„Forum Lingwistyczne” 2015, nr 2

Celem monografii jest przedstawienie poglądów Antoniego Małeckiego na wybrane zagadnienia językowe, jakie autor ten zawarł w pierwszym (i najprawdopodobniej najlepszym) ze swoich podręczników – Gramatyce języka polskiego większej (Lwów, 1863). Zadaniem pracy, w szerszej perspektywie, jest pogłębienie, choćby w niewielkim stopniu, wiedzy na temat dziewiętnastowiecznych gramatyk i obecnych w nich koncepcji opisu języka. […] Poglądy Małeckiego na poszczególne problemy teoretyczno językowe […] starano się skonfrontować z opiniami wybranych gramatyków XIX wieku. Miało to na celu określenie miejsca Gramatyki w intensywnie rozwijającej się w owym czasie myśli językoznawczej. W znacznej mierze odwoływało się przy tym do […] opracowań omawiających ewolucję poglądów teoretyków języka na wybrane zagadnienia.
Ze Wstępu

Monografia poświęcona jest czeskiemu dorobkowi encyklopedycznemu ostatnich 150 lat, a w szczególności nowoczesnej i dotychczas największej czeskiej encyklopedii powszechnej, stanowiąc prawdopodobnie pierwsze polskie opracowanie na ten temat. Ottův slovník naučný [Słownik naukowy J. Otto] (OSN, 1888–1909) i jego kontynuacja – niedokończony Ottův slovník naučný nové doby [Słownik naukowy J. Otto nowych czasów] (OSNND, 1930–1943) to jedno z najdonioślejszych dzieł nie tylko czeskiej oraz czechosłowackiej leksykografii encyklopedycznej, ale także wybitny projekt leksykograficzny nowoczesnej encyklopedystyki europejskiej, stanowiący wielowymiarowe i rzetelne źródło wiedzy o Słowiańszczyźnie, jak i niesłowiańskiej Europie przełomu XIX i XX wieku (a także okresu międzywojennego w. XX). Jest to nadal „encyklopedia narodowa” Czechów, ale także cenne dzieło językowe, dokumentujące stan ówczesnego języka czeskiego, na którym swój ślad odcisnęło wspaniałe słowiańskie i czeskie Odrodzenie Narodowe przełomu wieków XVIII i XIX. Książka oprócz zagadnień teoretycznych (terminologia leksykograficzna i typologia dzieł, kwestia „słownik czy encyklopedia” itp.) opisuje czeskie tradycje i dorobek encyklopedyczny w. XIX i XX, poświęcając największą uwagę OSN i OSNND, kulisom polityczno-społecznym i kulturowym powstania, sukcesu rynkowego oraz prestiżu naukowego dzieła, podkreślając zasługi budzicieli narodowych i animatorów czeskiej nauki i kultury przełomu XIX i XX wieku. Jeden z rozdziałów monografii stanowi charakterystyka leksykograficzna, językowa (w tym leksykalna i stylistyczna) samego Słownika, w której zwrócono także uwagę na słowianizmy i polonizmy („polskie ślady”) obecne w korpusie OSN. Pracę wzbogacają tabele i wykresy w tekście głównym oraz zdjęcia, skany i odpisy oryginalnych dokumentów zamieszczone w Aneksie.

Niniejszy tom stanowi stanowi księgę pamiątkową poświęconą Profesorowi Ryszardowi Tokarskiemu. Jest On zaliczany do grona najwybitniejszych współczesnych polskich lingwistów. Od początku swej naukowej drogi związany jest z Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W jej trakcie przeszedł wszystkie szczeble kariery akademickiej: od tytułu zawodowego magistra i stanowiska asystenta stażysty po ukończeniu studiów w 1972 roku, poprzez doktorat w 1979 roku i habilitację w 1988, do tytułu profesora w 1996 roku i stanowiska profesora zwyczajnego w 2001. Jest uczonym wysoko cenionym i docenianym zarówno w środowisku lubelskim, jak i poza nim.

Opowieść o celibacie. O zakonie tłumaczy.

Biserka Rajčić, była przez pięćdziesiąt lat notariuszem polskiej literatury. Adwokatem, gońcem, tłumaczem przysięgłym. Przerywa milczenie, po pięćdziesięciu latach w cieniu autorów, których przekłada i spraw o których pisze. Serbka. Laureatka nagrody „Transatlantyk” dla najlepszego tłumacza literatury polskiej (2009). W dorobku, liczącym przeszło 1500 pozycji bibliograficznych, ma ponad 70 książek z zakresu poezji, prozy, filozofii, teorii literatury, eseju i reportażu.

"Nawiązuję kontakt z autorem do końca życia. Te przyjaźnie są specyficzne, bo rzadko się widzimy, ale często rozumiemy bez słów."
B.R.

Podjęta w monografii problematyka – sprawa działań, ich intencjonalności (i związanej z nią odpowiedzialności), celów i skutków, wreszcie kwestie związane z ich komentowaniem – to od dawna jeden z ważnych tematów rozważań filozoficznych, co można uznać za refleks żywego zainteresowania, jakie przejawiają w tych kwestiach zwykli użytkownicy języka. Jest to również problematyka istotna dla semantyki. W warstwie szczegółowych analiz rozprawa przynosi nienaganną metodologicznie interpretację danych językowych i stanowi przykład wzorcowego zastosowania metod redukcjonistycznej semantyki strukturalnej stosującej naturalny metajęzyk semantyczny. Rozprawa nie tylko daje wgląd w strukturę treści kilkunastu jednostek języka. Ma również walor ogólniejszy. Analizy oparte są na przedstawionej klarownie wizji pola działań, wypracowanej w konfrontacji z pytaniami zasadniczymi o charakterze teoretycznym, przede wszystkim dotyczącymi spraw wiedzy „podmiotów robiących”. (…) Książka jest głosem w dyskusji prowadzonej w filozofii od stuleci, a lingwistyce od dziesięcioleci. Jest w lingwistyce głosem nowym, m.in. dlatego, że obie perspektywy – filozoficzna i lingwistyczna – są traktowane z powagą i uwagą, dzięki czemu lingwistyczny szczegół jest widziany nie tylko jako element spójnej teorii języka, ale został pokazany na tle refleksji uprawianej w filozofii działania i filozofii umysłu.
Fragment recenzji

Praca (…) jest wybitnym dziełem z zakresu współczesnej semantyki językoznawczej. Jest rozprawą teoretyczną i zarazem empiryczną. Świadczy o niezwykłej erudycji autorki. Z jednej strony, prezentuje ogromną literaturę (…) dotyczącą semantyki teoretycznej, filozofii działania, filozofii umysłu, logiki i składni (przede wszystkim języka polskiego), a także poważną dyskusję metodologiczną z poglądami wielu badaczy (w tym uczonych światowego formatu). Z drugiej strony, przedstawia głęboką i wnikliwą analizę składniową, semantyczną i pragmatyczną niemałego zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny.
Fragment recenzji

Monografia zbiorowa zatytułowana Current Developments in English Historical Linguistics: Studies in Honour of Rafał Molencki to festschrift dla prof. Rafała Molenckiego złożony z 16 artykułów autorstwa przyjaciół i współpracowników jubilata z Polski i z zagranicy. Znajdziemy tu artykuły z zakresu językoznawstwa historycznego, które wpisują się w szeroki nurt badań nad historią języka angielskiego i szkockiego. Publikację otwiera artykuł Jerzego Wełny o żartobliwym charakterze, prezentujący zarazem sylwetkę prof. Molenckiego, jak i garść rozważań natury etymologiczno-kulturowej na temat jego imienia i nazwiska. Pozostałe teksty zostały rozdzielone pomiędzy tematyczne części zatytułowane odpowiednio Medieval English Syntax, Semantics/Lexis/Translation oraz Phonology. Tom stanowi świetną publikację przeglądową, dokumentującą różnorodność tematyki badawczej, metodologii i danych językowych, jakimi zajmują się obecnie językoznawcy historyczni badający historię języka angielskiego. Można w nim znaleźć studia nad gramatykalizacją, badania w skali mikro i makro, teksty o nachyleniu teoretycznym i materiałowym, poświęcone semantyce, fonologii, składni, a nawet przekładowi.