Formy ekspresji podmiotowości nowoczesnej

Nakreślona w książce panorama poetyk i tematów pomyślana jest w ten sposób, żeby na pierwszym planie znalazły się dociekania metafizyczne, doświadczenia sacrum, teologiczne roztrząsania prowadzone w języku poezji, wyznania  medytacje religijne. Podkreślić należy, iż autorka należy do grona najwybitniejszych znawców wskazanej problematyki.

O spoistości cyklu przesądza kilka czynników: wybór istotnych zjawisk poetyckich, konsekwentna metoda lektury, historycznoliterackie i kulturowe nastawienie, które pozwala usytuować odczytywane teksty w porządku nowoczesnych nurtów literacko-estetycznych, uwzględnić odniesienia do dziejów form oraz idei, dalej: pamięć o czytelnikach, którym autorka klarownie i bez uproszczeń przybliża kwestie filozoficzne oraz artystyczne, jak również dostarcza wielu bardzo potrzebnych informacji kontekstowych.

Wojciech Ligęza

Jerzy Ficowski krótko przed śmiercią tak pisał o swoim archiwum schulzowskim: „Jest tam […] masa różnych listów […], co stanowi podstawę moich niegdysiejszych biografistycznych kwerend i zbiorów. Nie wszystko do końca wykorzystałem: jest w tych materiałach trochę szczegółów, które nie zmieściły się w tym, co napisałem, lub po prostu zostały potraktowane przeze mnie skrótowo, pobieżnie. Myślę, że może się to jeszcze nie raz przydać – jako dopełnienie czy egzemplifikacja”. Antologia Bruno Schulz w oczach świadków po raz pierwszy zbiera i upublicznia ten podtrzymywany przez kilkadziesiąt lat wielogłos. Odsłania się w nim polifoniczny portret jednego z najwybitniejszych i najbardziej tajemniczych pisarzy polskich XX wieku.

Jak pisze Jacek Leociak: „reprezentować” – to czynić na powrót obecnym. Twórcy sztuki audialnej podejmują próby uobecniania ocalałych i ofiar Szoa, a artystyczne formy dźwiękowe stanowią przestrzeń reprezentacji. Audialne opowieści podejmujące tematykę Zagłady, choć skupione wokół cierpienia i śmierci jednostek oraz całych grup, nierzadko w swej istocie są historią o ocaleniu, stawiają bowiem w swym centrum wspomnienia tych, którzy przetrwali. Specyfika wspomnień Zagłady i z Zagłady, ich fragmentaryczność – sprawiają, że praca twórców artystycznych form dźwiękowych skoncentrowana jest niejednokrotnie na rekonstruowaniu losów jednostek i ich rodzin oraz utkaniu opowieści z dostępnych i odnalezionych wspomnień, śladów, dokumentów. Dyskurs holocaustowy zapośredniczony przez medium audialne nie jest jednorodny, ale rozprzestrzeniony wskutek dyspersji zagarniającej coraz to nowe obszary budowania opowieści o Szoa. Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja wzbogaci wiedzę o Zagładzie, a także wiedzę radioznawczą, wypełniając lukę w literaturze przedmiotu, w której ta tematyka nie była dotąd podejmowana.
Autorki
Praca pionierska w odniesieniu do zamysłu fuzji tematu traumy z techniką medium radiowego. W polskich badaniach pierwsza, choć oczywiście zainteresowanie szeroko pojmowaną literaturą w radiu nie jest nowe. Ze wszech miar warta publikacji, także dla poszerzenia dyskusji o zasadności badania aspektu artystycznego w odniesieniu do szczególnie wrażliwego dokumentu życia, jakim jest sytuacja graniczna – tu Zagłada.
Z recenzji prof. dr hab. Violetty Wejs-Milewskiej

"Campo Santo" jest świadectwem ewolucji twórczości W.G. Sebalda: począwszy od prac literaturoznawczych, przez brawurową, wyzwoloną z gorsetu naukowości eseistykę, aż po niedającą się sklasyfikować gatunkowo prozę. Na tom składają się cztery utwory napisane do książki o Korsyce, która nigdy nie została ukończona, a także kilkanaście szkiców poświęconych postaciom takim jak Jean Améry, Bruce Chatwin, Peter Handke, Franz Kafka, Alexander Kluge czy Vladimir Nabokov.

To nieciągła opowieść o narodzinach i dojrzewaniu Sebalda jako pisarza oddającego się refleksji nad funkcjonowaniem mechanizmów pamięci, rozmytą ontologią świata i upadkiem cywilizacji. Autora "Campo Santo" można wręcz uznać za inkarnację anioła historii, znanego z tekstu Waltera Benjamina: „Tam, gdzie przed nami pojawia się łańcuch zdarzeń, on widzi jedną wieczną katastrofę”.

This volume of essays — dedicated to the memory of Professor Zdzisław Najder (1930–2021) — is a collective gift made by Conrad scholars from the United States, Canada and Europe. It comprises seventeen essays in English and twelve in Polish (including several texts containing reminiscences of Professor Najder), a bibliography of Professor Najder’s publications and an index of names. The essays discuss Joseph Conrad’s literary achievements and the ever-relevant questions they continue to raise, as well as drawing attention to Conrad’s European (and especially Polish) cultural roots — a field of research that for many years was of particular interest to Zdzisław Najder, who is shown to have been an unforgettable scholar and colleague — known not only for his thorough research into Conrad’s life and works, but also for his editorial work, his incisive literary criticism, his noble heart, his sensitivity and his friendly and inspiring approach to students. For many years, Professor Najder was the President of the Polish Joseph Conrad Society. He also founded the Jagiellonian University Joseph Conrad Research Centre, one of whose tasks is to publish the Yearbook of Conrad Studies (Poland). Dedykowane pamięci Profesora Zdzisława Najdera (1930–2021) Essays on Joseph Conrad / Eseje o Josephie Conradzie są wspólnym darem znanych conradystów z USA, Kanady i Europy. Tom zawiera siedemnaście tekstów w języku angielskim i dwanaście w języku polskim (w tym kilka szkiców wspomnieniowych), bibliografię prac Profesora oraz indeks nazwisk. Eseje wprowadzają w artystyczny świat Conrada i ciągle aktualną problematykę jego twórczości, ukazują europejskie, zwłaszcza polskie, zaplecze kulturowe wielkiego angielskiego pisarza, tak gruntownie udokumentowane przez Zdzisława Najdera. Ukazują również postać samego Profesora: wszechstronnego humanisty, wnikliwego krytyka literackiego, rzetelnego badacza życia i twórczości Josepha Conrada-Korzeniowskiego, wydawcy jego dzieł, a także niezapomnianego, szlachetnego i wrażliwego człowieka oraz oddanego studentom mistrza i przyjaciela. Profesor Najder był wieloletnim prezesem Polskiego Towarzystwa Conradowskiego, założycielem Ośrodka Dokumentacji i Badania Twórczości Josepha Conrada na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz anglojęzycznego czasopisma „Yearbook of Conrad Studies (Poland)”. Jolanta Dudek

Jubileuszowy, 15 tom czasopisma „Góry – Literatura – Kultura” dedykowany jest prof. Jackowi Kolbuszewskiemu — pomysłodawcy i twórcy serii wydawniczej „Góry-literatura-kultura” ukazującej się nakładem Wydawnictwa Uniwersyteckiego, która w 2012 roku została przekształcona w regularny rocznik. Wtedy też zmieniono formę zapisu tytułu, nie naruszając jego warstwy brzmieniowej i semantycznej.

Praca nad 15 tomem zbiegła się z dwoma spektakularnymi wydarzeniami. Po pierwsze, rok 2021 został ogłoszony Rokiem Dantego. Patronuje mu zatem poeta, który nadając w swoim wiekopomnym dziele Divina Commedia znaczenie symboliczne formom górskim, jako pierwszy twórca nowożytny posłużył się motywem wspinaczki, dając w ten sposób początek nowoczesnym ujęciom tematyki górskiej w literaturze europejskiej (temu zagadnieniu poświęcony został pierwszy, otwierający niniejszy tom, szkic autorstwa Jacka Kolbuszewskiego). Drugim wydarzeniem, na które warto zwrócić uwagę, były Igrzyska Olimpijskie 2020 w Tokio, które ze względu na pandemię COVID-19 zostały zorganizowane rok później i rozpoczęły się 23 lipca 2021 roku. Podczas uroczystości otwarcia na stadionie w Tokio zapłonął znicz w kształcie słynnej wulkanicznej góry Fudżijama. Nie przypadkiem zatem na okładce niniejszego tomu znalazły się przedstawienie słynnej dantejskiej Góry Czyśćcowej i japoński wulkan symbolizujący historyczne — bo rozegrane w trudnym czasie pandemii — Igrzyska Olimpijskie, podczas których po raz pierwszy w historii igrzysk rozegrano zawody wspinaczce sportowej.

Tom zawiera prace polskich i zagranicznych autorów z różnych ośrodków badawczych, stanowiące kontynuację problematyki podejmowanej w poprzednich rocznikach.