Formacje ekspresywne we współczesnym języku polskim na przykładzie wybranych pospolitych nazw osobowych

Książka „Mówimy, jak mówimy…”. Gdzie ukrywa się potoczność powstała pod auspicjami Pracowni Badań nad Potocznym Językiem Rosyjskim przy Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Czy po zapoznaniu się z rozważaniami w niej zawartymi możemy odpowiedzieć na tytułowe pytanie: Gdzie ukrywa się potoczność? Zapewne możemy, ale w sposób bardzo ogólny. Wydaje się, że potoczność znajduje się przede wszystkim w samym człowieku, w jego mentalności, która kreuje sposób widzenia i doświadczania świata, taktykę uwidocznienia siebie poprzez mniej lub więcej zakamuflowane formy wypowiedzi, a także to, jak sami do siebie, o sobie i o innych mówimy. Natomiast w sensie czysto materialnym potoczność jest ukryta w Internecie: na forach, czatach, blogach itp. Materiał tam zgromadzony stanowi bez wątpienia najbogatsze i najcenniejsze źródło przydatne do interdyscyplinarnych badań potoczności, co znalazło swój wyraz także w tej monografii.

Podręcznik do nauki języka rosyjskiego dla początkujących, zawiera przydatne i praktyczne informacje i ćwiczenia językowe dla czytelników zainteresowanych prowadzeniem biznesu na Wchodzie.

Przedstawiona monografia wpisuje się w dziedzinę diachronicznego językoznawstwa korpusowego i jest wynikiem badań koncentrujących się na poszukiwaniu nowych narzędzi korpusowych w celu rozwiązania problemu ambiwalencji zdań parahipotaktycznych w języku staroangielskim. Poszukiwania te zaowocowały stworzeniem aparatu badawczego pozwalającego na systematyczne wyszukiwanie, klasyfikację, opis i automatyczną analizę tych struktur przy użyciu konkretnego korpusu językowego.
W literaturze przedmiotu funkcjonowało do tej pory kilka definicji parahipotaksy, które nie utożsamiały jej z ambiwalencją, podczas gdy w niniejszej monografii utożsamienie takie stanowi sprawę kluczową. Autor dokonał wstępnej klasyfikacji ambiwalentnych zdań parahipotaktycznych oraz opisał zbudowany przez siebie korpus do ich podwójnej analizy. W rozdziale trzecim, czwartym i piątym pracy omówione zostały natomiast odmienne rodzaje parahipotaksy, odpowienio SIPH, MIPH oraz EPH.
Dzięki lekturze monografii Ireneusza Kidy, czytelnicy mogą dowiedzieć się, jak wiele zależy od sposobu traktowania zdań parahipotaktycznych – z jednej strony jako zdania główne (niezależne, równorzędne), a z drugiej jako podrzędne.

This monograph inscribes itself in the field of diachronic corpus linguistics and is the result of research focused on finding new corpus tools for solving the problem of the ambivalence of parahypotactic clauses in Old English. The efforts resulted in the creation of a research apparatus allowing for systematic search, classification, description and automatic analysis of these structures on the basis of a specific corpus.
In the literature there have been several definitions of parahypotaxis but they have not identified it with ambivalence, while in this monograph it happens so and it is the key issue. The author has performed a preliminary classification of ambivalent parahypotactic clauses and he has described a corpus which he compiled for their dual analysis. In the third, fourth and fifth chapter, a detailed description of ambivalent parahypotactic clauses, respectivelySIPH, MIPH and EPH, takes place. In each of them different types of parahypotaxis are of concern.

A reader of the monograph by Ireneusz Kida will surely appreciate how much depends on the way parahypotactic clauses are treated – on the one hand as main and on the other as dependent clauses; in this monograph, the concept main is used also in the sense of independent or coordinate.

Zasadniczym przedmiotem zainteresowania autorów są wartości skrystalizowane w dziele literackim, wywiedzione z rzeczywistości i do niej odnoszące się, a zatem świat dzieła literackiego z jego aksjologicznym nacechowaniem.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

Siódmy tom cieszącej się dużym zainteresowaniem serii Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii jest publikacją, która przedstawia dorobek ogólnopolskiej konferencji naukowej studentów, doktorantów i młodych doktorów (Katowice, 9 XI 2016). Autorzy zgromadzonych w tomie artykułów skupiali się zwykle na takich kwestiach, jak: 1) opis leksyki dawnej (też współczesnej) zorientowany słowotwórczo, semantycznie czy etymologicznie; 2) analiza dawnych tekstów; 3) zagadnienia poprawności ortograficznej i językowej. Wskazane kręgi tematyczne stały się podstawą podziału niniejszej książki na trzy części.

Na pierwszą z nich (Język a słowo) złożyły się prace poświęcone analizom słownictwa, a zatem: rozwojowi semantycznemu czasownika ciec, leksemom wyrażającym w polszczyźnie następstwo, terminologii stosowanej w tekstach naukowych z zakresu językoznawstwa na przełomie XIX i XX wieku, nazwom własnym w twórczości Juliana Tuwima, zarysowi pola nazw ubioru w gwarze śląskiej. W drugiej części (Język a tekst) znalazły się artykuły, w których autorzy podjęli się analiz na poziomie dawnego tekstu. Artykuły dotyczyły: tekstu „Rozmyślania przemyskiego” i porównania go z jednym z prawdopodobnych źródeł części pasyjnej apokryfu, czyli „Passio Christi et opera Christi” Jakuba z Vitry, polszczyzny Jana Andrzeja Morsztyna, perswazyjności w felietonistyce Bolesława Prusa dotyczącej zagadnienia nauczania języków obcych, obrazu rodziny żydowskiej w piosence Mein jidysze mame oraz językowych wyznaczników relacji między pracodawcą a pracownikiem w prasie zakładowej na przykładzie czasopisma „Echo Chełmka”. W zamykającej tom części trzeciej (Język a ortografia) poddano oglądowi badawczemu następującą problematykę: kwestię skrótowców w świetle reformy ortograficznej z 1956 roku oraz zagadnienia wątpliwości pisownianych Polaków nadsyłanych do poradni językowych (w latach 1958-1967 oraz na początku XXI wieku).

Autorzy zebranych w tej publikacji prac udowodnili po raz kolejny, że językoznawstwo historyczne jest interesującą dla młodych badaczy języka dyscypliną, której rozpoznanie przybliża nas do zrozumienia nie tylko epok minionych, ale także współczesnych tendencji rozwojowych polszczyzny i polskiej kultury.

Tom jest adresowany do wszystkich osób zainteresowanych historią języka polskiego – językoznawców, studentów kierunków humanistycznych (zwłaszcza filologicznych) oraz licealistów. Szczegółowe ustalenia i proponowane rozwiązania dyskutowanych problemów, jakie znajdujemy w kolejnych artykułach publikacji, mogą zostać wykorzystane w dalszych badaniach nad językiem, kulturą i człowiekiem.


Wioletta Wilczek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Historii Języka Polskiego, w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. W roku 2015 uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie pracy Język hobbystycznych portali internetowych w perspektywie lingwistyki płci i socjolingwistyki (na przykładzie portali motoryzacyjnych). Od 2014 roku opiekun Sekcji Historycznojęzykowej Studenckiego Naukowego Koła Językoznawców UŚ. Członkini Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Instytutu Języka Polskiego UŚ „Via Linguae”.



Zainteresowania badawcze: lingwistyka płci, socjolingwistyka, polszczyzna śląska, lingwistyka kulturowa i język Internetu.



Wybrane publikacje: monografia Polski język motoryzacyjny początku XXI wieku (na materiale portali hobbystycznych) (Katowice, 2016); współredaktorka szóstego tomu Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii (Katowice, 2016). [21.12.2017]