Geografia humanistyczna miasta

W okresie ostatnich 200 lat przemysł odcisnął silne piętno na rozwoju wielu polskich miast i regionów. Cały szereg małych ośrodków zawdzięcza temu sektorowi gospodarki ogromny wzrost potencjału demograficznego i gospodarczego, zwłaszcza w okresie uprzemysławiania ziem polskich w XIX w., a także po II wojnie światowej, kiedy procesy industrializacji stanowiły klucz ,,na drodze socjalistycznego rozwoju” kraju. Jednak lokalizacja działalności przemysłowej w małej jednostce osadniczej często nie stanowiła wystarczającego impulsu do przeistoczenia się miejscowości w prężny ośrodek przemysłowy. Podejmowane próby uprzemysłowienia, tak w początkach XIX w., jak i w latach pięćdziesiątych XX w., nie zawsze kończyły się sukcesem. Rola przemysłu w małych miastach została, czasem w niezwykle dotkliwy dla społeczności lokalnej sposób, zweryfikowana po wprowadzeniu na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia reguł gospodarki rynkowej. Okres po II wojnie światowej, szczególnie zaś dwa ostatnie dziesięciolecia przyniosły wiele zmian uwarunkowań działalności gospodarczej, a w konsekwencji przemianom ulegała również funkcja przemysłowa małych miast. Autorzy poszczególnych rozdziałów w niniejszej publikacji, sięgając do przykładów z różnych regionów Polski (zwłaszcza z terenu Polski Środkowej i Małopolski), podejmują próbę analizy wybranych aspektów rozwoju przemysłu w małych miastach i jego wpływu na kształt zagospodarowania przestrzeni wybranych ośrodków lokalnych.
Z wprowadzenia

Niniejsza praca wyjaśnia istotę aglomerowania się miast w ujęciu fizykalistycznym. Podkreśla podstawową w tej kwestii rolę miastotwórczych sił dośrodkowych i odśrodkowych (ujęcie mechanicystyczne), które za pośrednictwem materii i energii miastotwórczych, a przy współudziale procesu entropii (ujęcie termodynamiczne) stanowią o możliwościach genetycznych miast i ich aglomeracji.
W publikacji omówiono rolę sił miastotwórczych w procesach aglomeracyjnych, opierając się na dotychczasowych badaniach naukowych oraz autorskiej próbie syntezy. Ważną kwestią było także ustalenie podstaw relacji między elementem mechanicystycznym (deterministycznym) a termodynamicznym (probabilistycznym). Podkreślono również, że geneza aglomeracji miast w ujęciu fizykalistycznym jest niezmienna w czasie i przestrzeni.

W monografii zaproponowano także systematyzację modeli genetyczno-rozwojowych miast. Konstrukcja przyjętej typologii opiera się na specyfice sił dośrodkowych i odśrodkowych, charakterze ich oddziaływań oraz relacji do takich zagadnień, jak entropia układu osadniczego. Wszystkie wyróżnione typy zostały zaprezentowane na przykładach modeli skupień miast istniejących na obszarze Polski w okresie od XIII do XX w.

Geography and Tourism to interdyscyplinarne czasopismo naukowe upowszechniające wyniki badań teoretycznych i empirycznych z zakresu nauk geograficznych i turystyki. Pismo w całości w języku angielskim.

Geography and Tourism is an interdisciplinary scientific journal aimed at promoting the results of theoretical and empirical research in geographical sciences and tourism.

GEOZAGROŻENIA to, pod zmienionym tytułem, drugie wydanie książki „Katastrofy przyrodnicze”, które ukazało się w 2007 r. Obecne wydanie nawiązuje układem treści do wydania poprzedniego, lecz zostało wzbogacone o nowe dane i materiał ilustracyjny. Omówione zostały procesy wulkaniczne, trzęsienia ziemi, tsunami, huragany, powodzie, osuwiska i inne ruchy masowe, lawiny, katastrofalne zmiany klimatu i ich wpływ na anomalne zjawiska pogodowe o katastrofalnych następstwach, a także katastrofy związane z kolizjami Ziemi z obiektami kosmicznymi w nawiązaniu do wielkich wymierań w historii Ziemi, zmiany pola magnetycznego Ziemi, jak również wpływ człowieka na generowanie geozagrożeń.. W nowym wydaniu nastąpiło uzupełnienie katastrofalnych wydarzeń o te, które zdarzyły się w ciągu ostatnich 10 lat. Przedstawiona została większa ilość statystyk i przykładów mających wpływ na działalność człowieka, włącznie z kosztami strat wynikającymi z geozagrożeń. Zaprezentowano nowe technologie służące do monitoringu geozagrożeń - w tej dziedzinie postęp w ostatnim dziesięcioleciu jest znaczący. Poszerzone zostały fragmenty dotyczące przykładów geozagrożeń na terenie Polski: osuwiska w Karpatach, osiadanie na terenie GZW, abrazja wybrzeży Południowego Bałtyku itp.
Informacja o autorze/ redaktorze
Prof. dr hab. Marek Graniczny – Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy
Dr hab. Włodzimierz Mizerski - prof. PIG-PIB, Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy

Autorzy przedstawiają różne teorie i praktyki zrównoważonego rozwoju w kontekście globalizacji. Przywołane przykłady ukazują alternatywne ścieżki rozwoju lokalnego i regionalnego w zależności od uwarunkowań środowiskowych, gospodarczych, społecznych, politycznych, kulturowych itp. Większość prezentowanych tekstów poświęcono rozwojowi różnych regionów Kolumbii. Publikacja jest rezultatem współpracy Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW z Uniwersytetem w Manizales w Kolumbii.

*********

En el presente tomo se están mostrando diferentes temas relacionados con el desarrollo sostenible dentro del contexto de globalización. Esta colección de textos seleccionados discute varias teorías del desarrollo, la sostenibilidad, las políticas espaciales, industriales y sociales. La mayoría de los artículos se dedican al desarrollo en caso de varias regiones colombianas.

La idea de globalización nos trae varias imágenes relacionadas tanto con la vida profesional y cotidiana, como, en general, con la organización social, política y al final también espacial. Las manifestaciones de globalización en cada región y en cada lugar no son iguales y dependen de varios actores – medioambientales, económicos, sociales, políticos, culturales, etc. El desarrollo sostenible dentro del contexto de globalización muestra varias caras y varias alternativas de los caminos del desarrollo dentro del contexto local y regional. Esta publicación es efecto de colaboración de la Facultad de Geografía y Estudios Regionales de la Universidad de Varsovia con la Universidad de Manizales.

*********

Globalization and Sustainable Development

This volume presents different issues related to sustainable development shown within the context of globalization. A collection of selected texts discusses various theories of development, sustainability, and spatial, industrial and social policies. Most of the articles are devoted to the development of various Colombian regions.

The idea of globalization brings us several images related to both professional and daily life, as well as, in general, social, political and spatial organization. The manifestations of globalization in each region and in each place are not the same and depend on a number of environmental, economic, social, political, cultural, etc. actors. Sustainable development within the context of globalization shows several faces and several alternatives of development paths within the local and regional context. This publication is the result of collaboration of the Faculty of Geography and Regional Studies of University of Warsaw, Poland with the University of Manizales, Colombia.

*********

Prof. dr hab. Mirosława Czerny – geograf, profesor zwyczajny w Instytucie Studiów Regionalnych i Globalnych, kierownik Katedry Geografii Miast i Planowania Przestrzennego na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Zakładu Geografii Rozwoju i Planowania Przestrzennego. Jej obszar zainteresowań to kraje rozwijające się, a szczególnie Ameryka Łacińska. W krajach tego regionu przebywała wielokrotnie jako stypendystka, a następnie w sumie ponad 6 lat była wykładowcą na uniwersytetach w Meksyku, Peru, Kolumbii, Argentyny, Brazylii, Wenezueli, Kostaryce i na Kubie. W ramach realizowanych projektów badawczych współpracowała z ośrodkami badawczymi w Chile, Ekwadorze, Paragwaju i w krajach Ameryki Środkowej. Badania nad krajami rozwijającymi się prowadziła na Uniwersytecie w Tybindze (jako stypendystka Fundacji Alexandra von Humboldta), w Oksfordzie (w ramach stypendium PHARE) oraz na wielu uniwersytetach hiszpańskich, niemieckich i angielskich.
Dwukrotnie prowadziła semestralne cykle wykładów na Uniwersytecie w Moguncji oraz cykle wykładów na Uniwersytecie Castilla-La Mancha w Albacete i na Universidad Complutense de Madrid. Wielokrotnie też była zapraszana jako wykładowca przez Autonomiczny Uniwersytet Stanu Meksyk w Toluce.
Prace naukowe prof. Mirosławy Czerny poświęcone są zagadnieniom niedorozwoju, ubóstwa, zacofania wsi, dzielnicom marginalnym w wielkich miastach, planowaniu regionalnemu i lokalnemu, rozwojowi wielkich metropolii, rozwojowi zrównoważonemu, konfliktom politycznym i społecznym, społeczeństwu ryzyka. Za wkład w badania nad Ameryką Łacińską Universidad Nacional San Agustin de Arequipa w Peru nadał jej w 2007 roku tytuł doktora honoris causa, a w 2013 roku została uhonorowana medalem towarzystwa geograficznego w Limie w rocznicę 125-lecia jego istnienia. W tym samym roku macierzysty Wydział uhonorował ją także Medalem im. Jerzego Kondrackiego.

Dr Ciro Alfonso Serna Mendoza – dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju na Uniwersytecie w Manizales w Kolumbii.

Autor podręcznika meteorologii i klimatologii dla leśników omawia atmosferę Ziemi (ciśnienie, gęstość i temperaturę powietrza; strukturę atmosfery; warstwę graniczną; składniki atmosfery: azot, tlen, dwutlenek węgla, parę wodną; zanieczyszczenia powietrza i stan sanitarny lasów); promieniowanie w atmosferze (prawa promieniowania; promieniowanie słoneczne w atmosferze; promieniowanie długofalowe Ziemi i atmosfery; bilans radiacyjny; promieniowanie słoneczne w szacie roślinnej; wymagania świetlne drzew leśnych); bilans cieplny i temperaturę (składniki bilansu cieplnego; dobowe i roczne wahania temperatury; warunki termiczne w lesie; wymagania cieplne drzew leśnych; fenologiczne pory roku); przemiany fazowe i obieg wody (wilgotność powietrza; parowanie; klimatyczny bilans wodny; transpirację; kondensację pary wodnej; opady atmosferyczne; intercepcję i opad podkoronowy); stratyfikację termiczną, pionową równowagę atmosfery i cyrkulację termiczną (termiczne czynniki konwekcji; równowagę pionową, wiatr i szorstkość podłoża atmosfery; cyrkulację termiczną); pole ciśnienia, wiatr i ogólną cyrkulację atmosferyczną (wiatr gradientowy; wiatr geotryptyczny; wirowość ruchu w atmosferze; ogólną cyrkulację atmosferyczną; wiatry w Polsce; energię, moc i siłę wiatru; wiatrołomy i wiatrowały; anemogamię i anemochorię); strefy i piętra klimatyczno-roślinne oraz klimaty miejscowe (biomy lądowe i klimat; strefy klimatyczne; astrefowe czynniki klimatu; geobotaniczne podziały klimatów Ziemi); klimatyczne warunki wegetacji roślinności leśnej w Polsce (warunki solarne; warunki termiczne; warunki higryczne; klimat i produkcyjność lasów; dendroklimatologię). Część teoretyczną uzupełnia obszerny rozdział zawierający ćwiczenia i zadania, mający walor praktyczny.