Florencja-muzeum Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników

Autorka przedstawia przemiany architektoniczne i przestrzenne kompleksów uniwersyteckich w Europie i Ameryce Północnej, począwszy od wieków średnich, kiedy kształtujące się wówczas uczelnie sięgały głównie po wzorce monastyczne, po połowę wieku XIX, gdy architektura uniwersytecka stała się ucieleśnieniem porządku politycznego wprowadzonego po wojnach napoleońskich i wyrazem ambicji nowych państw narodowych. Prezentuje najważniejsze obiekty i zespoły architektoniczne oraz opisuje złożone przemiany kulturowe stojące za zmieniającym się kształtem gmachów uniwersyteckich.

Tekst stanowi wyczerpujący i bardzo poglądowo napisany przegląd planowania i architektury budynków uczelni wyższych […]. Jest to na gruncie polskim pierwsze tego typu opracowanie. (Dr hab. Agnieszka Zabłocka-Kos, prof. UWr)

[Tom powstał] z myślą o zapełnieniu pewnej luki w polskiej literaturze historycznoartystycznej. W tej roli może on być bardzo przydatny dla studentów, a także badaczy […]. (Dr hab. Rafał Makała, prof. UG)

*********

Architecture and Spatial Planning of Universities from the Middle Ages to the Mid-19th Century

The author presents architectural and spatial changes of university complexes in Europe and North America, from the Middle Ages, when colleges used mainly monastic designs, until the mid-19th century, when university architecture became an embodiment of the political order introduced after the Napoleonic wars and the ambition of new national states. She shows the most important buildings and architectural complexes and describes major cultural transformations leading to the changes in the form of college buildings.

*********

Dr hab. Barbara Arciszewska (ORCID 0000-0001-8352-0324) – absolwentka Courtauld Institute of Art w Londynie i University of Toronto, stypendystka Social Sciences and
Humanities Research Council of Canada. Kontynuowała pracę w Yale Center for British Art w New Haven oraz w Canadian Centre for Architecture w Montrealu. W latach 2016-2020 dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Adiunkt w Katedrze Teorii
Sztuki IHS UW, gdzie prowadzi badania w dziedzinie teorii i praktyki architektury nowożytnej oraz zajmuje się ideologicznymi uwarunkowaniami kultury wizualnej.
Opublikowała m.in. monografie: "The Hanoverian Court and the Triumph of Palladio" (2002), "Classicism and Modernity: Architectural Thought in Eighteenth-century Britain" (2011) oraz antologie i artykuły poświęcone nowożytnej sztuce polskiej i europejskiej. Prowadziła wykłady gościnne w Irlandii (University College Dublin), Kanadzie (Centre for Renaissance and Reformation Studies) i USA (Indiana University). Aktywnie uczestniczy w działaniach wielu międzynarodowych organizacji i stowarzyszeń naukowych, kieruje polskim zespołem w ramach europejskiego projektu badawczego PALAMUSTO (Horizon 2020). Wieloletni członek komisji konserwatorskiej, a obecnie przewodnicząca Rady Muzeum Pałacu w Wilanowie.

The 20th-century art history has formed a distorted image of the art of the 19th century, one that was acceptable for the contemporary taste fascinated by the formal achievements of the avant-gardes. We are continually surprised to discover how little we know about works that were created at that time and what the contemporary artists were interested in. The aim of the conference organised by the National Museum in Cracow and the Art History Institute of the Jagiellonian University in March 2007 was to show to the modern Europe, on the example of history painting, the scope of relationships and mutual connections that functioned there in the 19th century. (From PREFACE by Barbara Ciciora)

Autorka niniejszego tomu stara się przekazać swoje uczucia, przemyślenia i wątpliwości związane
z twórczością architektoniczną nie tylko za pomocą fotografii, ale przede wszystkim słów tworzących poezję. Rytm wiersza, podobnie jak rytm elewacji budynku, jest zjawiskiem oczywistym. Nie ulega wątpliwości, że zaproponowana przez prof. arch. Katarzynę Słuchocką taka forma twórczej ekspresji
z jednej strony zachęca, z drugiej pozwala na chwilę zadumy i kontemplacji nad związkami formy, przestrzeni i poezji oraz architektury. Forma w przypadku niniejszego tomu to zbiór od-autorskich rozważań tworzonych za pomocą fotografii i poezji. Formowanie słów pozwala na kształtowanie projekcji opisywanej przestrzeni na zasadzie wyboru. Czytelnik wybiera samodzielną drogę zgłębiania dzieła. Może podróżować od fotografii do fotografii, przesuwać wzrok po wersach tekstu lub próbować łączyć publikowane wiersze w całość.

Książka Historia rodziny Weese – fabrykantów toruńskich pierników – i jej inwestycje budowlane prezentuje dzieje słynnego rodu piernikarzy, który – dzięki pomyślnemu rozwojowi rodzinnej firmy oraz działalności społecznej – zyskał uznanie i na trwałe zapisał się w pamięci mieszkańców Torunia. Zaprezentowana w książce historia rozpoczyna się w 1728 roku – tj. w momencie osiedlenia się w Toruniu przybyłej z Gdańska rodziny Weese. Pierwszym piernikarzem familii został Jan Weese. Dzięki sprawnie i konsekwentnie prowadzonej firmie ciastkarskiej możliwe było stopniowe nabywanie parceli miejskich z przeznaczeniem na rozwój działalności. W XIX wieku do rodziny Weese należały: ul. Sadlarska 9-10-11 (ob. Królowej Jadwigi 20), Strumykowa 3, Małe Garbary 5-7-9, a w latach 60. XIX wieku rozpoczęto gruntowną przebudowę fabryki przy ul. Strumykowej 4, pod szyldem Fabryka Gustawa Weese. Następnym znaczącym etapem inwestycyjnym była budowa nowoczesnej fabryki przy Fritz-Reuterstrasse (ob. ul. Żółkiewskiego), do której ostatecznie przeniesiono produkcję w 1914 roku. Równolegle z rozwojem firmy prowadzone były inwestycje prywatne, a także wzrastało zaangażowanie członków rodziny Weese w działalność o charakterze społecznym i politycznym.

Publikacja dotyczy komunikacji wizualnej w mediach na przykładzie infografiki w prasie i Internecie. Na podstawie przykładów zaczerpniętych z miesięcznika „PRESS”, dwóch gazet codziennych – „Faktu” i „Gazety Wyborczej” – oraz z wybranych realizacji internetowych (dwóch czołowych portali internetowych i serwisu specjalizującego się w dziennikarstwie danych) autor zwraca uwagę m.in. na: ruchomość infografik, ewentualne przejawy manipulacji, błędy i odchylenia konstrukcyjne, efektywność przekazu, rodzaj grafiki, użyte środki wyrazu, wiarygodność, elementy budowy, a także powiązania między blokami i informacjami. Ocenia również spójność, wypełnianie podstawowych celów infografiki oraz zaspokajanie potrzeb informacyjnych odbiorcy z uwzględnieniem jego kompetencji wizualnych.
*
Książka może służyć jako podręcznik dla studentów dziennikarstwa i samych dziennikarzy zajmujących się przekazem wizualnym i tworzeniem infografik. [...] Analizy przykładów dobrych i nietrafionych infografik są jednym z bardziej znaczących atutów publikacji. [...] Monografia jest bogato ilustrowana przykładami infografik, przez co stanowi bardzo dobry materiał poglądowy, m.in. dla studentów i wykładowców dziennikarstwa oraz dziennikarzy chcących wzbogacić swój warsztat.
Z recenzji prof. dr. hab. Andrzeja Adamskiego

Podzielając pogląd Rudolfa Arnheima o tym, że nasze oczy zostały zdegradowane do roli instrumentów pomiarowych i rozpoznających, autorka tropi i wskazuje te elementy w naszym postrzeganiu świata, które na przestrzeni wieków zostały wyeliminowane lub zignorowane przez konwencje kulturowe. W książce obraz jest nie tylko punktem wyjścia nowych sposobów widzenia i interpretacji świata, ale staje się też narzędziem do poznania mechanizmów naszej kultury
i przyjętych przez nią nawyków percepcyjnych.