Gdańsk przed burzą. Korespondencja z Gdańska dla 'Kuriera Warszawskiego' t. 2: 1935-1939

Kiedy pod koniec 1961 roku nawiązywali ze sobą kontakty listowne, Dedecius – po spektakularnym sukcesie swojej antologii polskiej poezji powojennej Lektion der Stille – stał u, a właściwie już w progu swojej mającej potrwać półwiecze kariery translatorskiej. Różewicz natomiast był wówczas pisarzem o ustalonej w Polsce randze „młodego klasyka” – jego wczesne tomiki poezji uznano za przełomowe, stworzył też już swoje najbardziej rewolucyjne dzieło – Kartotekę. Połączyło ich głębokie powinowactwo dusz, obejmujące także ich rodziny, czego wymownym świadectwem są zachowane listy. Nie były one pisane z myślą o przyszłej publikacji. Z czasem stawały się coraz bardziej intymne, nacechowane szczerością i swobodą, jaka jest możliwa tylko między prawdziwymi przyjaciółmi. Półwiecze tego epistolarnego dialogu, swoista kronika życia i twórczości obydwu mistrzów słowa, jest także refleksem powojennego dialogu polsko-niemieckiego: „Piszemy prywatnie naszą historię stosunków polsko-niemieckich – pisał Różewicz w lutym 1993 roku. – Bez polityków i Kościołów”.

"We wszystkich kieszeniach powtykane mam kartki z zaczętymi listami. Zatarte i pisane ołówkiem, i nieczytelne nawet dla mnie. Nie wiem, jak siebie zobowiązać, jak siebie zakląć, że zaczęty, pisany z tak wielkiej wewnętrznej potrzeby – wyślę."

Ludwik Hering, 1952


"Patrzę na świat, przedmioty i na ludzi i maluję nie to, na co patrzę, bo patrzę na wszystko, ale co nagle w i d z ę jakby zupełnie bezrozumnie innym spojrzeniem."

Józef Czapski, Noc Noworoczna 1979

Poznają się zimą 1956 roku w Paryżu. Czesław Miłosz, późniejszy laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, jest już emigrantem. Parę lat wcześniej „wybrał wolność”, po czym napisał głośny esej o zniewoleniu intelektualistów przez komunizm (Zniewolony umysł). Przede wszystkim jest jednak poetą, autorem Trzech zim, Ocalenia, Traktatu moralnego, obok Przybosia uznawanym za największego polskiego poetę tego okresu. Jan Błoński, niemal dwadzieścia lat młodszy, absolwent krakowskiej polonistyki i uczeń Kazimierza Wyki, przyjeżdża do Francji jako młody, bardzo dobrze zapowiadający się krytyk. W roku 1960 zostanie lektorem języka i kultury polskiej na paryskiej Sorbonie, a później będzie wielokrotnie gościł we Francji już jako profesor literatury.

To pierwsze spotkanie poety i krytyka zaowocuje trwającą ponad pół wieku przyjaźnią i zbiorem obszernych – publikowanych w tym tomie – listów, w których obaj prowadzą fascynujący dialog na temat przemian kultury XX wieku, polskości, poezji nowoczesnej, historii najnowszej czy miejsca literatury w powojennej rzeczywistości.

„Listy do Brata” to zbiór felietonów kierowanych do przebywającego na emigracji krewnego

Niniejsze wydawnictwo, chcąc przybliżyć hiszpański epizod z życia Wincentego Krasińskiego, prezentuje zespół listów pułkownika, pisanych w latach 1808-1809 z Hiszpanii i o Hiszpanii (także już z terenu Francji i Austrii), a więc w czasie, gdy dowodził tam polskim pułkiem szwoleżerów gwardii Napoleona I. Listy te stanowią jedne z wcześniejszych, dotychczas mało lub wcale nieznanych, a interesujących relacji Polaka o tym kraju i naszym udziale w tej krwawej wojnie.


Publikacja powstała we współpracy z Akademią Humanistyczną im. A. Gieysztora, Akademickim Towarzystwem Edukacyjno-Naukowym ATENA oraz Muzeum Romantyzmu w Opinogórze.

Książka autorstwa naukowców z Charkowa jest pierwszym w Polsce całościowym opracowaniem poświęconym życiu i działalności naukowej Leona Cienkowskiego (1822–1887), jednego z najwybitniejszych biologów XIX wieku.

Leon Cienkowski – mikrobiolog, botanik, podróżnik, „ojciec polskiej biologii”, „ukraiński Pasteur”, odkrywca szczepionki przeciw wąglikowi w Europie Wschodniej i utalentowany dydaktyk – zajmuje zaszczytne miejsce w gronie polskich naukowców, którzy działali w okresie zaborów, przynosząc sławę swej nieistniejącej ojczyźnie. Jego życie to droga per aspera ad astra – droga przez trudy i cierpienia do uznania, które zyskał m.in. dzięki genialnemu odkryciu w Charkowskim Instytucie Weterynaryjnym.

Stworzenie wielowątkowej biografii Leona Cienkowskiego umożliwiła autorom analiza listów, które uczony pisał do swojego warszawskiego przyjaciela Jerzego Aleksandrowicza. Publikacja zawiera opracowanie wszystkich 50 listów – jest więc pierwszą próbą ich pełnego udostępnienia dla świata nauki, co stanowi o jej wyjątkowości. Na podstawie tej korespondencji autorzy stworzyli portret Leona Cienkowskiego w oderwaniu od jego badań, pokazali „człowieczeństwo naukowca”, opisali geniusza i wyobrazili sobie „światy”, które uczony tworzył wokół siebie. Ukazali go jako ojca i męża, przyjaciela, człowieka kochającego życie mimo wielu przeciwności losu.