Geopolityczne uwarunkowania i konsekwencje konfliktów zbrojnych na obszarze poradzieckim

Książka mówi o Polsce, z Rosją – jej eurazjatyckim alter ego – w tle. Pokazuje, jak rozgałęzienie dziejów polskich – na nurt piastowski, który od XV wieku zanurza się w mało widoczną „historię długiego trwania”, oraz na kipiel jagiellońsko-sarmacką, z jej wirami wetowania, rokoszy i insurekcji, pnie się przez dzieje Polski aż do dnia dzisiejszego. I znów odradza „polski eurazjatyzm”, powodując, że pytanie o nowoczesność wciąż bije Polsce dzwonem.

Jarosław Bratkiewicz – urodzony w 1955 roku, ukończył z wyróżnieniem Instytut Spraw Międzynarodowych (MGIMO) w Moskwie. W latach osiemdziesiątych działał w podziemiu wydawniczym, między innymi w wydawnictwie „Krąg”. Od 1982 roku pracował w Polskiej Akademii Nauk, gdzie uzyskał stopnie doktora i doktora habilitowanego w zakresie nauk o polityce. Jego aktywność wspierali i ukierunkowywali tacy uczeni jak Jan Baszkiewicz, Jadwiga Staniszkis, Edmund Wnuk-Lipiński, Franciszek Ryszka czy Bronisław Geremek. Od 1991 roku pracował w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego, a od 1992 roku w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ambasador na Łotwie w latach 1996–2001. W latach 2010–2015 był Dyrektorem Politycznym MSZ.

Autor podejmuje problematykę wykonywania przez Sejm funkcji kontrolnej i kreacyjnej w procesie kształtowania polskiej polityki zagranicznej, w kluczowym w historii III RP okresie 1997–2004 r. W tych latach Polska – ze znaczącym udziałem Sejmu – zrealizowała dwa główne cele polityczne sformułowane po zmianach w 1989 r.: członkostwo w NATO i w Unii Europejskiej. Autor bada możliwość wpływu parlamentu (w tym także opozycji) na politykę zagraniczną realizowaną przez rząd demokratycznego państwa.

Scrutiny and formation functions of the Sejm in shaping the foreign policy of the Republic of Poland (1997–2004)

The author addresses the issues of the Sejm performing scrutiny and formation functions in the process of shaping Polish foreign policy in the years 1997–2004, especially with regard to the involvement of the Sejm in achieving the two main political objectives formulated after the transformation of 1989: joining NATO and the European Union.

Konferencje Monachijskie, postrzegane początkowo jako kameralne spotkania ekspertów zajmujących się polityką bezpieczeństwa, rodzaj familijnego spotkania państw NATO, stały się wydarzeniem porównywanym do wielkich konferencji międzynarodowych w Nowym Jorku, Wiedniu, Genewie, Helsinkach czy Davos. Szeroka formuła konferencji, podczas której toczą się dyskusje m.in. na temat bezpieczeństwa militarnego, demograficznego, zdrowotnego, dotyczącego ochrony środowiska oraz poszerzania geograficznych obszarów analizy, to odpowiedź na wyzwania globalizacji. Wprawdzie Adam Daniel Rotfeld przestrzegał: "dokumenty, przemówienia i deklaracje nie są najlepszym źródłem do rozpoznania i rozumienia rzeczywistości, a w szczególności nie mogą być głównym źródłem do podejmowania decyzji", jednak obserwacja i analiza dyskursu towarzyszącego spotkaniom polityków, ekspertów, akademików czy opinii publicznej w Monachium oraz całoroczne zaangażowanie instytucji i osób fizycznych pozwalały szukać dróg do zrozumienia aktualnych problemów bezpieczeństwa międzynarodowego.

Minority Issue in the OSCE Area
State of minority in Western Europe
Regulation tools of the OSCE
Perspectives on the Role of the OSCE in regulating minority issue

Książka jest całościową analizą ważnej i skomplikowanej kwestii – roli parlamentów narodowych państw członkowskich w systemie politycznym Unii Europejskiej. (…) Autorka wykorzystuje swoją głęboką wiedzę, łącząc znajomość światowej literatury przedmiotu i systematyczne obserwacje europejskiej polityki. Opinie i diagnozy dotyczące przyszłości procesów politycznych formułuje z zachowaniem akademickiej dyscypliny intelektualnej.
prof. dr hab. Zdzisław Mach, Uniwersytet Jagielloński

Autorka zajmuje się tematem niezbyt często podejmowanym przez polskich uczonych, w sposób ciekawy pod względem teoretycznym, metodologicznym i empirycznym. Przedstawia wiele nieznanych szerzej informacji, np. na temat tzw. zielonej kartki i horyzontalnej współpracy parlamentów narodowych w UE. Formułuje frapujący problem badawczy: czy parlamenty narodowe powinny zwiększać swoją rolę w polityce europejskiej, a jeśli tak, czy będzie to raczej sprzyjać integracji, czy też przyczyni się do obniżenia skuteczności procesów decyzyjnych w UE, a tym samym utrudni integrację.
prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse, Uniwersytet Warszawski

Monografia ta stanowi nader udane połączenie spójnej perspektywy teoretycznej oraz pogłębionej analizy porównawczej z wykorzystaniem nowych danych empirycznych. Autorka konfrontuje rosnącą popularność polityczno-normatywnego postulatu zwiększenia roli parlamentów narodowych w systemie politycznym Unii Europejskiej z faktycznym zaangażowaniem parlamentów w sprawy europejskie. Stawia kluczowe pytanie o to, na ile parlamenty pełnią rolę autonomicznych aktorów i agentów demokratyzacji unijnego systemu decyzyjnego, a na ile pozostają agentami egzekutywy, reprodukując i pogłębiając unijny deficyt demokracji.
dr hab. Agnieszka Cianciara, prof. ISP PAN

Książka jest ważnym głosem w dyskursie na temat przyszłości Unii Europejskiej. Połączenie perspektyw narodowej i teoretycznej w rozważaniach na temat możliwych kierunków zmian w ustrojowej konstrukcji UE jest wartością dodaną w toczonej debacie. Publikacja jest godna polecenia tym wszystkim, którzy zainteresowani są poszerzaniem ram postrzegania kwestii ustrojowych UE. Wątki tak metodologiczne, jak i krajowe dają szansę na wielowymiarowe podejście do problemu, który – aby w rzeczywistości stał się rozwiązaną kwestią – powinien być przedmiotem złożonych, ale zdążających do spójności dyskusji.
Dr hab. prof. AEH Anna Wierzchowska Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie