

Rene Descartes (1569-1650), the 'father' of modern philosophy, is without doubt one of the greatest thinkers in history: his genius lies at the core of our contemporary intellectual identity. Breaking with the conventions of his own time and suffering persecution by the Church as a consequence, Descartes in his writings - most of which are philosophical classics - attempted to answer the central questions surrounding the self, God, free-will and knowledge, using the science of thought as opposed to received wisdom based on the tenets of faith.

This edition, the most comprehensive one-volume selection of Descartes' works available in English, includes his great essay, Discourse on Method.